نماز در سیره و کلام امام صادق علیه السلام + نحوه خواندن نماز امام صادق(ع)
برای امامان معصوم علیه السلام عملی مهم‌تر از عبادت و حالتی مقرب تر از سجده به درگاه خداوند نبوده است. چرا که هدف از آفرینش انسان و مهم‌ترین وسیله و راه رسیدن انسان به اوج کمال ونهایت معرفت و بصیرت، نماز است. مطالعه و دقت در سبک و سیره زندگی و کلام امامان معصوم علیه السلام به ما کمک می‌کند تا بتوانیم الگو و سرمشقی عملی و واقعی برای رفتار و گفتار و طرز تفکر خود، داشته باشیم و از این طریق هم به قرب و رضایت الهی نزدیک تر شویم و هم باور و اعتقادی در مسیر دستیابی به صراط مستقیم و نیل به سعادت، در خود ایجاد کنیم. در این مجال، قصد داریم به بررسی «نماز در سیره و کلام امام صادق علیه السلام» بپردازیم. با ما باشید.
مروری بر زندگی امام صادق علیه السلام
امام جعفر صادق علیه السلام بنیانگذار مذهب جعفرى «شیعه»، در روز هفدهم ربیع الاول سال ۸۳ هجرى قمری چشم به جهان گشود. پدرش امام محمد باقر علیه السلام و مادرش ام فروه، دختر قاسم بن محمد بن ابى بکر مى‌باشد. بخش بزرگی از احادیث و روایات وعلوم اهل ببت علیهم السلام به وسیله ایشان گسترش یافته است. امام، در طول زندگی پربار خویش شاگردان بسیاری پرورش دادند و استعداد و قریحه ی آنان را در زمینه‌های مختلف علمی و عبادی؛ نظیر کلام، فقه، حدیث، تفسیر و … شکوفا ساختند.
امام صادق علیه السلام در شهر مدینه زندگی می کردند ولی از آن‌جا که اکثر شیعیان ایشان در عراق ساکن بودند، سفرهای زیادی به عراق داشتند. سقوط سلسله سفاک بنی امیه و به قدرت رسیدن خاندان بنی عباس در دوران عمر مبارک امام ششم علیه السلام رخ داد. ایشان، از بعد زمانی، طولانی‌ترین مدت امامت را در میان سایر امامان معصوم علیهم السلام البته به غیر از امام مهدی عجل الله داشت. شهادت آن حضرت، به عقیده اکثر مورّخان، در بیست و پنجم شوّال سال ۱۴۸ هجری قمری و در دوران خلافت منصور عباسی اتفاق افتاد.
امام ششم، صادق اهل بیت علیهم السلام
صداقت و درستی، آیین همه ی ائمه اطهار است، لیکن جلوه‌های صداقت اهل‌بیت علیهم السلام در صادق این خاندان به صورت باشکوه و ویژه ای متجلی شده است. توصیف آن، در قالب کلمات و جملات کار دشواری است. این جلوه‌ها را در سیره و رفتار ایشان، عمیق تر می‌توان درک کرد. آنچه که در مراجعهبه احادیث و مکاشفه آنها به تعدد می بینیم، ذکر عبارت «قال الصادق علیه السلام» است که زیربنا و شاکله فکری و اعتقادی و فقهی و کلامی شیعه را تشکیل داده است. وصایا و اندرزهایی که چراغ راه صعب و دشوار شیعه بوده اند تا آنها را به سلامت از تنگناها و پیچ و خم های زندگی عبور دهند.
اما ابعاد کمال و معرفت اعتقادی ایشان به حدی است که در کنار توجه و تعمق به سخنان و احادیث آن‌حضرت، فصل دیگری را هم باید گشود؛ فصلی برای دانش اندوزی و تأمل در رفتار و سیره عملی آن امام بزرگوار و بهره‌گیری عملی از سیره صادق اهل بیت علیه السلام.
