خلاصه پیام های مقام معظم رهبری به اجلاس های سراسری نماز
اجلاس های سراسری نماز، از سال ۱۳۷۰ تاکنون، هر ساله به همت ستاد اقامه نماز و با همکاری دستگاه های اجرایی کشور، برگزار می شود. مقام معظم رهبری (مدظله العالی)، هرساله با ارسال پیامی که عموماً مجموعه کاملی از بازخوردها و گزارشات در زمینه فعالیت های انجام گرفته در زمینه گسترش و ترویج فرهنگ نماز و نمازخوانی و نیز ارائه نکات راهبردی در راستای اقامه بهینه نماز در سال آتی می باشد، روند اجلاس را بهبود می بخشند. تاکنون ۲۹ اجلاس برگزار شده و هربار مقام معظم رهبری، با بیانات نغز خود، اجلاس را مزین فرموده اند. در این نوشتار برآن شدیم تا خلاصه ای از پیام های ایشان را با شما به اشتراک گذاریم. با ما همراه باشید.
یک شروع خوب
اولین اجلاس سراسری نماز در تاریخ شانزدهم مهر ماه سال ۱۳۷۰ و در شهر مقدس مشهد، برگزار گردید که خلاصه پیام مقام معظم رهبری در این اجلاس به این شرح است:
اولین اجلاس سراسری نماز
در اولین اجلاس سراسزی نماز، حضرت آیه الله خامنه ای، ضمن تأکید بر جایگاه نماز و اهمیت برپایی آن در جامعه اسلامی، فرمودند: برپا داشتن فریضه نماز، نخستین ثمره و نشانه حکومت برحق صالحان است اما اقامه نماز فقط این نیست که صالحان، فقط خود نماز بگزارند؛ بلکه باید این ستون دین در جامعه به پا داشته شود. حیات طیّبه انسان، در سایه حاکمیّت دین خدا، زمانی حاصل خواهد شد که انسان ها دل خود را با یاد خدا زنده نگه دارند و از آن طریق بتوانند با جاذبه‌های شرّ و فساد مبارزه کنند و بت شکنی نمایند و دست تطاول همه شیاطین را از وجود خود کوتاه کنند.
توصیه به تلاش جمعی برای شناخت نماز و اسرار آن
در واقع، در کار معرفی نماز کوتاهی های زیادی شده است؛ از کودک دبستانی تا پژوهشگر دورههای عالی، هر یک فراخور ذهن ومعرفت خود، می‌توانند در راه شناختن نماز و رازهای آن، گام های بزرگی بردارند و با ناشناخته های آن آشنا شوند و دیگران را نیز آشنا نمایند. رسانه‌های ارتباط جمعی و بخصوص صدا و سیما باید با شیوه‌های گوناگون نماز را معرفی و یادآوری کنند. همه جا و همیشه در رادیو و تلویزیون، فریضه نماز در اولویت امور باشد تا شوق ایمان و عطش یاد خدا در دل ها پدیدار شود. درکلاس های دروس دینی مدارس و دانشگاه ها درسِ نماز جایگاه عالی خود را بازیابد وسخنان سنجیده و افکار بلند در بازشناسی نماز، فراهم و در معرض ذهن و دل دانشجویان و دانش‌آموزان قرار بگیرد.
ایشان در مهمترین بخش پیامِ خود، راهکارهای بسیار خوبی را در راستای رشد و اعتلای فرهنگ نماز در سطح جامعه ارائه کرده و فرمودند: لازم است که فلسفه‌ی نماز و تحلیل رازها و رمزهای آن با زبان هنر در معرض دید همگان قرار گیرد در همه‌ی مراکز عمومی، مدارس، دانشگاه ها، کارخانه‌ها، پادگان ها، فرودگاه ها، ایستگاه های قطار، ادارات و مراکز دولتی و امثالهم، جایگاه های مناسبی برای خواندن نماز پیش بینی شود. لازم است که مساجد و نمازخانه ها، پاکیزه و مرتب و رغبت‌انگیز باشند. بهتر است که نماز در وقت فضیلت و به جماعت اقامه شود. در هر محیطی، برجستگان و بزرگان آن بر سایرین پیش قدم شوند و عملاً توجه به امر نماز را به دیگران بیاموزند؛ و خلاصه اینکه، در همه جا حرکت به سمت نماز و شتافتن به نماز محسوس باشد.
دومین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری ضمن تشکر از جناب حجت الاسلام قرائتی و دست اندرکاران برگزاری اجلاس سراسری نماز، به رهنمودهای پیام پیشین خود در اولین اجلاس سراسری نماز اشاره کرده و از متولیان امرخواستند که همگی، تمام کوشش خود را برای تحقق توصیه‌های مندرج در پیام سال گذشته به اولین اجلاس سراسری نماز، بکار برده و از این که آن رهنمودها، فقط نقشی بر کاغذ و الفاظی برای شروع بحث باقی بمانند، مانع شوند. ایشان با اشاره به گزارش های دریافتی از روند پیگیری راهکارهای اعتلای فرهنگ نماز، از اولین اجلاس سراسری نماز تاکنون، فرمودند: گزارشات حاکی از آن است که قدم های مثبتی در این راه برداشته شده است ولی این، از آن چیزی که حق عظیم نماز در ایران اسلامی می‌طلبد، بسیار کمتر است.
مهمترین بخش پیام ایشان در پایانِ پیام دومین اجلاس سراسزی نماز، توصیه به همکاری همه دستگاه های دولت اسلامی، اعم از آموزش و پرورش و دانشگاهها و صدا و سیما و سازمان تبلیغات اسلامی و مطبوعات و دیگر نهادها و سازمان های مؤثر نظام بود که با به کارگیری این رهنمودها، بتوانند متولیان این امر را در هدف مقدسشان یاری رسانند.
سومین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری در پیام خود به سومین اجلاس سراسزی نماز پس از حمدِ پروردگار و تشکر از متولیان برپایی این اجلاس، به نقش و اهمیت بالای نماز اشاره کرده و فرمودند: این که در قرآن و سخن والای پیامبر خاتم (ص) نماز، بازدارنده از فحشاء و منکر و معراج مؤمن و تقرب دهنده پرهیزگار و در یک سخن، بهترین نهاد دین معرفی شده و پیامبر مکرم (ص)، آن را روشنی چشم خویش خوانده است، باید ما را در فهم عظمت نماز به تأمل و ژرف نگری بیشتر بکشاند.
ایشان در ادامه، به لزوم دعوت اعضای خانواده و اطرافیان به بهره مندی از اقیانوس ژرف نماز پرداخته و فرمودند: دریغ است که انسان، عمری را در جوار بهشت مصفایی (نماز) بگذارند و سری بدان نکشد و عزیزان خود را بدان سوق ندهد. چنانچه وحی الهی به پیامبر عظیم الشأن اسلام (ص) چنین فرمان داد: « وَأْمُرْ أَهْلَکَ بِالصَّلَاهِ وَاصْطَبِرْ عَلَیْهَا»
اما مهمترین بخش پیام، یادآوری نقش و وظیفه ی تک تک آحاد جامعه در رشد و بالندگی فرهنگ نماز در سطح جامعه اسلامی است. ایشان فرمودند: در این وظیفه، هر کسی سهم ویژه‌ای دارد؛
- پدران و مادران با گفتار و کردار خود، فرزندان را به نماز تشویق و راهنمایی کنند.
- معلمان، شاگردان مدارس و دانشگاه ها را در سمت و سوی این حقیقت درخشان به حرکت وادار نمایند.
- فضلا و علما و روحانیون محترم، امامت جماعت در مراکز آموزشی و اقامتگاه‌های دانشجویان، برای نسل نو را فرصتی مغتنم بشمرند.
- نویسندگان کتابهای درسی، رازها و رمزها و درس های نماز را در کتابهای درسی بگنجانند.
- وزارت ارشاد و سازمان تبلیغات و صدا و سیما از هنر به ویژه هنر سینما برای نشان دادن گوهر نماز و چهره نمازگزار بهره بگیرند. هنرمندان عزیز با زبان شعر و قصه و نقاشی و جز این ها، و با آفرینش آثار هنری با کیفیت، بلکه برجسته، دست چیره هنر را به کاری چنین شایسته مشغول سازند.
- در مدارس، معلمان و مدیران ، و در همه مراکز، مسؤولان، با حضور خود در صفوف نماز، نمازگزاران را تشویق کنند.
- در گردهمایی های علمی و فرهنگی و آموزشی و تبلیغی، نماز را در وقت خود همچون الهام بخش صداقت و هدایت به جای آورند.
- نویسندگان و گویندگان دینی درباره نماز و مفهوم و فلسفه و هدف و آثار و برکات و احکام آن بگویند و بنویسند.
- مردم، مساجد را با حضور در نمازهای جماعت که بهترین شیوه نمازگزاردن است، رونق بخشند.
- در همه بناهای عمومی و جاهایی که همواره به طبع حال، مردمی در آن گرد می آیند؛ مانند فرودگاه‌ها و ایستگاه های قطار و بندرها و عزیمت گاه‌های خودروهای همگانی و ادارات دولتی و بوستان های شهری و مانند این ها، نمازخانه‌ها یا مساجدی بنا کنند و افزون بر این، مردم، هر زمین پاکیزه و مناسبی را به هنگام درآمدن وقت نماز، مسجد بشمار آورند و در آن به نماز بایستند. از این گونه کار برای هر کسی و قشری از مردم هست که هر کس باید کنکاش کند و سهم خود را از این فریضه همگانی را بیابد و بدان دست زند.
