توجه ویژه امام هادی(ع) به تقویت مراکز علمی و اسلامی
۱-فلسفه لقب امام دهم«هادی» چیست؟به چه معنا است؟
یکی از مشهورترین القاب امام دهم علیه السلام«هادی» به معنای هدایتگر است البته همه ائمه اطهار علیهم السلام هدایتگر بودند و برای هدایت انسان ها آمدند.
علت دادن این لقب مبارک برای امام هادی علیه السلام این است که مهم ترین نقشی که ایشان در زمان حیات و امامت خود ایفا کردند هدایتگری جامعه به سمت فرهنگ اهل بیت علیهم السلام و اطاعت خداوند متعال بود.
۲-مهم ترین ویژگی اخلاقی ایشان چه بود؟
از بارزترین ویژگی های اخلاقی امام هادی علیه السلام می توان به خوش اخلاقی و راستگویی ایشان اشاره کرد چرا که خوش اخلاق ترین فرد زمان خودشان بودند.
در حدی که هر کس که امام هادی علیه السلام را می دید با خوش اخلاق ترین فرد زمان خودش مواجه می شد و وقتی صدای ایشان را از دور می شنید زیبایی و جلوه اخلاقی امام هادی علیه السلام در صدای ایشان متبلور بود.
امیدواریم همه شیعیان به این ویژگی بارز جامعه عمل بپوشانند و این هدایتگری امام هادی علیه السلام شامل حال همه ما شود و این موضوع تنها مربوط به زمان ایشان نیست و در تمام دوران باقی است.
زیارت جامعه کبیره یکی از آثار بسیار زیبا است که از امام هادی علیه السلام به شیعیان رسیده است و سندی بر حقانیت اهل بیت علیهم السلام محسوب می شود و امیدواریم جامع عمل بر قرائت این زیارت بپوشانیم.
۳-دوران امامت امام هادی علیه السلام با چه ویژگی ها و شرایطی همراه بود؟
زمان امامت و حیات امام هادی علیه السلام با هفت خلیفه عباسی همراه بود و این زمان با سختگیری های حکومت عباسی همراه شده بود.
در حکومت متوکل، امام هادی علیه السلام را به سامرا تبعید کردند و در آن زمان مرکز حکومت عباسیان، سامرا بود و در این مدت ایشان تحت مراقبت شدید بودند و زندگی کردن با هفت خلیفه ظالم شرایط سختی همراه داشت.
۴-چه عواملی سبب شد تا امام هادی علیه السلام را تبعید کنند؟
آن چه مسلم است ترسی که خلفای ستمگر عباسی از نفوذ ائمه اطهار علیهم السلام در جامعه و توجه مردم به ائمه اطهار علیهم السلام داشتند سبب شده بود تا دست از آن بزرگواران بر دارند و به فعالیت هدایتی و تبلیغی و ترویج فرهنگ دین رها کنند.
ترس خلفای عباسی سبب شده بود تا ائمه اطهار (ع) را راحت نگذارند و مورد اذیت و آزار و محدودیت قرار دهند و مردم دسترسی راحت به ائمه اطهار علیهم السلام نداشته باشند.
در بین خلفای عباسی، متوکل از خبیث ترین خلفای عباسی بود و کینه و دشمنی متوکل نسبت به اهل بیت علیهم السلام بسیار بود و سختگیری زیادی نسبت به اهل بیت علیهم السلام داشت و بی احترامی های زیادی به حرم امام حسین علیه السلام کرده بود.
متوکل، امام هادی علیه السلام را در سال ۲۴۳ هجری قمری به سامرا تبعید کرد و در منزلی کنار اردوگاه نظامی خودش سکونت داد تا ایشان تحت نظر متوکل باشد و امام هادی علیه السلام را محدود کنند و مردم دسترسی به ایشان نداشته باشند.
از مهم ترین انگیزه های تبعید امام هادی علیه السلام از مدینه به سامرا می توان به کنترل امام هادی علیه السلام و نظارت بر فعالیت های ایشان اشاره کرد تا خطری برای حکومت عباسی از طرف محبین اهل بیت علیهم السلام اتفاق نیافتد.
۵-امام هادی علیه السلام برای زنده نگه داشتن و ترویج اسلام چه اقداماتی انجام دادند؟
یکی از مهم ترین نقش‌های محوری امام هادی(ع) و شیوه ایشان در هدایت جامعه شیعی و ترویج فرهنگ اسلامی، تقویت مراکز علمی بود.
در حقیقت هدایت و سرپرستی غیرمستقیم آن حضرت(ع) برای پیروان اهل بیت(ع) بود و امام هادی علیه السلام گاهی درباره مقدس بودن یک سرزمین و گاهی درباره مردم آن و گاهی هم درباره علما و دانشمندان و لزوم پیروی از آن ها، سخنان ارزشمندی را بیان می‌فرمودند.
امام هادی علیه السلام همچون امامان گذشته به بحث تقویت مراکز علمی تشیع توجه خاصی داشتند و همین موضوع سبب رشد این پایگاه های عظیم در شهرهای مختلف همچون قم شد که در زنده نگه داشتن اسلام بسیار تاثیرگذار بودند.
اگر چه امام علی النقی(ع) محصور بودند و نمی‌توانستند آزادانه با هر فرد یا گروه ملاقات کنند اما در این هجده سالی که امام در سامرا بود، افراد زیادی از شهرهای دور و نزدیک به ملاقات امام هادی علیه السلام می‌آمدندو امام با تفقد از حاضرین و مردم آن سامان، به بیان مسائل مذهبی می پرداختند.
کثرت و پراکندگی پیروان در شهرهای دور و نزدیک و عدم دسترسی به امام هادی(ع) به خاطر محدودیت‌ها و مراقبت‌ها، ایشان را بر آن داشت تا در مراکز شیعه نمایندگان و وکلایی از طرف خود تعیین کنند و مردم را از وجود چنین وکلا و نمایندگانی با خبر سازند.