نماز در سیره امام صادق علیه السلام
«نماز» نشان دادن شکوه بندگی در برابر خالق بی همتای آسمان و زمین است. و چه زیباست که این نماد باشکوه، از جانب کسی باشد که پرچمدار مذهب شیعه است. شیعه ای که عاشق محمد صلی الله علیه و آله و مرید علی علیه السلام است. و یقیناً جلوه های منیر نماز پیامبر صلوات الله و امیر المؤمنین، در نماز ششمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت تجلی می یابد.
- ابو ایوب در این باره می‌گوید: «امام باقر علیه السلام و امام صادق علیه السلام، آنگاه که به نماز می‌ایستادند، رنگ چهره آنان تغییر میکرد؛ گاه سرخ می‌شد و گاه زرد. گویا با کسی که او را می‌بینند، سخن می‌گویند.[۱]
- در روایت آمده است که: روزی امام صادق علیه السلام در نمازشان، بخشی از قرآن کریم را تلاوت کرد و سپس از هوش رفت. پس از به هوش آمدن، از دلیل آن حالت پرسیدند. ایشان فرمود: «معنا و مفهوم آیات مرا بی‌هوش کرد. من آیات را تکرار کردم و در حالتی قرار گرفتم که گویا آیات را از کسی که آن را نازل کرده است، می‌شنوم».[۲]
- ابوبصیر یکی از اصحاب امام صادق علیه السلام می‌گوید: «به حضور حُمیده رسیدم تا رحلت امام صادق علیه السلام را به او تسلیت بگویم. حُمیده گریه کرد، سپس گفت: اى ابا محمّد! کاش هنگام فوت آن حضرت بودی. امام علیه السلام یکى از چشمان خود را بست و سپس به من فرمود: خویشان و نزدیکانم را نزد من بیاورید. وقتى همه دور آن بزرگوار جمع شدند، فرمود: « شَفَاعَتَنَا لَا تَنَالُ مُسْتَخِفّاً بِالصَّلَاهِ؛ هرگز شفاعت ما به کسى که نماز را سبک بشمارد، نمى‌رسد»[۳]
توجه و تأکید امامان معصوم علیه السلام به جایگاه نماز در تمام شئونات زندگی این بزرگواران مشهود است، به حدی که حتی در حساسترین مقاطع زندگیشان و در لحظه احتضار هم نسبت به این فریضه عبادی، سستی و غفلت را در خود راه نمیدادند.
- مالک ابن انس، پیشواى فرقه مالکیه از اهل سنت درباره سیره زندگی امام صادق علیه السلام و شئون بندگی و عبادت در زندگی ایشان مى‌گوید: «قَدْ کُنْتُ أَخْتَلِفُ اِلَیْهِ زَمانا فَما کُنْتُ أَراهُ اِلاّ عَلى ثَلاثِ خِصالٍ: اِمّا مُصَـلّیا وَ إمّا صامِتا وَ إمّا یَقْـرَءُ الْقُـرانَ وَ لایَتَکَلَّمُ فیما لایَعْـنیه فَکانَ مِنَ الْعُلَماءِ الْعِـبادِ الَّذینَ یَخْـشَونَ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ»؛ من مدت زمانى به خدمت امام صادق علیه السلام رفت و آمد داشتم، او را هرگز در غیر این سه حالت ندیدم: یا نماز مى‌گزارد، یا سکوت میکرد (در برخى روایات یا روزه بود) یا قرآن تلاوت مى‌کرد و در آنچه که سودى نداشت سخن نمى‌راند و او از دانشمندان و بندگان خاص خدا بود؛ آنانکه از خدا در بیم و هراس‌اند. [۴]
- حضرت امام صادق علیه السلام خود در توضیح این سبک زندگی به وجود محبت وعشـق به ذات خــدا‌وند اشاره می‌کند و می‌فرماید: « مردم خداوند را به سه صورت مى پرستند: عده اى او را براى رسیدن به پاداش و ثواب الهى بندگى مى‌کنند؛ این، عبادت حریصان است که ریشه در طمع دارد. برخى دیگر به خاطر ترس از آتش غضب الهى خدا را عبادت مى‌کنند؛ این نوع عبادت،عبادت بردگان است. ولى من پروردگار را از روى علاقه و محبت مى‌پرستم؛ این، عبادت کریمان است که مایه امان است به سبب سخن خداوند عز و جل که می‌فرماید: و آنان از فزع آن روز در امنیت هستند… پس هر که خداى را دوست دارد، خداوند نیز او را دوست خواهد داشت و محبان او نیز از هر گزندى در امان خواهند بود.»[۵]
وجود همین عشق و شیفتگی نسبت به خداوند است که امام صادق علیه السلام را برای اقامه نماز شب بیدار نگه می‌دارد تا در خلوت و تاریکی شب با خدای خویش خلوت کرده و مناجاتی عاشقانه و عارفانه را پیشکش بارگاه معبود نمایند.