چهارمین اجلاس سراسری نماز
حضرت آیه الله خامنه ای مدطله العالی، در پیامی که به چهارمین اجلاس سراسری نماز نوشته اند ضمن ابراز خرسندی از فرارسیدن ایام برگزاری این اجلاس و معطر شدن فضای جامعه به واسطه پرداختن به این فریضه ی بزرگ، از اقدامات انچام شده در سالهای اخیر قدردانی کرده و آن را امید بخش حق گزاری شایسته نماز دانسته اند:
ظهور پدیده‌های زیبایی چون: اقامه نمازهای جماعت در سطح شهرها، در میدان‌ها و بوستان ها و ورزشگاه‌ها، ساختن تالارهای بزرگ و مناسب نماز در برخی و ساختن یا آماده کردن نمازخانه در برخی دیگر از جاها، گرد آمدن بیش از پیش مردم و به ویژه جوانان در بسیاری از مساجد، برپا داشتن نماز جماعت در ظهر عاشورا در میان مراسم عزاداری، نوشتن کتاب های بسیار در باب نماز و جز این ها، همه و همه برانگیزاننده های آن امید بزرگ است.
- ایشان مهمترین نشانه ی حق گزاری نماز را، همگانی شدن آن در سطح جامعه دانسته و فرمودند: ناسپاسی بزرگی است که، کسی در محیط اسلامی به سر برد و نماز را که برترین وظیفه هر مسلمان است، به جا نیاورد.
- نشانه دیگر، نیکو به جای آوردن نماز است، یعنی با توجه به معنی و مفهوم کلمات نماز و همراه با خشوع و حضور قلب.
- نشانه دیگر، آبادی مساجد و افزایش نمازهای جماعت است، و این به معنای بروز برکات نماز در سطح همکاری و همدلی اجتماعی است.
- نشانه دیگر، مطرح شدن نماز در عرصه مطالعات و تحقیقات علمی است. همان طور که بحث فقهی درباره نماز و مقدمات آن، طولانی ترین مباحث فقه درحوزه‌های علمیه را تشکیل می دهد، بحث کلامی و عرفانی و اجتماعی نماز نیز باید سلسله مهمی از مباحث دینی مطرح در سطح جامعه را پدید آورد.
ایشان در توضیح این مطلب راهکارها و پیشنهادات سازنده و بسیار مفیدی ارائه کرده و اضافه کردند: لازم است که آگاهان دینی و محققان و نویسندگان در مورد نماز، مقالات و تحقیقات و کتاب هایی فراهم کنند و بحث نماز، پیوسته و مکرر، در همه جایگاه‌های تبلیغ دین، با زبان‌ها و شیوه‌های گوناگون و از زاویه های مختلف مطرح گردد. در کتاب های درسی مقاطع و دوره های مختلف، به تناسب فصل، فشرده یا گسترده ولی به هر حال، عمیق، متونی درباره نماز گنجانیده شود.
در صدا و سیما، نماز همچون موضوعی که باید به همه آموخته شود، تلقی گردد و در برنامه‌ای جداگانه یا در دل برنامه های گوناگون، از آن سخن گفته شود و اسرار و اعماق و درس های آن برای همه ی آحاد مردم بیان شود. در سخنرانی های دینی در مساجد و غیره، بارها و بارها معارف نماز نیز همچون مسائل آن بازگو شود.
- نشانه دیگر آن است که در همه مکان ها و ساختمان های عمومی و دولتی، نمازخانه ای در خور و شایسته دیده شود و نمازگزاردن در همه جا برای همگان، کاری سهل و در دسترس به شمار آید.
- نشانه دیگر آن است که بزرگان جامعه و کسانی که چشم ها به آن ها دوخته شده و انگشت ها آن ها را نشانه کرده است، در مراکز همگانی نماز دیده شوند و نمازخانه‌های مراکز عمومی، ویژه آدم های بی کار یا فرودست شمرده نشود.
- و نشانه‌های دیگری که با تدبّر می‌توان بدان‌ها دست یافت.
ایشان پس از بیان این نشانه ها، ظهور و پدیدار شدن آنها را در جامعه، نشانه ی این دانستند که حق نماز در آن جامعه ادا شده است و هر چه این نشانه‌ها بیشتر باشد گرایش به حق گزاری نماز بیشتر است.
پنجمین اجلاس سراسری نماز
طبق پیام حضرت آیه الله خامنه ای در پنجمین اجلاس سراسری نماز، اقامه نماز در کشوری که پرچم اسلام را بر فراز سرخویش برافراشته و به حاکمیت اسلام مفتخر گردیده، یکی از واجب ترین فرایض است. ایشان در ادامه به تبیین اهداف یک جامعه سعادتمند پرداخته و افزودند:
- تأمین عدالت اجتماعی
- دست یابی به رفاه عمومی و شکوفایی مادی
- پرورش استعدادها و خلاقیت‌ها در آحاد مردم
- برخورداری از دانش و بینش و تجربه
- عزت و استقلال و اقتدار ملی
- گسترش اخلاق انسانی و روابط سالم میان آحاد مردم
این اهداف، در صورتی تأمین میشوند که تربیت فردی و تهذیب اخلاقی در آحاد مردم به ویژه در کارگزاران امور کشور، تأمین شود و انسان‌هایی پاک و برخوردار از همّت و توکل و اخلاص و صبر و سخت کوشی در آن جامعه باشند که به یاری این پشتوانه روحی، توانایی برداشتن بارهای سنگین را دارا باشند و در برابر موانع گوناگون و به ویژه امواج فساد و تباهی، یارای ایستادگی داشته باشند.
ایشان در ادامه به توصیف سه خصوصیت بارز نماز پرداخته و فرمودند:
سه خصوصیت عمده در نماز هست که نقش برتر آن را در تهذیب نفس و پرورش روانی انسان ها پدید می‌آورد:
- نخست آن که نماز، با شکلی که در اسلام برای آن معین گشته یعنی حرکات و اذکار مخصوص، به طور طبیعی، نمازگزار را به دوری از گناه و آلودگی فرا می‌خواند.
- دوم آن که در او روح پرستش و خضوع در برابر خداوند را که محبوب حقیقی و فطری هر انسان است، زنده کرده و گرد فراموشی از این حقیقت درخشنده را که در ژرفای فطرت او نهاده شده است، پاک می کند.
- سوم آن که به جان و دل نمازگزار، آن آرامش و اطمینانی را که شرط اصلی موفقیت در همه عرصه‌های زندگی است، هدیه می کند و تزلزل و اضطراب را که مانع بزرگی در راه اقدام مجدانه برای پرورش اخلاقی است، از او دور می‌سازد.
مقام معظم رهبری، در ادامه توصیه هایی در باب نماز، به آحاد جامعه داشته و فرمودند:
توصیه مؤکّد این جانب به همه، به ویژه جوانان، آن است که خود را با نماز مأنوس و از آن بهره‌مند سازند. یعنی این که نماز را با توجه به معنی و با احساس حضور در محضر پرودگار متعال «جَلَّت عَظَمَتُه» به جای آورند و این کار را با تمرین بر خود هموار و آسان سازند تا بتوانند نوافل، مخصوصاً نافله نمازهای صبح و مغرب را نیز ادا کنند و اگر هنوز در میان کسان و نزدیکان و دوستان آنان، کسی هست که خود را از فیض نماز محروم کرده باشد، او را از این گناه بزرگ و خسارت عظیم بازدارند و این کار را با زبان خوش و رفتار حکیمانه انجام دهند، البته پدران و مادران نسبت به نماز فرزندان خود مخصوصاً نوجوانان، مسئولیت بیشتری دارند.
در پایان، ضمن اشاره به پیام های سالهای گذشته، درخواست پیگیری آن راهکارها را از مسئولین ذیربط داشتند: هیئتی از این مجمع نماز، درباره آن ها به جست وجو و فحص بپردازد و گزارشی از چگونگی و میزان تحقق آن خواسته‌‌ها فراهم آورد.
ششمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری، در ابتدای پیام، از اعتلای فرهنگ نماز در جامعه ابراز خرسندی کرده و فرمودند:
اکنون بحمدالله در بسیاری از جاهایی که جماعت مردم در آن گرد می‌آیند و به ویژه مراکز گردهمایی جوانان مانند مدارس و دانشگاهها و پادگان ها و بوستان‌ها و نیز دانشگاه‌های دولتی و راه‌ها و غیره، نماز، حاضر و بارز و چشم و دل نواز است. نوشته‌ها و گفته‌های بسیار در رسانه‌ها و در کتاب ها و درس‌ها و برنامه‌های هنری و تبلیغی، به نماز می پردازد و ذهن‌ها و دل های کسان بی شماری را به این تکلیف شیرین و دلنشین، متمایل می سازد و به گزاردن آن وا می‌دارد.