همین عشق و علاقه و ارتباط و اتصال به معبود از طریق ادای نماز شب است که باعث شده امامی که خود لذت عشق به خداوند را چشیده و طعم گوارای قرب الهی را درک کرده به شیعیان خود نیز سفارش کند که به هر شکلی شده نماز شب و مناجات آن را ترک نکنند و بر آن مداومت ورزند تا از این طریق بتوانند با خالق محبوب خویش، انس وخلوتی داشته باشند.
- حلبى یکى از یاران و راویان احادیث امام صادق علیه السلام می‌گوید: «قالَ سَأَلْتُ أَبا عَبْدِ اللّهِ عِنْ صَلاهْ، الْلَّیْلِ وَ الْوَتْرِ فى أَوَّلِ الْلَیْلِ فى السَّفَرِ اِذا تَخَوَّفْتُ الْبَرْدَ وَ کَانَتْ عِلَهْ، فَقالَ: لا بَـأسَ أَنَا أَفْـعَـلُ ذلِکَ»؛ از امام صادق علیه السلام راجع به نماز شب و نماز وتر پرسیدم که آیا در هنگام سفر و ترس از سرما و یا وجود بیمارى در ابتداى شب مى‌توان آن را خواند؟ امام علیه السلام فرمود: آرى‌اشکالى ندارد و من نیز این چنین مى‌کنم.[۶]
نماز در کلام امام صادق علیه السلام
همانطور که ذکر شد، امام صادق علیه السلام، اهمیت ویژه ایبرای نماز قائل بودند. ایشان به مثابه پدری مهربان و دلسوز، چون از ارزش و اهمیت نماز، آگاه بودند و خود از چشمه ی جوشان فیوضات و برکات بی شمار نماز، بهره مند شده بودند، شیعیان خود را نیز برای بهره مندی از آثار آن، رهنمون می شدند. به همین دلیل، در احادیث بسیاری، از نماز سخن گفته و سفارش به اهمیت دادن به نماز و نگهداشتن اوقات آن نموده اند:
- ایشان در حدیثی ملاک تشخیص شیعیان را در چند خصیصه مهم خلاصه کرده و می فرماید: «إِمْتَحِنُوا شِیْعَتَنَا عِنْدَ مَوَاقِیْتِ الصَّلاهِ کَیْفَ مُحَافَظَتُهُمْ عَلَیْهَا و إِلَى أَسْرَارِنا کَیْفَ حِفْظُهُمْ لَهَا عِنْدَ عَدُوِّنَا وَ إِلَى أَمْوَالِهِمْ کَیْفَ مُوَاسَاتُهُمْ لاِخْوَانِهِمْ فِیْها»[۷]؛ شیعیانِ ما را به اوقات نماز امتحان کنید که چگونه به آن اهمیّت مى‌دهند و اینکه چگونه اسرار و مقامات ما را در نزد دشمنان بازگو نمى‌کنند و هم‌چنین با اموال‌شان امتحان کنید که چگونه به دیگر برادران‌شان کمک مى‌کنند.