ایشان پس از قدردانی از تمام متولیانِ همگانی شدن نماز در سطح جامعه، توصیه های مهمی به مدیران و مسئولان کشور کرده اند: اینجانب پس از سپاس از آنان و از همه بخش‌هایی که به آن سفارش‌ها جامه تحقق پوشانده‌اند، به همه دست‌اندرکاران این مهم و دیگر مدیران و مسئولان کشور توصیه می کنم که:
- برای تبیین ژرفای نماز و معرفی رازها و زیبایی‌های آن، دست به تلاش پیگیر و همه جانبه‌ای زده شود. در کتابهای معارف دانشگاه ها و کتب درسی دورههای پیش از دانشگاه و جزوه‌های کوچک و قابل فهم همه، سخنان نغز و پرمغز و مضمون های تازه فراوان در این باره وارد شود.
- احکام فقهی نماز به صورت آسان و روان منتشر شود و جزوه‌ها و نوارهای صوتی و تصویری مناسب برای فرستادن به میان ملت‌های دیگر، آماده گردد.
- اذان از حنجره اشخاص خوش صدا در همه جا پخش شود و هیچ شهر و محله‌ای محروم از آهنگ اذان نماند.
- مساجد، به شکل شایسته غبار روبی شود و خدمت به مسجد، کاری مردمی و همگانی شمرده شود.
- نماز صبح در مساجد اقامه شود.
- نمازهای جمعه در هر شهر با شرکت فرزانگان و اصحاب معرفت در ستادهای آن، پربارتر گردد.
- مدیران دستگاه های اداری و دولتی، خود متصدی اقامه نماز در آن دستگاه ها شوند.
- در سربازخانه‌ها، آموزش نماز و عمل به آن از آنچه هست، جدی تر گرفته شود.
- در میان جاده های بیابانی، مسجد به قدر کافی ساخته شود و در شهرهای سر راه در طی بیست و چهار ساعت، مسجد باز و آماده وجود داشته باشد.
- در شهرها و شهرک هایی که تازه ساخته می‌شود، مسجد جامع، نخستین بنا و مرکز حقیقی شهر قرار گرفته و ساخته شود.
- در همه اجتماعات با فرا رسیدن وقت نماز، نماز به پاداشته شود و اجتماعاتی که به خاطر انبوهی آن یا به هر جهت دیگر قادر به این کار نیستند برنامه زمان بندی آنها جوری تنظیم شود که با وقت نماز تداخل پیدا نکند.
- و به طور خلاصه، وضع شهرها و روستاهای کشور را جوری کنید که هر کس که تازه وارد آن می‌شود، آن را محیط اهتمام به نماز و جایگاه اقامه آن بداند.
هفتمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری در هفتمین اجلاس سراسری نماز، ضمن توصیف نقش پراهمیت نماز و نقش عظیم تربیتی آن و با توجه به سیطره ی نظم ماشینی در سرتاسر جهان معاصر و رنگ باختن ارزشهایی چون رحم و مروّت و گذشت و ایثار و بسی ارزش‌های اخلاقی دیگر، راهکار را ارتباط با خداوند متعال می دانند و می فرمایند: نیاز به رابطه معنوی با خداوند رحیم و کریم، بدین جهت امروز برای مردم دنیا از همیشه حادتر و جدی تر است و نماز برترین و کارآمدترین وسیله برای تأمین این نیاز است.
ایشان پس از قدردانی از مسئولان برپایی اجلاس، به مردم و مسئولان توصیه هایی ارائه فرمودند:
- آشنایان با معارف اسلامی، شأن نماز و روح و محتوا و گستره تأثیر آن را در جان فرد و مجتمع را با شیوه‌های رسا، تبیین کنند، و به ویژه هنرمندان برای این مقصود از ابزار کارآمد هنر بهره بگیرند.
- پدر و مادرها، کودکان و نوجوانان را با صورت و معنای این فریضه آشنا سازند و اگر باید از دیگران کمک گرفت، کتابهای شیرین و آسان فهم را برای کودکان خود بخوانند.
- معلمان مدارس در هنگام نماز، نوجوانان پسر و دختر را به حضور در نمازخانه‌های مدارس تشویق کنند و خود پیش از همه به نماز بشتابند.
- مسئولان پرورشی مدارس، نماز را در رأس برنامه‌های پرورشی به شمار آورند.
- مسئولان ورزش کشور، محیط ورزش را با یادآوری و اقامه نماز، روح بخشند و در تعیین وقت مسابقات ورزشی، ساعت نماز را فارغ و زمین و زمان را آماده برگزاری نماز کنند.
- برنامه ریزان حرکت رسانه‌های سفری مانند قطار و هواپیما و غیر آن، حفظ وقت و امکان نماز مسافران را در برنامهریزی ها در نظر بگیرند.
- ائمه محترم جماعات، مساجد را از همیشه فعال‌تر کنند و آموزش ترجمه و مفهوم و روح نماز را به شکل نوین و جذاب، در برنامه‌های خود بگنجانند.
- نویسندگان کتب معارف دبیرستان‌ها و دانشگاهها، نماز را از موضوعات مورد بحث آن کتاب ها قرار دهند و در آن، بحث‌های عالمانه و عمیق را در این باره مطرح سازند.
- جوانان عزیز، دقائق معدود نماز را فقط برای نماز بگذارند و در طول نماز، تا آن جا که می‌توانند با تمرکز و حضور قلب، مایه زندگی بخش ذکر و تضرع را برای جان و دل نیازمند خویش تأمین کنند.
- همگان، نماز را که داروی شفابخش روح و مایه صفا و آرامش و نورانیّت است، بر همه کارهای دیگر مقدم دارند و در هیچ شرایطی خود را از آن محروم نسازند و هرگز به بهانه مشغله و گرفتاری، این حضور رهائی بخش در محضر آفریدگار رحیم و کریم و عزیز را از دست ندهند.
هشتمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری، در هشتمین پیام خود به اجلاس سراسری نماز، ریشه همه تلخ کامی های بشر را در غفلت از خدا و محدود شدن به منافع شخصی معرفی می کنند و نماز را عاملی برای رهایی آدمی از حصارهای ظلمانی و هدایت کننده ی شهوت و غضب او، به سوی حقیقت متعالی و خیر همگانی معرفی می کنند.
ایشان یکی از برکات انقلاب اسلامی را در سالهای اخیر، معطوف کردن دل های پرشور و شوق جوانان، به اهمیت و والایی فریضه نماز دانسته و ترویج روزافزون این پایه اساسی دین را، مرهون همت و تلاش این انقلاب و دست اندرکاران آن دانسته است.
ایشان در پایان تذکرات و توصیه هایی را به همه ی مردم ارائه کردند:
- همه آحاد نمازگزار باید سعی کنند که نماز را با توجه به معانی کلمات بخوانند، یعنی در نماز با خدای عزیز و رحیم سخن بگویند، این است آن سرچشمه فیضی که جان نمازگزار را سیراب میکند. البته این حقیقت نباید دستاویزی برای نفس بهانه گیر باشد که اگر توفیق چنین توجه و حضوری نیافت، نماز را ترک کنند. نماز در هر صورت، واجب و فریضه است و تارک نماز بزرگ ترین فرصت ارتباط با خداوند سبحان را از دست می دهد.
- لازم است دست اندرکاران، اوراقی شامل ترجمه نماز در همه سطوح، فراهم و میلیون ها نسخه از آن را در همه جا منتشر کنند. به هر کسی باید این امکان را بدهید که معانی کلمات نماز را بفهمد.
- فصل تازه ای از اقامه نماز که بحمدالله در سطح شهرهای دیگر کشور تا حدود گسترده ای صورت گرفته باید در سطح روستاهای کشور آغاز شود. ترویج صورت و معنای نماز در روستاها را با برنامه ریزی وسیع، آغاز کنید.
- چه نیکو است که از همه شهرهایی که در آن حوزه علمیه و طلاب علوم دینی حضور دارند، در همه شب های جمعه گروه هایی به روستاها اعزام شوند. شعار اوّل این پیام رسانان دین و معنویت، باید اقامه نماز باشد.
- علمای دینی و فضلایی که در بخش‌های گوناگون دولتی به خدماتی اشتغال دارند، شایسته است که به عمران معنوی مساجدی که در آن ها نماز جماعت اقامه نمی شود، بپردازند، امامت در مسجد را نیز وظیفه ای بزرگ بشمرند.
- مأموران بخش‌های گوناگون دولتی، توصیه‌ها و دستورهای وزرای محترم درباره نماز را به طور جدّی دنبال کنند. همه سطوح و بخش‌ها در این تلاش مقدس سهیم شوند و سهمی از اجر آن را نصیب خود کنند.
نهمین اجلاس سراسری نماز
حضرت آیه الله خامنه ای، در نهمین پیام خود به اجلاس سراسزی نماز، فرمودند: جایگاه بلند پایه نماز، هنوز برای بسیاری از مردم حتی آنان که نماز را فریضه می دانند و به جای می آورند به درستی شناخته نیست. از این رو، آگاهان و اندیشمندان جوامع اسلامی در این باره، وظیفه‌ای سنگین بر عهده دارند و لازم است که همه روش های تبیین و روشنگری برای ادای حق معرفت نماز به کار گرفته شود.
ایشان نماز را یکی از عوامل مهم انضباط و انتظام اجتماعی دانسته اند زیرا اولاً سلامت و تعالی اخلاقی و معنوی به افراد جامعه می بخشد و ثانیاً با شکل و محتوای خاص خود، نمازگزار را به انضباط می‌کشاند و از بیهودگی و ولنگاری نجات می‌دهد.