- مُعاویهُ بْنُ عَمارٍّ از یاران امام صادق علیه السلام می‌گوید: امام صادق علیه السلام را کیسه اى ابریشمین و زرد رنگ بود که در آن تربت کربلاى حسین علیه السلام بود. زمانی که هنگام نماز فرا مى رسید آن خاک را بر سجاده خود مى ریخت و بر آن سجده مى کرد. [۸]
از روایاتی که سیره ی امام صادق علیه السلام را به تصویر کشیده اند، اینگونه به دست می‌آید که سجده بر تربت امام حسین علیه السلام، دارای فضیلت و ثواب فراوانی است. این عمل، در راستای حفظ و پاسداشت عاشورا و فرهنگ ظلم ستیزی آن نیز مد نظر است؛ زیرا سجده کردن بر خاک کربلا و ذکر گفتن با تسبیحى که از تربت پاک حضرت سید الشهدا درست شده باشد، یقیناً یادِ و نام امام مظلومی که در راه زنده نگاه داشتن دین اسلام، سر و جان و فرزند را فدا کرد، را تداعی خواهد نمود. از این رو امام صادق علیه السلام با این کار، تجدید میثاق شیعیان همه ی اعصار را با امام حسین علیه السلام فراهم کرده و لبیک شان را به پیشگاه آن حضرت، تقدیم کرده اند.
- امام صادق علیه السلام در بیان اهمیت نماز اول وقت می فرمایند: «إِنَّ فَضْلَ الْوَقْتِ الْأَوَّلِ عَلَى الْآخِرِ کَفَضْلِ الْآخِرَهِ عَلَى الدُّنْیَا.»[۹]: برتری نماز اول وقت نسبت به آخر وقت، مانند برتری آخرت است نسبت به دنیا.
- امام صادق فرموده اند: «صَلاهُ مُتَطَیِّبٍ اَفْضَلُ مِنْ سَبعینَ صَلاهً بِغَیْرِ طیبٍ.»[۱۰]: یک نماز با بوى خوش (عطر) بهتر از هفتاد نماز بدون بوى خوش است.
آراستگی و نظافت، از سفارش های مؤکد دین اسلام است که هم قرآن کریم و هم پیامبر گرامی اسلام و هم ائمه اطهار علیهم السلام، نسبت به آن توصیه فرموده اند. چنانچه از سیره ایشان، اینچنین دریافت می شود. نمونه و سندش هم پایبندی به مسواک زدن به هنگام هر نماز و استفاده از لباسهای تمیز و استعمال عطر در مواقع حضور در پیشگاه خداوند و قیام برای نماز است.
- امام صادق علیه السلام می فرمایند: «صَلاهُ اللَّیْلِ تُحَسِّنُ الْوَجْهَ وَ تُحَسِّنُ الْخُلْقَ وَ تُطَیِّبُ الرِّیحَ وَ تَدُرُّ الرِّزْقَ وَ تَقْضِى الدَّیْنَ وَ تَذْهَبُ بِالْهَمِّ وَ تَجْلُو الْبَصَرَ.»[۱۱]: نماز شب، انسان را خوش سیما، خوش اخلاق و خوشبو مى کند و روزى را زیاد، بدهى را پرداخت مى نماید، غم و اندوه را از بین مى برد و چشم را نورانى مى کند.
- امام صادق علیه السلام: «مَنْ قَبِلَ اللهُ مِنْهُ صَلاهً واحِدَهً لَمْ یُعَذِّبْهُ وَ مَنْ قَبِلَ مِنْهُ حَسَنَهً لَمْ یُعَذِّبْهُ.»[۱۲]: خداوند از هر کس یک نماز و یا یک کار نیک قبول کند، عذابش نمى نماید.