ایشان در پایان پیام، توصیه هایی برای اقشار مختلف جامعه داشتند که عبارتند از:
- جوانان با مضامین و معارف گنجانیده از نماز به درستی آشنا شوند.
- جا و فضا برای نماز گزاردن در همه مکان هایی که مردمی در آن گرد می‌آیند به شکل شایسته و جذاب آماده گردد.
- هر برنامه مزاحم با نماز در اول وقت از سوی دستگاه های مؤثر مانند مراکز رسانه و فرهنگی و مراکز جابه جایی مسافران و مراکز کسب و کار برطرف گردد.
- آهنگ اذان، لزوماً با صدای خوش در همه اوقات نماز در همه جای کشور به گوش رسد.
- ائمه جماعت و کسانی که در عمل، خود مقتدای دیگرانند، در تحصیل شرایط نماز مقبول مجاهدت بلیغ کنند و مانند اصحاب معروف ائمه علیهم السلام در کیفیت و کمیت نمازهای فریضه و نافله سرمشق دیگران باشند و نماز را که ده ها سال پیش از انقلاب در کشور ما مورد بی مهری و تهاجم تبلیغات گوناگون قرار گرفته بود در کیفیتی شایسته همگانی کنند.
دهمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری مدظله العالی، در دهمین پیام خود به اجلاس سراسری نماز، از رذیله تکبر سخن گفته و نماز را از جمله درمان های مؤثر این آفت اخلاقی و اجتماعی برشمرده اند:
تکبر و خود برتر بینی و سرکشی برخاسته از آن، چه بسیار حقیقت ها را ناشناخته، و چه بسیار راه های فضیلت را ناپیموده می گذارد، و چه کینه‌ها و خصومت های نابحق و چه زشتی ها و ناهنجاری ها که پدید می آورد. تکبّر، حجاب حقیقت و خار راه فضیلت، و دشمن صفا و صداقت، و انگیزه دشمنی و شرارت است. نماز، آن گاه که با حال و حضور و آداب، گزارده شود روح آدمی را به نیازمندی ذاتی وی آشنا می‌سازد، و ریشه کبر و تفاخر و جبروت موهوم را در درون او می سوزاند. خشوع در برابر پروردگار، نور بصیرت را بر دل او می تاباند و سایه وهم آلود خودبزرگ بینی را از آن می زداید.
ایشان ضمن بیان فرازی از بیانات امیر المؤمنین علی علیه السلام، به نقش نماز در زدودن کبر و خودبزرگ بینی در طبقات بالای نظام حاکم پرداخته و فرمودند: امیر المؤمنین در نهج البلاغه می فرمایند: خداوند بندگان مؤمن را با نمازها و زکات ها و روزه های دشوار از کبر و خودبینی محافظت و حراست می کند، به پیکر آنان آرامش می بخشد، به دیدگان آنان فروتنی می دهد، نفس آنان را رام می سازد، دل های آنان را افتادگی می آموزد، و خودپسندی را از آنان دور می کند.
در کشور اسلامی ما همه آحاد مردم به ویژه بلند پایگان علمی و اجتماعی و مالی، به این خصوصیات نیازمندند.
توجه به این واقعیت ها، نقش برجسته نماز و نیایش با پروردگار را در چشم اهل بصیرت و انصاف آشکار می‌سازد و اهتمام به ترویج و تعریف این فریضه پر رمز و راز را، بر دوش آگاهان جامعه می نهد.
ایشان در پایان، ضمن تأکید بر توصیه های پیشین، نسل جوان و نیک نهاد کشور را به قدردانی از فرصت نماز که فرصت شکفتگی معنوی و پالایش روحی است فرا خوانده و به مسئولان فرهنگی و رسانه ای کشور و همه مبلغان دینی اهمیت ترویج این فریضه الهی و نقش بی همتای آن در پرورش فضیلت ها و زدودن فسادها و رذایل را یادآور می شوند و از همه خدمت گزاران این راه، و دلسوزان امر نماز که با قلم و بیان و مال و آبرو و حضور خود، به اقامه نماز کمک میکنند صمیمانه تشکر و قدردانی می کنند.
یازدهمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری مدظله العالی، در پیام ارزشمند خود به یازدهمین اجلاس سراسری نماز، انسان را از دو منظر توصیف کرده و به مسئله فساد پذیری انسان اشاره می کنند: همین انسانی که می تواند گاه منبع خیر و مظهر آگاهی و خردمندی باشد، گاهی نیز میتواند تسلیم ضعف‌ها و هوس‌ها و خودخواهی ها یا جهل‌ها و غفلت‌ها و عادت های خود شود وخود را از همه آن بشارت‌ها و امیدها و معراج ها محروم سازد. این همان است که آن را باید «فساد‌پذیری انسان» نامید و این بزرگ ترین مصیبت او و خطرناک ترین تهدید به شمار می‌رود.
ایشان ضمن معرفی نماز به عنوان درمان این آفت، از نقش آن در دوران انقلاب و دفاع مقدس به عنوان نیروی تقویت کننده یاد کرده و چراغ راه عصر حاضر قرار داده اند: امروز که خطر غفلت و عیش بارگی و آرزوهای حقیر و تنگ نظرانه و عادت‌ها و روزمرّگی ها ما را تهدید میکند، نماز است که به ما مصونیت می‌بخشد و بن بست های پنداری را می شکند و راه ما را روشن و افق دیدمان را درخشان می سازد.
حضرت آیه الله خامنه ای در ادامه ضمن اطلاق جهاد، به این پویش عظیم، یعنی تلاش برای همگانی شدن و اعتلای فرهنگ نماز، گروههای مختلف جامعه را ملزم به مشارکت در این امر فرمودند:
همه باید در این حرکت بزرگ که شایسته است جهاد نامیده شود، خود را ملتزم و متعهد بدانند. علمای دین، روشن فکران، هنرمندان، جوانان، پدران و مادران و همسران، دارندگان منبرها و رسانه‌ها، نویسندگان، و بیش از همه، مسئولان بخش های حکومتی مانند: وزارت‌های آموزش و پرورش، علوم و فنّاوری، ارشاد، صدا و سیما، سازمان‌های تبلیغاتی ، مراکز تولید سینمایی، پژوهشگاه‌ها، مدیرانی که نیروی انسانی کلانی در قبضه امر و نهی آن هایند، مانند: نیروهای مسلح، وزارت خانه ها، کارگاه‌ها، دانشگاهها و مدارس، وسایل حمل و نقل و… اینان هر یک به گونه ای می توانند و می باید در این حرکت همگانی سهیم گردند و نقش ویژه خود را ایفا نمایند.
ایشان در ادامه بر لزوم مسجد سازی و مسجد پردازی اشاره کرده و توصیه هایی در این باب ارائه کردند:
- به مدیران آموزش و پرورش و علوم یادآوری می‌کنم که سهم مسجد سازی و مسجد پردازی باید در اعتبارات فعالیت‌های فوق برنامه، در ردیف اول و بیش از سهم دیگر بخش های این سر فصل باشد.
- هجرت هفتگی روحانیون مستقر در مراکز نظامی و غیره، به روستاهای همسایه این مراکز از توصیه‌های پیشین من است که بر آن تأکید می‌ورزم. همچنین فراهم ساختن فضای مادی و معنوی برای اقامه نماز در بوستان‌ها و گردشگاه ها و نمایشگاه ها و امثال آن.
- امامان محترم جماعت، اگر خود بر اثر کهولت و غیره نمی‌توانند وظیفه رابطه و انس و راهنمایی را برای نمازگزاران، به ویژه جوانان فراهم کنند، در کنار خود فضلای جوان و پرنشاط را به کار گیرند و آنان را در کار با خود شریک سازند.
- نمازهای جمعه باید پایگاه جذب و نصیحت و تعلیم باشد. امامان محترم جمعه با کمک برگزارکنندگان مراسم نماز، همه سعی خود را در این جهت مبذول دارند.
دوازدهمین اجلاس سراسری نماز
حضرت آیه الله خامنه ای در پیام خود به دوازدهمین اجلاس سراسری نماز فرمودند: این گردهمایی را که همه ساله با حضور بلند پایگان علمی و سیاسی کشور تشکیل می‌گردد، باید یکی از مهم ترین گردهمایی‌ها شمرد؛ زیرا موضوع آن نماز است که برترین فریضه دینی است و مخاطب آن همه آحاد ملت‌اند و از این رو لازم است که دست اندرکاران اجرایی ذی ربط نکاتی را که در آغاز این گردهمایی خطاب به آنان تذکر داده می شود صرفاً یک توصیه تشریفاتی نینگارند.
ایشان در ادامه، متن پیام سال گذشته خود، به یازدهمین اجلاس سراسری نماز را مجدداً آورده و در پایان درباره اجرایی شدن توصیه های آن پیام از متولیان امر، بازخواست کرده اند:
اکنون این سؤال بسیار جدی و مهم برای این جانب مطرح است، که مسئولان اجرایی مخاطب این مطالبات تا چه حدّ به وظیفه خود عمل کرده‌اند؟ صدا و سیما، آموزش و پرورش، وزارت علوم و سایر مراکز دانشگاهی، وزارت ارشاد اسلامی، سازمان تبلیغات اسلامی، مراکز تولید سینمایی، نیروهای مسلح، مدیریت حمل و نقل و مدیریت‌های شهری و دیگران، چه اندازه وظیفه‌ای را که در این پیام از آنان، خواسته شده است به انجام رسانده‌اند؟
از ریاست محترم جمهوری اسلامی و دیگر مسئولان عالی رتبه به جد انتظار می رود که دست اندرکاران را با این سؤال اساسی مواجه سازند و پاسخ فعال آنان را مطالبه کنند.
سیزدهمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری در سیزدهمین پیام خود به اجلاس سراسری نماز، با اشاره به گذشت دوازده سال از شروع این نهضت، بر لزوم گشودن فصل جدیدی در این راه، تأکید کرده فرمودند:
این فصل می‌بایست نگاه خود را به برنامه ریزی کوتاه مدّت و میان مدّت برای دست یابی به هدف‌های تعریف شده‌ای بدوزد که به گونه‌ای انبوه و متراکم در خلال توصیه‌ها و دستورالعمل‌های تقدیم شده در این مدت، موج میزند. هدف بلند مدّت اقامه نماز در جامعه، صلاح و فلاح همگانی است، لیکن تا رسیدن به آن مقصود والا، هدف میان مدّت، بر افروختن چراغ نماز در همه خانه‌ها و در خانه دل ها است. و هدف کوتاه مدّت، به کارگیری همه ظرفیّت علمی و هنری و تبلیغی کشور در این راه و سمت و سو دادن به همه آن گونه تلاش‌ها در این جهت است.
همچنان که برای گزاردن نماز باید قبله را شناخت و به آن روی آورد، برای لبریز کردن فضای دنیا و دنیای دل ها از عطر و جلوه و روح نماز هم قبله‌ای وجود دارد که باید آن را یافت و بدان روی کرد. این قبله همان هدف های والا و نهایی نماز است و روی کردن به آن، پیمودن راه هایی است که بدان منتهی می شود، و این راه ها در قالب هدف های کوتاه مدّت و میان مدت، تعریف شدنی است.
ایشان در پایان پیام، دستورالعمل هایی نیز برای اجلاس سال آینده ارائه فرمودند:
براین اساس، گردهمایی سال آینده شما، مجمعی فقط برای سخنرانی نیست بلکه عرصه‌ای است که در آن می‌باید هیأت‌های مزبور گزارش پیشرفت آن برنامه زمانبندی شده را بدهند و جمع داوری عالی رتبه‌ای، سهم هر دستگاه را از تشویق و تقدیر و یا خدای نخواسته از توبیخ و سرزنش به او بپردازد و بر اساس پیشرفت ها یا توقف ها و موانع راه، برنامه جامع را تصحیح یا تکمیل کند.
چهاردهمین اجلاس سراسری نماز
حضرت آیه الله خامنه ای مدظله العالی در پیام خود به چهاردهمین اجلاس سراسری نماز، پس از قدردانی از زحمات حجه الاسلام قرائتی و دست اندرکاران برگزاری اجلاس، بر لزوم محاسبه ی نفس و خودارزیابی در مسیر تعالی امر نماز، تأکید کردند و فرمودند:
خود ارزیابی حقیقی و درست، هنگامی میسر می شود که نتایج و دستاوردها نیز محاسبه شود. مهم ترین شاخص در تعیین موفقیت باغبان، کمّیت و کیفیّت میوه‌ای است که در عرصه تلاش و مجاهدت او به دست می‌آید.
ایشان در پایان فرمودند: توصیه مؤکد این جانب این است که:
- از نیروهای خلّاق، متفکّر و مولّد در مجموعه پیگیر امر نماز، بیشترین بهره گیری صورت گیرد.
- از توانایی های نرم افزاری در زمینه های: هنر، ادبیات، فیلم و تبلیغات حداکثر استفاده برده شود.
- راهکارهای برخاسته از توانایی علمی و هنری انتخاب گردد، و همه ظرفیت های فراوان موجود به کار گرفته شود.
پانزدهمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری در پانزدهمین پیام خود به اجلاس سراسری نماز، از اهمیت بالای نماز و ارجحیت آن نسبت به سایر فرایض دینی، حتی امر مقدس جهاد، اشاره کرده و فرمودند:
تجربه هاى روزگار نشان داد که بى اعتنایى به فریضه نماز، چه بر سر یک انسان و نیز جهاد انسان ها مى آورد؛ هم جهاد را تعطیل مىکند، هم جهت مبارزه را تغییر می دهد و تبدیل می کند به مبارزه ای براى قدرت و هواى نفس. آن چیزى که مبارزه و چالش یک امّت را، رنگ و معناى جهاد مى بخشد، توجّه به خداست، که قوامش به نماز است. لذا اولین واجبى که بر پیغمبر (ص) واجب مى شود و اولین وظیفه ای که خداى متعال برای پیغمبر معیّن مى کند، «و أمر اهلک بالصّلوه» است.
ایشان فرمودند: برای حرکت در این میدان، دو امر مهم لازم است؛ انگیزه و جهت گیرى، که هر دو در نماز خلاصه شده است. هم براى کسانى که بخش قابل توجهى از این مسؤولیت را بر دوش دارند، هم براى مردمان متوسط و هم براى عموم افراد جامعه، این امر لازم است.
ایشان در ادامه به اهمیت حضور قلب در نماز اشاره کرده و فرمودند: انسان باید در حال نماز، خود را در حضور یک مخاطب عالى شأن و عالى مقام که خالق هستى است و مالک همه وجود انسان است، احساس کند.
حضرت آیه الله خامنه ای ضمن ابراز ناراحتی از هتک حرمت دین اسلام از زبان پاپ، فرمودند: این تهمت، ظلم و بى انصافى درباره اسلام است. اسلام را متّهم کردن به این که از عقلانیّت جداست، همان قدر ظالمانه است که انکار منافع و نور خورشید.در کدام کتاب آسمانى اینهمه به تفکّر و تعقّل امر شده است؛ «لَعَلَّکُم تَتَفَکَّرون»، «لَعَلَّکُم تَعقِلون» و …
در کدام کتاب آسمانى در اولین فرمان به آموختن علم، قلم و تعلیم، امر شده است؟ امروز اگر دنیاى غرب در کار علم و پیشرفت علمى موفقیّتى دارد، کدام مورّخ و مطلّع با انصافى است که تصدیق نکند که این را از دنیاى اسلام گرفته است. قرون وسطى که قرون تاریکى و ظلمت و سیاهى دنیاى غرب و اروپا بود، دوران شکوفایى علم و تعقّل و اندیشه و فلسفه و ابن سیناها و فارابى ها و …، در دنیاى اسلام است.
نفهمیدن و بد معرفی کردن مسأله جهاد اسلام هم یک بى انصافى دیگر است. جهاد براى تحمیل عقیده نیست؛ براى مبارزه با کسانى است که انسان ها را به بردگى مى کشند. جهاد، جنگ با ملت ها نیست؛ جنگ با قدرت هاى ستمگر و ظالم است. این، تاریخ اسلام است؛ این، عملکرد و توصیه پیشوایان اسلام است.
رهبر معظم انقلاب، اینگونه بیانات را در جهت تفرقه افکنی دانسته و افزودند: مسأله بحران آفرینى مذهبى در دنیا برای قرار دادن اصحاب ادیان و مذاهب مختلف در مقابل هم، جلوگیرى از همکارى ملت هایى که داراى عقاید مختلف اند، ایجاد جنگ، ایجاد درگیرى و ایجاد بحران است، که این امر، خواست قدرت هایى است که ادامه حیات شان منوط به بحران آفرینى است؛ باید بحران آفرینى کنند تا بتوانند مقاصد خبیث خودشان را در میان جامعه بین المللى دنبال بکنند.
خیلى مایه تأسّف است که یک مقام روحانى ارشد در عالَم مسیحیّت وسیله اى بشود براى هدفی که سیاست عمده مستکبران و قدرتمندان و تجّار زر و زور در سطح دنیاست! وسیله اى بشود براى سیاست عمده به غارت برندگان ثروت هاى ملى و بحران سازها و براى آن چیزى که هدف آن هاست. مسلمانان باید به این توجّه کنند که آن ها قدرت هاى جهانى و صهیونیست ها و امریکا هستند. در این قضیه هم شیطان بزرگ است که دارد در پشت پرده، نقش آفرینى مى کند.
شانزدهمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری، در پیام خود به شانزدهمین اجلاس سراسری نماز، به توصیف این فریضه پرداخته و نماز را، نیاز آدمی معرفی می کنند: ما گرفتاران تخته بند زندگی مادی، به دریچه ای که هوای پاک آزادی را از عالم معنا به ما برساند و دل را از آلودگی و بی خبری برهاند نیازمندیم. بدون این پنجره ی روشنی و طراوت، نهاد آدمی درخشندگی گوهر خویش را از دست می دهد و دل، رنگ و بو و سرشت گِل می گیرد.