- قال الصادق علیه السلام: «اَحَبُّ الْعِبادِ اِلَى الله عَزَّوَجَلَّ رَجُلٌ صَدوقٌ فى حَدیثِهِ مُحافِظٌ عَلى صَلاتِهِ.»[۱۳]: محبوب ترین بنده نزد خداى عزوجل کسى است که راستگو و مراقب نمازش باشد.
- قال الصادق علیه السلام: «اِذا قامَ الْعَبْدُ فِى الصَّلاهِ فخَفّفَ صَلاتَهُ قالَ اللهُ تَبارَکَ وَ تَعالى لِمَلائِکَتِهِ: اَما تَرَوْنَ اِلى عَبْدى کَانَّهُ یَرى اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدِ غَیْرى! اَما یَعْلَمُ اَنَّ قَضاءَ حَوائِجِهِ بِیَدى؟»[۱۴]: هرگاه بنده اى به نماز بایستد و آن را سبک به جا آورد، خداوند به فرشتگانش مى گوید: به بنده ام نمى نگرید؟ گویا برآوردن حاجت هایش را به دست کسى جز من مى داند؟ آیا او نمى داند تأمین نیازهایش به دست من است؟
- امام صادق علیه السلام:«تَسْبیحُ فاطِمَهَعلیها السلام فى کُلِّ یَوْمٍ فى دُبُرِ کُلِّ صَلاهٍ اَحَبُّ اِلَىَّ مِنْ صَلاهِ اَلْفِ رَکْعَهٍ فى کُلِّ یَوْمٍ.»[۱۵]: تسبیحات فاطمه زهراعلیها السلام در هر روز پس از هر نماز، نزد من محبوب تر از هزار رکعت نماز در هر روز است.
البته میزان اهمیت و توجه امام صادق علیه السلام، به نماز و تمام زوایای آن به حدی است که احادیث فراوانی در این باره از ایشان روایت شده، اما ما به نقل همین میزان، بسنده می کنیم.
آموزش اقامه صحیح نماز توسط امام صادق علیه السلام
حماد بن عیسی اینچنین روایت می کند که: «در محضر امام صادق علیه السّلام بودم ، ایشان به من فرمودند: حماد! آیا مى توانى نماز را خوب و صحیح بخوانى؟ در پاسخ عرض کردم : چگونه نتوانم و حال آنکه کتاب حریز را که درباره موضوع نماز نوشته شده است ، از حفظ دارم .
امام فرمودند: براى تو که ضرر ندارد، برخیز و نماز بخوان تا من ببینم که چگونه مى خوانى.
آنگاه، به جهت اطاعت امر حضرت رو به قبله ایستادم و شروع به خواندن نماز کردم . تمام نماز را، با همه ی ارکان آن از رکوع و سجود به جاى آوردم ، اما حضرت آن را نپسندید و فرمود: نمازت را خوب نخواندى . واقعا قبیح است براى مردى که حدود شصت یا هفتاد سال از عمرش مى گذرد و حال آنکه نمى تواند یک نماز صحیح با مراعات حدود کامله آن بخواند.
من شرمسار شدم و خود را کوچک و حقیر یافتم. عرض کردم : فدایت شوم، شما نمازِ کامل را به من تعلیم دهید.
پس ، امام صادق علیه السّلام رو به قبله راست ایستادند و دستهاى خود را آزاد، رها کردند و انگشتهاى دست آن حضرت به هم گذارده شده بود و مابین دو قدم آن حضرت از سه انگشت باز، و بیشتر فاصله نداشت و انگشتهاى پاى خود را رو به قبله کردند و تا آخر نماز هم رو به قبله بود و با تواضع و حضور قلب گفتند: اللّه اکبر و سوره حمد و توحید را با ترتیل و با طمأنینه و آرامش خواندند و بعد از تمام شدن سوره توحید، به قدر یک نفس کشیدن تأمل کردند و پس از آن دست خود را بلند کرده تا مقابل صورت بردند و در حالى که ایستاده بودند، گفتند: اللّه اکبر و پس از آن به رکوع رفتند و کف دست را به سر زانو گرفتند. انگشتان آن حضرت از هم باز بود. زانو را به عقب دادند، چنانکه پا راست شد و پشت آن حضرت طورى مساوى و مسطح شد که اگر قطره آبى بر آن مى گذاشتند، به هیچ طرفى نمى ریخت . گردن خود را کشیده و سر به زیر نینداختند و چشم را بر هم گذاردند و سه مرتبه به آرامى گفتند: سبحان ربّى العظیم و بحمده بعد راست ایستادند و چون خوب ایستادند، گفتند: سمع اللّه لمن حمده و در همان حال که ایستاده بودند، دست را تا مقابل صورت خود بلند کردند و گفتند: اللّه اکبر و بعد به سجده رفتند.
دو کف دست را پیش زانوها، مقابل صورت خود بر زمین گذاردند و انگشتان آن حضرت به هم گذارده شده بود. سه مرتبه گفتند: سبحان ربّى الاعلى و بحمده . اعضاى بدن خود را از یکدیگر باز گرفته و بر هم نگذارده بودند و بر هشت موضع بدن خود که به زمین گذارده بودند، سجده کردند که پیشانى و دو کف دست و دو سر زانو و دو سر انگشت بزرگ پا و سر بینى باشد. بعد از نماز فرمودند: گذاردن هفت موضع در وقت سجده به روى زمین واجب است که پیشانى و دو کف دست و دو سر زانو و دو سر انگشت بزرگ پا باشد. و اما گذاردن بینى بر زمین سنت (مستحب) است و آنها همان مواضع است که خدا در قرآن فرموده است :
پس از آن سر از سجده برداشتند و وقتى نشستند گفتند: اللّه اکبر و به ران چپ نشسته ، پشت پاى راست را بر کف پاى چپ گذاردند و گفتند استغفر اللّه ربّى و اتوب الیه و دوباره در حالى که نشسته بودند. گفتند: اللّه اکبر و بعد به سجده دوم رفتند و مانند سجده اول ، سجده دوم را تمام کردند. و در رکوع و سجود هیچ یک از اعضاى بدن را بر یکدیگر نگذارده بودند و موقع سجده آرنج دست خود را باز نگاه داشته و به زمین نگذارده بودند. در حال تشهّد خواندن ، انگشتان دست آن حضرت از یکدیگر باز بود و به این کیفیّت دو رکعت نماز خواندند و چون از تشهّد فارغ شدند، فرمودند: اى حماد، این چنین نماز بخوان.[۱۶]
کیفیت نماز امام صادق علیه السلام
یکی از راه های توسل به امام جعفر صادق علیه السلام خواندن نمازِ منتسب به ایشان است. کیفیت این نماز، به چند شیوه نقل شده است و برای برآورده شدن حاجت‌های مهمی همچون امر ازدواج، نعمت فرزند و… خواندن آن توصیه شده است:
فقهایی همچون سید بن طاووس، شیخ طوسی و شیخ صدوق نماز امام صادق را به شرح زیر نقل کرده‌اند:
- امام صادق علیه السلام فرمود: هرگاه حاجت مهمی داری سه روز پشت سر هم از چهارشنبه تا جمعه را روزه بگیر، در روز جمعه غسل کن و با لباس نو به پشت‌بام برو و دو رکعت نماز بخوان و بعد از نماز دست‌ها را به آسمان بلند کن و بگو:
«اللهم إنّی حَلَلتُ بِساحَتِکَ لِمَعرِفَتی بِوَحدانیَّتِکَ و صَمَدانِیَّتِکَ و أنَّه لا قادِرَ عَلی قَضاء حاجَتی غَیرُک وَ قَد عَلِمتُ یا رَبِّ أنَّهُ کُلَّما
تَظاهَرَت نِعمَتُکَ عَلَیَّ اِشتَدَّت فاقَتی إلَیک وَ قَد طَرَقَنِی هَمُّ کَذا و کَذا»
به جای کلمه «کذا و کذا» حاجت خود را ذکر کنید و بگویید:
«وَ أنتَ بِکَشفِهِ عالِمٌ غَیرُ مَعَلَّمٍ واسِعٌ غَیرُ مَتَکَلِّفٍ فأسئَلُکَ بِاسمِکَ الَّذی وَضَعتَهُ عَلَی الجِبالِ فَنُسِفَت وَ وَضَعتَهُ عَلَی السَماواتِ