شما برپا دارندگان این گردهمایی که کوشش ارجمندتان پوشیده نیست، همت خویش را بر آن بگمارید که نماز را به درستی بشناسانید. این از هر بخشنامه و دستور و فرمانی کارسازتر است. دلها با جویایی معنویت سرشته شده اند، شما این راه راست، این داروی معجزه گر، و این پنجره ی دلگشا را به آنان نشان دهید. این است آنچه نماز را همگانی و آن را با حال و حضور و شور و شیدایی همراه می سازد، و این سخنان والا را معنی می کند، که: الصّلاهُ مِعراجُ المُؤمِن؛ نماز اوجگیری مؤمن است.
هفدهمین اجلاس سراسری نماز
حضرت آیه الله خامنه ای در هفدهمین پیام خود، به اجلاس سراسری نماز، پس از بیان اهمیت اقامه و ترویج نماز، به نقش درمانگری و گشایندگی نماز اشاره کرده و فرمودند: همه واجبات شرعى، اجتناب از همه محرمات، تشکیل دهنده مجموعه اى است از داروى تجویز شده از سوى پروردگار براى تقویت بنیهى روحى و اصلاح امور دنیا و آخرت انسان، اصلاح جامعه، اصلاح فرد، منتها در این مجموعه بعضى از عناصر کلیدى هستند که شاید بشود گفت نماز کلیدى ترینِ این عناصر است.
نفس، مجموعهى غرائز انسانى است که اگر درست کنترل شوند و در راه صحیح به کار گرفته شوند، انسان را به اوج کمال خواهند رساند. نفسانیات و سرکشی و طغیان در پیام معظمٌ له به پیل مستی تشبیه شده اند که باید مهار شوند: این مهار با ذکر و یاد و پناه بردن به خداست؛ با احساس نیاز به پروردگار و احساس حقارت در مقابل عظمت الهى و نیز با احساس زشتى هاى خود در مقابل جمال مطلق حق متعال است.
ایشان ضمن اشاره به آیه ۴۵ سوره عنکبوت، فرمودند: بعضى خیال میکنند «الصّلوه تنهى عن الفحشاء و المنکر»، معنایش این است که اگر نماز خواندى، دیگر فحشا و منکر از بین خواهد رفت؛ نه، معنایش این است که وقتى نماز می خوانى، آن واعظ درونىِ تو که با نماز جان گرفته، مرتباً از بدىِ فحشاء و منکر می گوید. این گفتن و تکرار کردن، طبعاً اثر دارد و دل را خاضع و خاشع میکند. لذاست مى بینید نماز تکرار باید شود. روزه، سالى یک بار؛ حج، عمرى یک بار؛ نماز، هر روز چند بار باید تکرار شود. اهمیت نماز این جاست.
معظمٌ له در ادامه به ستادهای اقامه و ترویج نماز توصیه فرمودند: شما ستادهاى اقامه نماز و ستادهاى ترویج نماز در هر نقطه اى از نقاط کشور، در هر قشرى از اقشار و مهم تر از همه در مجموعه جوانان نخبه و دانشجو. این معنایش کشاندن جامعه به این حالت ذکر همگانى است. همگان متذکر باشند؛ کوچک، بزرگ، زن، مرد، مسئول دولتى، غیر مسئول دولتى، شخصى که براى خودش کار می کند، شخصى که براى یک جماعتى کار می کند، اینها وقتى متذکر پروردگار بودند، کارها سامان پیدا می کند. بیشترِ گناهان ما از غفلت سر میزند. این نماز به طور دائم تکرار می شود.
ایشان در ادامه به ویژگی های نمازِ خوب اشاره کرده و پس از بیان مستحبات نماز و چگونگی کیفیت بخشی به روح نماز، فرمودند: این خصوصیات همه کمک می کند به آن حالت حضور و توجهى که براى انسان لازم است. بى توجهى و کسالت در نماز، از خصوصیات منافقین است. خدا منافقین را در قرآن معرفى می کند و می گوید این ها را از این بشناس! در زمان پیغمبر منافقینى بودند که براى خاطر این و آن نماز می خواندند و در دل به نماز اعتقادى نداشتند.
در مورد کمبود مسجد و نمازخانه در مراکز پرجمعیت. این را باید دوستان دولتی و وزراى محترم که اینجا تشریف دارید، در دولت به طور جد مطرح کنید. همه کارهاى مهندسى بزرگ بایستى یک پیوست مسجد و نمازخانه داشته باشد.
ما بارها، مکرر به آقایان ائمهى جمعه، ائمه جماعت و روحانیون محترم در شهرستانها، در تهران توصیه کردیم که مساجد باید آباد باشد؛ صداى اذان باید از مساجد بلند شود. باید همه نشانههاى توجه به نماز و اقامه نماز را در شهرهای اسلامى، بخصوص در شهرهایى مثل تهران و شهرهاى بزرگ کشور ببینند، باید؛ هم مردم خودمان، هم کسانى که وارد این شهرها میشوند. نشانه هاى اسلامى باید واضح و آشکار باشد؛ کما اینکه در مهندسى هاى ما هم باید نشانه هاى اسلامى آشکار باشد.
هجدهمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری در هجدهمین پیامشان به اجلاس سراسری نماز، با ابراز خرسندی از نامگذاری اجلاس هجدهم به نام جوانان، در باب رونق بخشیدن و شاداب سازی مساجد برای حضور فعال جوانان، توصیه هایی ارائه کردند:
نامگذاری این اجلاس به نام جوانان، کاری به سزا و برآمده از نگاه درست به این سرچشمه فیاض یاد و راز و نیاز است. دل و جان نیالوده جوان، آماده‌ترین کانونی است که این مشکات نور و حضور میتواند در آن گرمی و روشنی بپراکند و راه سلوک و عروج معنوی را در میانه کژ راهه‌ها، نمایان سازد.
مسجد را نیز همچون دلهای جوان، پاکیزه و پیراسته، و لبریز از شور و انگیزه و نشاط کنید. مسجد نیز باید کانونی باشد که مشکات نماز در آن بدرخشد و نور معرفت و محبت و اُنس و صفا از آن ساطع شود. امامان جماعت، هیئت های امنا، خادمان موظف و متبرّع، هر یک باید بخشی از این کار بزرگ و اثرگذار را بر دوش خود حس کنند.
نوزدهمین اجلاس سراسری نماز
رهبر معظم انقلاب در پیام ارزشمند خود به نوزدهمین اجلاس سراسری نماز، باز هم به اهمیت مساجد در فرهنگ سازی و اعتلای خردورزی و اندیشه محوری جوانان تأکید کرده و فرمودند:
نخستین مطلب مهم، بنای مسجد و حضور روحانی شایسته در آن است. اینک با وجود ده ها هزار مسجد در سراسر کشور، هنوز جای هزاران مسجد دیگر در روستاها، شهرها، شهرک ها و مجتمع‌های مسکونی خالی است. دسترسی سهل و آسان به مسجد، نیاز ضروری مؤمنان و جوانان و نوجوانان ما است. روحانی پرهیزگار، خردمند، کارشناس و دلسوز در مسجد، همچون پزشک و پرستار در بیمارستان، روح و مایه‌ی حیات مسجد است.
ایشان در ادامه پیام، توصیه های مهمی درباره پویایی مساجد و افزایش مقبولیت آنها دربین جوانان ارائه کردند:
- مساجد باید مَدرَسِ تفسیر و حدیث و منبرِ معارف اجتماعی و سیاسی و کانون موعظه و پرورش اخلاق باشد.
- زمزمه‌ی محبت متولیان و مدیران و امنای مساجد، باید دلهای پاک جوانان را مجذوب و مشتاق کند.
- حضور جوانان و روحیه‌های بسیجی باید محیط مسجد را زنده و پرنشاط و آینده‌پو و لبریز از امید سازد.
- میان مسجد و مراکز آموزشی در هر محل، همکاری و پیوند تعریف شده و شایسته‌‌ای برقرار گردد.
- چه نیکوست که دانش آموزان برجسته و ممتاز در هر محل، در مسجد و در برابر چشم مردم و از سوی امام جماعت، تشویق شوند.
- مسجد باید رابطه‌ی خود را با جوانانی که ازدواج می کنند، با کسانی که به موفقیت های علمی و اجتماعی و هنری و ورزشی دست می‌یابند، با صاحب همّتانی که کمک به دیگران را وجهه‌ی همت می سازند، با غمدیدگانی که غمگساری می‌جویند، و حتی با نوزادانی که متولد میشوند، برقرار و مستحکم کند.
- مسجد باید در هر منطقه و محل؛ مأمن و مایه‌ی خیر و برکت باشد و به طریق اولی، وسیله‌ی زحمت و آزار مجاوران نگردد.
- پخش صداهای آزار دهنده به ویژه در شب و هنگام آسایش مردم، کاری ناروا و در مواردی خلاف شرع است. تنها صدایی که باید از مسجد در فضا طنین بی افکند بانگ اذان با صوت خوش و دلنواز است.
- عمران مساجد و پرداختن به آرایه‌های معنوی و ظاهری آن، وظیفه‌ی همگان است و هر کسی به اندازه‌ی توان و همت باید در آن سهیم گردد.
- مردم، شهرداری ها و دستگاه های دولتی هر یک در آن باید سهمی ایفا کنند و روحانی دانا و مسئولیت‌پذیر و پرهیزگار می تواند و می باید محور این منظومه‌ی تلاش مقدس باشد.
بیستمین اجلاس سراسری نماز
پایگاه عبادی و سیاسی مسجد، در نظر حضرت آیه الله خامنه ای مدظله العالی، از چنان ارج و قربی برخوردار است که در بیستمین پیام خود به اجلاس سراسری نماز، باز هم بر لزوم توجه به مسجد و رونق دادن آن تأکید کرده و فرمودند:
ذِکر و نماز و نیایش آنگاه که با سامان زندگی اجتماعی درهم می آمیزد معجزه اسلام را در آرایش منظومه احکام عبادیِ آن آشکار می سازد. مسجد، مظهری از این درهم آمیختگی است. نماز در مسجد و با جماعت مؤمنان، همگانی نشستن برگِردِ سفره ی میهمانی خداوند است، و این خود، بارشِ رحمت الهی را انبوه تر و دلنشین تر می سازد.
- در بنای شهر و روستا، در مدرسه و دانشگاه، در مراکز جمعیتی از بازارهای کسب و کار تا فرودگاه ها و جاده ها و پایانه های سفری و تا آسایشگاه ها و بیمارستان ها و بوستان ها و گردشگاه ها، در همه و همه باید مسجد را همچون قطب و محور بنا نهاد.
- مسجد در همه جا باید پاکیزه، زیبا و آرامبخش باشد.
- مدیریت محتوائی و معنویِ مسجد که بر دوش روحانی مسجد است باید خردمندانه و مسئولانه، و حتی عاشقانه باشد.
- حوزه های علمیه برای آماده سازی روحانیانی در این طراز، وظیفه ای ذاتی و طبیعی دارند.
اگر مسجد، کیفیت و رونق شایسته خود را بیابد، هزینه های مادی و معنوی فراوانی از دوش جامعه و مردم و مسئولان برداشته خواهد شد.
بیست و یکمین اجلاس سراسری نماز
حضرت آیه الله خامنه ای در پیام خود به بیست و یکمین اجلاس سراسری نماز، ضمن تشکر و قدردانی از مسئولان امر، از ناکافی بودن تلاش ها در راستای انجام وظیفه مسئولان در قبال همگانی کردن فرهنگ نماز، ابراز نارضایتی کرده و فرمودند: اگر در جامعه‌ی اسلامی نماز در جایگاه شایسته‌ی خود قرار گیرد، همه‌ی تلاش های سازنده مادی و معنوی، راه خود را به سمت و سوی آرمان ها می گشاید و جامعه را به نقطه مطلوب اسلام می رساند؛ و اگر نماز مورد بی توجهی قرار گیرد، این مسیر به درستی طی نخواهد شد و تلاش ها و مجاهدت ها تأثیر لازم را در رساندن به قله ای که اسلام برای جامعه بشری ترسیم کرده است، نخواهد داشت.
تلاش های فرهنگی و هنری و برنامهریزی های آموزشی و غیره، باید به گونه‌ای طراحی و اجرا شود که نماز، با کیفیت مطلوب، در میان مردم بویژه جوانان و نوجوانان رونق گیرد و همگان از این چشمه پاکی و روشنی بهره‌مند گردند. بی‌شک دستگاه های متعدد امور فرهنگی و آموزشی و صدا و سیما و دست اندرکاران اداره مساجد، بیش از دیگران باید احساس مسئولیت کنند.
بیست و دومین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری در پیام خود به بیست و دومین اجلاس سراسری نماز، ضمن توصیف کیفیت بخشی نماز فرمودند: کیفیت یافتن نماز بدین معنی است که نماز، با حضور قلب ادا شود؛ نمازگزار به نماز با چشمِ «میعاد ملاقات با خدا» بنگرد و در آن، با خدای خود سخن بگوید و همیشه خود را در پیشگاه او ببیند؛ تا جایی که می تواند نمازش را در مسجد و به صورت جماعت بخواند و ترویج نماز، هرگونه حرکت و تلاشی است که در راه همگانی کردن و تبیین اهمیت آن، و آسان کردن دسترسی به آن، بتوان صورت داد.
صاحبان اندیشه و بیان، با گفتن و نوشتن؛ صاحبان رسانه‌ها و منبرها با پرداخت جذّاب و هنری؛ مسئولان دستگاهها هر یک متناسب با مسئولیتشان، می توانند این وظیفه‌ی بزرگ را ادا کنند. کمبود مسجد در شهر و شهرک و روستا؛ نبود جایگاه نماز در مراکز اجتماعات همچون ورزشگاه و بوستان و ایستگاه و مانند آن، رعایت نشدن وقت نماز در وسائل مسافرت های دور دست، نپرداختن شایسته به نماز در کتابهای درسی، نپرداختن به پاکیزگی و بهداشت در مساجد، نپرداختن امام جماعت به معاشرت و رابطه با مأمومین، و هر کمبود دیگری از این دست، نقاط ضعفی است که باید همت های بلند بر رفع آن برانگیخته شود و نشانه‌ی ایمان صاحبان تمکّن یعنی اقامه‌ی نماز، در جامعه‌ی اسلامی ما روز به روز نمایان تر گردد.
بیست و سومین اجلاس سراسری نماز
رهبر معظم انقلاب در پیام خود به بیست و سومین اجلاس سراسری نماز، فرمودند: اکنون نوبت آن است که محصول این تلاش ارزشمند (برگزاری اجلاس های سراسری نماز)، در ترازوی نگاهی واقع بین، سنجیده شود؛ چه در رفتار مخاطبان که به گزاردن نماز و سبک نشمردن آن فراخوانده شده‌اند، به ویژه جوانان و نوجوانان؛ و چه در مراقبت بر کیفیت نماز و فروتنی و خشوعی که روح و ضمیر این عمل صالح به شمار می رود؛ و چه در مسئولیت شناسی کسانی که به وظایفی در این راه موظف گشته‌اند، مانند ساختن و پرداختن مساجد، یا برگزاری نماز در مدارس و دانشگاهها، یا فراهم آوردن فرصت برای نمازگزاران در سفرهای زمینی و هوایی، یا در بهره گیری از شیوه های جذاب هنری در ترویج و گسترش فرهنگ نماز در رسانه‌های صوتی و تصویری، یا در تولید مقاله و کتاب در تبیین زیبائیهای این فریضه کوتاه و پر مغز …؛ و چه در زمینه‌های دیگری که وظائفی در آنها بر عهده‌ی مسئولانی نهاده شده است.
ایشان در پایان، شرط به کمال رسیدن کارایی این اجلاس ها را پیگیری مجدانه و سنجش و محاسبه خردمندانه و پیگیری نتایج دانستند و برای همگان آرزوی توفیق نمودند.
بیست و چهارمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری در متن پیام خود به اجلاس بیست و چهارم، فرمودند: سخن امروز من تأکید بر لزوم داشتن احساس مسئولیت همگانی است. توقع و انتظار بنده آن است که همه ی مردم، به خصوص مسئولان دستگاه ها و صاحبان امکانات مادی و معنوی و مدیریتی، اهمیت این مسئله را به درستی درک نموده و در راه عمل گام نهند.
همه باید بدانند که یکی از مؤثرترین روش ها برای کاستن آسیبهای اجتماعی، ترویج نماز است. به این امر همت گمارید که حتی یک نفر از جوانان و نوجوانان کشور، در نماز سهل انگاری نکند. این یکی از بهترین راه حل ها برای برقراری سلامت معنوی و روحی مردم جامعه ی ما است. به این امر همت گمارید که همگان فرا بگیرند و عادت کنند که نماز را با خشوع و حضور قلب بجا آورند. اینها همه از کارهای ممکن و شدنی است که با عزم راسخ و تلاش مداوم شما دست اندرکاران، محقّق خواهد شد، ان شاالله.
بیست و پنجمین اجلاس سراسری نماز
رهبر معظم انقلاب، در آغاز بیست و پنجمین اجلاس سراسری نماز، نماز را دری برای رسیدن به رحمت خداوند معرفی کرده و فرمودند: سلامت روحی و معنوی هر فرد وابسته به فریضه ی نماز است و رسیدن به صراط مستقیم و حیات طیبه ی هر جامعه نیز تنها با اقامه ی نماز در آن محقق می شود. این همه تأکید بر اقامه ی نماز در کتاب و سنت، هدفی جز این ندارد که این باب رحمت بر روی فرد و جامعه مسلمان گشوده بماند و فرصت بهره مندی از آن برای همگان دست دهد.
ایشان در ادامه با ابراز ناراحتی از اینکه حق مطلب درباره نماز، هنوز ادا نشده اضافه کردند: ما مسئولان، ما سخنوران و سخنگویان، ما سررشته داران امور کشور، ما روحانیون و متولیان تبلیغ و تعلیم دین و همه ی آحاد و همه ی قشرهای مردم، همه و همه در مسئولیت اقامه نماز شریکیم. همه باید همت گماریم که نماز را در جایگاه شایسته ی خود که قرآن و حدیث به آن ناطق است، بشناسیم و بشناسانیم و اعمال شخصی خود را نیز به تناسب آن تعالی بخشیم.