فَانشَقَّت وَ عَلَی النُّجُومِ فَانتَثَرَت وَ عَلَی الأرضِ فَسُطِحَت وَ أسئلکَ بِالحقِّ الَّذی جَعَلتَه عندَ محمَّدٍ صَلَّی اللهُ علیهِ و آلهِ وَ عِندَ عَلیٍّ و
الحسنِ و الحُسینِ وَ علیٍّ و محمَّدٍ و جعفرٍ و موسی وَ علیٍّ و محمّدٍ و علیٍّ و الحسنِ وَ الحُجَّهِ علیهم السلام أن تُصَلِّیَ علی محمَّدٍ و
أهلِ بَیتِهِ و أن تَقضِیَ لی حاجَتی و تُیَسِّرَلی عَسیرَها و تَکفِیَنی مُهِمَّها فَاِن فَعَلتَ فَلَکَ الحمدُ و إن لَم تفعَل فَلَکَ الحمدُ غیرُ جائِرٍ فی
حُکمِکَ و لا مُتَّهَمٍ فی قضائِکَ و لا حائِفٍ فی عَدلِکَ»
سپس گونه خود را بر زمین بگذارید و بگویید:
«اللهمَّ إنَّ یونُسَ بنَ مَتَّی عَبدُکَ دَعاکَ فی بَطنِ الحُوتِ و هوَ عبدُکَ فَاستَجَبتَ لَهُ و أنا عبدُکَ أدعُوکَ فَاستَجِب لی.»
نماز امام صادق علیه السلام برای گرفتن حاجت
زمان خواندن این نماز بعدازظهر روز پنجشنبه است. این نماز چهار رکعت و به صورت دو نماز دورکعتی است و باید در نیت گفته شود که نماز حاجت روز پنج شنبه می خوانم :
در رکعت اول بعد از حمد ۱۱ بار سوره توحید
در رکعت دوم بعد از حمد ۲۱ بار سوره توحید
در رکعت سوم بعد از حمد ۳۱ بار سوره توحید
در رکعت چهارم بعد از حمد ۴۱ بار سوره توحید
بعد از پایان نماز در حالت نشسته:
۵۱ بار سوره توحید و ۵۱ بار صلوات خوانده شود.
سپس به سجده رفته و ۱۰۰ بار ذکر «یا الله» را بگویید و در همان حال حاجت خودتان را از خدا بخواهید.
امام صادق علیه السلام فرمود: «هر کس از شیعیان این نماز را در بعدازظهر روز پنجشنبه بخواند و در آخر نماز در حالی‌که به سجده رفته است حاجات خود را از خداوند بزرگ طلب نماید، حاجتش حتی اگر به بزرگی جابجا شدن کوه‌ها هم باشد، برآورده خواهد شد پس هر کس این نماز را بخواند و چیزی از خدا نطلبد، رواست که خداوند بر او غضبناک شود.»
- نماز امام صادق علیه السلام در مفاتیح الجنان و جمال الاسبوع و بحار الانوار:
نماز امام صادق علیه السلام در این کتب معروفه دو رکعت عنوان شده است که باید در هر رکعت بعد از خواندن سوره حمد ۱۰۰ بار آیه هجدهم سوره آل‌عمران را بخوانید:
«اشَهِدَ اللّهُ اَنَّهُ لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ وَ الْمَلائِکَهُ وَ اُولُوا الْعِلْمِ قائِماً بِالْقِسْطِ لا اِلهَ اِلاَّ هُوَ الْعَزیزُ الْحَکیمُ»: خداوند گواهى می‌دهد که معبودى جز او نیست و فرشتگان و صاحبان دانش، گواهى می‌دهند درحالی‌که (خداوند در تمام عالم) قیام به عدالت دارد معبودى جز او نیست که هم توانا و هم حکیم است.
بعد از سلام نماز هم بگویید:
«یا صانِعَ کُلِّ مَصْنُوع یا جابِرَ کُلِّ کَسیر
اى سازنده هر مصنوع و اى شکسته بند هر شکسته
وَ یا حاضِرَ کُلِّ مَلاَ وَ یا شاهِدَ کُلِّ نَجْوى
و اى حاضر در جمع و اى گواه هر راز نهان
وَ یا عالِمَ کُلِّ خَفِیَّه وَ یا شاهِدُ غَیْرَ غآئِب
و اى داناى هر پنهان و اى حاضر ناپنهان
وَ غالِبُ غَیْرَ مَغْلُوب وَیا قَریبُ غَیْرَ بَعید
و اى غالب شکست ناپذیر و اى نزدیکى که دور نیست
وَ یا مُونِسَ کُلِّ وَحید وَ یا حَىُّ مُحْیِىَ الْمَوْتى وَمُمیتَ الاَحْیآءِ
و اى مونس هر تنها و اى زنده اى که زنده کننده مردگان و میراننده زندگانى
اَلْقآئِمُ عَلى کُلِّ نَفْس بِما کَسَبَتْ وَ یا حَیّاً حینَ لا حَىَّ
و آن که بر هر کس با آنچه به دست آورد نگهبانى و اى زنده در آن دم که زنده اى نبود
لا اِلهَ اِلاَّ اَنْـتَ صَلِّ عَلى مُحَمَّد وَ آلِ مُحَمَّد.
معبودى جز تو نیست درود فرست بر محمد و آل محمد.»[۱۷]
این نماز در کتاب‌های جمال الاسبوع صفحه ۲۷۶ و در بحارالانوار جلد ۸۸ صفحه ۱۸۸ هم آورده شده است.
پی نوشت ها
- ابن طاووس، علی بن موسی، فلاح السائل و نجاح المسائل، ص ۱۶۱، قم، بوستان کتاب، چاپ اول، ۱۴۰۶ق.
- بحار الانوار، ج ۸۱، ص ۲۴۷.
- بحار الأنوار (ط ـ بیروت)؛ ج۴۷؛ ص۲
- بحارالانوار، ج ۱۷ ، ص ۳۲ ح ۱۴
- وسائل الشیعه، ج ۱، ص ۴۵، ح ۲؛ مشکاهًْ الانوار، ص ۱۲۸
- کافى، ج ۳، ص ۴۴۱ ح ۱۰؛ وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۱۸۳ ح ۸
- الخصال، ابن بابویه، محمد بن على، محقق / مصحح: غفارى، على اکبر، انتشارات اسلامى، قم، ۱۳۶۲ شمسی، چاپ اول، ج ۱، ص ۱۰۳.
- وسائل‌الشیعه، ج ۳، ص ۶۰۸ ح ۳
- اصول کافی، ج ۳، ص ۲۷۴.
- اصول کافى، ج ۶، ص ۵۱۱، ح ۷
- ثواب الأعمال، ص ۴۲.
- کافى، ج ۳، ص ۲۶۶، ح ۱۱.
- امالى صدوق، ص ۳۷۱، ح ۴۶۷.
- کافى، ج ۳، ص ۲۶۹، ح ۱۰.
- کافى، ج ۳، ص ۳۴۳، ح ۱۵.
- اصول کافی، ج۳، ص۳۱۲
- جمال الاسبوع ص ۲۷۶ و بحارالانوار، ج ۸۸ ص ۱۸۸
تحریریه ستاد اقامه نماز