بیست و ششمین اجلاس سراسری نماز
حضرت آیه الله خامنه ای در پیام ارزشمند خود به بیست و ششمین اجلاس سراسری نماز دعوت به نماز را دعوت به زیباترین جلوه‌های زندگی دانستند و افزودند: نماز فصلی از زندگی انسان است که در آن بنده، در برابر خالق و آفریننده و دارنده‌ی همه‌ی نیکی ها و زیبائی ها، به عرض نیازی عاشقانه می پردازد و بر عیار زیبایی و نیکی روح و روان و دل خویش می افزاید. این حجم عظیم و زبان مؤثر توصیه به ذکر و نماز در قرآن و حدیث، نشانه‌ی همین ویژگی در دعوت به نماز است.ایشان در پایان، همه ی اقشار جامعه را به این دعوت فراخوانده و فرمودند:
بندگان صالح و نیکوکار خداوند، باید این امر را درسی برای خود بدانند و همواره به نماز دعوت کنند. مسئولان باایمان در نظام اسلامی باید امکانات گسترده‌ی خود را در خدمت این دعوت قرار دهند. روحانی، معلّم، مدیر و مسئول و مربی و … در همه جا مخاطبان و دائره نفوذ خود را به این سو بکشانند و از آنان نیز دعوت‌کننده به خدا و نماز بسازند.
بیست و هفتمین اجلاس سراسری نماز
مقام معظم رهبری مدظله العالی، در بیست و هفتمین پیام خود به اجلاس سراسری نماز، اجلاس سالانه نماز را تلاش مثبتی دانستند که از یک سو، نشانه حق گزاری در برابر فریضه نماز است که می تواند در همه اعمال و فرائض عبادی دیگر، روح بدمد و آن ها را کارآمد سازد: «إن قُبلت قُبل ما سواها»؛ و از سوی دیگر خدمت بزرگی دانستند به آنان که حق این هدیه الهی را ندانسته و در برپایی آن سهل انگاری می کنند.
ایشان در ادامه متن پیام، نمازِ همراه با حضور قلب و خضوع و خشوع را راهنمای افراد جامعه، به صلاح و سداد در زبان و عمل دانسته و آن را اعتلا بخش همه ی وجوه دین دانستند و افزودند:
بخش مهمی از گرفتاری ها و آلودگی های ما بر اثر غفلت و بی اعتنایی به این حقیقت مهم و هشدار دهنده است. از این رو، ترویج فرهنگ نماز با همه شیوه های اثرگذار، در زمره ی وظایف بزرگی است که همه باید بدان اهتمام ورزیم و شما، دست اندرکاران برگزاری این اجلاس به ویژه عالم مجاهد جناب حجت الاسلام آقای قرائتی، در این راه از توفیقات الهی بهره مند شده اید. نهاد آموزش و پرورش می تواند در این عرصه از اثرگذارترین بخش ها باشد. مدارس را مزین کنید به نمازخوانی نوجوانان، این بهترین تضمین برای سلامت آینده جامعه اسلامی است.
بیست و هشتمین اجلاس سراسری نماز
رهبر معظم انقلاب در پیام خود به بیست و هشتمین اجلاس سراسری نماز، این فریضه ی الهی را دارای برجستگی ها و فضائل نمایانی معرفی کرده و فرمودند: ترکیب ذکرها و حرکات و اوقات نمازهای واجب و مستحب، تأکید بر تمرکز و حضور قلب در آن، تأکید بر مسجدی کردن و جمعی کردن آن، الزام بر پاکیزگی در آن، هم نسبت به تن و هم نسبت به پوشش با دور کردن آلودگی و نجاست، و هم در دل و روح با اعمال پاک کننده ای چون غسل و وضو، الزام به روی آوردن آن از هر نقطه‌ی جهان به یک کانون مرکزی- کعبه‌ی شریف- و بسی نکات و نقاط ظریف و دقیق و پرمضمون در این فریضه‌ی ممتاز و یکتا، آدمی را در برابر این پدیده‌ی الهی خیره و مبهوت می کند.
ایشان در ادامه، نماز را هدیه ای از جانب خداوند معرفی کرده اند که می توانیم به وسیله آن، جان خود را پالایش کنیم، می توانیم خود را از گناهان دور کنیم، می توانیم ارتباطات و فعالیت های بشری خود را در جامعه، از روح معنویت برخوردار کنیم و بدین وسیله، ایمنی و سلامت روانی و نیز رهائی از چالش‌های ستیزگرانه، و بهجت و نشاط را نصیب آن سازیم. این هدیه به صورت فریضه و تکلیف درآمده است تا آحاد جامعه از حداقل‌های آن محروم نماند، هدیه‌ئی با این وزن عظیم و متقابلاً با کمترین هزینه‌ی مالی و وقت حقیقتاً درخور سپاس پایان‌ناپذیر ما بندگان است.
بیست و نهمین اجلاس سراسری نماز
رهبر معظم انقلاب حضرت آیه الله خامنه ای، در پیام مهمی به بیست و نهمین اجلاس سراسری نماز، که پس از وقفه ای دوساله به دلیل شیوع بیماری کرونا، در بهمن ماه ۱۴۰۱ برگزار شد، برگزاری دوباره ی این اجلاس را اتفاقی خجسته نامیدند که مایه خرسندی و برکت است. ایشان با تأکید بر اینکه نماز، مظهر کامل یاد خدا است، آن را مایه آزادی دل و جان و آبادی جامعه دانستند.
ایشان در ادامه فرمودند: پیوند های حیاتی در یک جامعه ی خوشبخت و خوش فرجام، همچون دوستی و گذشت و مهربانی و همدلی و همدردی و یاری رسانی و خیرخواهی و امثال آن به برکت رواج و اقامه ی نماز، استحکام می یابد.
صفهای نماز جماعت، صفوف به هم پیوسته ی فعالیت های اجتماعی را پدید می آورد. کانون گرم و پرشور مساجد، کانون های همکاری در عرصه ی اجتماعی را رونق می بخشد.
فریضه ی نماز، وقتی که با احساس حضور خداوند، اقامه شود، به تمام عرصه‌های زندگیِ نمازگزار نورافشانی میکند و دنیا و عقبی فرد و جامعه را آباد می سازد.
نمازگزار فارغ از شخص و مکان و زمان، به اندازه ظرفیت خود از نماز بهره می برد، ولی در این میان، قشر نوجوان و جوان از همه جلوتر است؛ نصیب و بهره ی آنان از نمازی که با حضور قلب و خشوع خوانده شود بسی بیشتر است.
دل نوجوان و جوان آمادگی بیشتری دارد برای رسیدن به «فلاح» که اذان نماز، شتافتن به آن را سفارش می کند.
ایشان در پایان متن پیام، توصیه هایی را به افراد حقیقی و حقوقیِ اجتماع ارائه کرده و فرمودند:
پدران و مادران، معلمان و استادان، اندرز گویان و راهنمایان، این حقیقت را در رابطه میان نماز و جوان، به یاد داشته باشند و وظیفه ای را که بر دوش آنهاست بشناسند.
مدارس، دانشگاهها، بالاخص، دانشگاه فرهنگیان، صدا و سیما و دیگر دستگاه ها و نهادهای فرهنگ ساز، در شمار مخاطبان اصلی «أَقِیمُوا الصَّلَاهَ» جای می گیرند.
سی امین اجلاس سراسری نماز
حضرت آیه الله خامنه ای مدظله العالی، در پیامی به سی امین اجلاس سراسری نماز، به تبیین نقش و جایگاه ویژه نماز پرداخته و فرمودند: نماز را باید مثل روح برای اندام‌های بدن انسان و یا مانند هوا در مقایسه با دیگر نیازهای مادّی انسان دانست.
ایشان دلیل جایگاه والای این فریضه الهی را مشروط شدن قبولی همه‌ی عبادت‌ها و خدمت‌های خدائی به قبول نماز، و نیز الزام پیامبر اکرم صلی الله در امر به نماز و ایستادگی بر آن، و اینکه برپاداشتن نماز نخستین الزام و حکم در حاکمیت صالحان دانسته شده، و اینکه اقامه‌ی آن و تاکید بر آن بیش از هر واجب دیگر در قرآن تکرار شده است، دانسته اند.
رهبر معظم انقلاب در ادامه پیام خود، توصیه هایی به اقشار مختلف جامعه ارائه کردند که می تواند راهگشای همگانی کردن و اعتلای فرهنگ نماز باشد: ترویج و نشر نماز در میان نسل جوان و نوجوان، کلید نشر و گسترش این نعمت الهی و جایگزین شدن آن در جایگاه شایسته‌ی آن است.
متصدیان امور مرتبط با جوانان و نوجوانان، از خانواده گرفته، تا مدرسه، و دانشگاه، و محیط‌های ورزشی، و عالمان دینی در مدارس و دانشگاهها، و تا مجموعه‌های بسیجی فعال در مساجد و پایگاههای دیگر و مجموعه‌های جهاد سازندگی و گروههای جهادی و نظائر اینها، لازم است که خود را مخاطب فرمان اقیموا الصلاه بدانند؛ راه‌های تعلیم و برپاداشتن نماز و کیفیت بخشیدن به آن را برای نسل نو هموار کنند. به نماز، به مسجد، حضور قلب، توجه به معانی نماز، دانستن احکام نماز و … جاذبه ببخشند، و به معنای واقعی، فریضه نماز را اقامه کنند.
از خداوند متعال توفیقات همگان را خواستارم.
سید علی خامنه‌ای
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
