جایگاه و اهمیت مسجد در دین اسلام + ثواب رفتن به مسجد
مسجد یکی از مهم‌ترین نمادهای شهرها و بلاد اسلامی است. این مکان مذهبی و مقدس، تنها محل اقامه ی نماز نیست بلکه پایگاه ویژه ای برای عبادتِ خداوند، اجتماع مسلمین، فعالیت‌ها و کنش های مختلف اجتماعی و فرهنگی و حتی آموزشی است. در دین اسلام، حضور در مسجد بسیار مورد سفارش و تأکید قرار گرفته است و برای آن ثواب و پاداش بسیاری ذکر شده است زیرا که مسجد در دین مبین اسلام جایگاه رفیع و بلندی دارد. این جایگاه ویژه به دلیل کارکردها و نقش سازنده ای است که مسجد در زندگی فردی و اجتماعی مسلمانان دارد. کما اینکه از صدر اسلام تاکنون، در برهه های حساس جوامع اسلامی، مساجد همواره نقش بسزایی در تحولات و تعیین خط مشی افکار مردم داشته اند. بی شک، جامعه ای که مساجد آن از حیث برگزاری نمازهای جماعت و فعالیت های فرهنگی و اجتماعی، پررونق تر و فعال تر باشند، از آفات معنوی و فرهنگی کمتری رنج خواهد برد و این سرّ سفارش مکرر معصومین علیهم السلام و علما و بزرگان دین برای حضور در مساجد است. برای رمزگشایی از این کلید اسرار درباره ثواب رفتن به مسجد، در این مقاله ما را همراهی نمایید.
جایگاه مسجد
همانطور که گفته شد، مسجد از آغاز اسلام تا عصر حاضر، نقش بسزایی در شکل دهی به خمیرمایه عبادی و فرهنگی و اجتماعی مسلمانان داشته است. مسجد، علاوه بر اینکه پایگاه عبادی ما مسلمانان است، محیطی امن برای آموزش نوجوانان و جوانان، مرکز استراتژیک نیروهای مردمی در دوران صدر اسلام و پس از آن و نیز در دوران انقلاب شکوهمند اسلامی ایران و دوران دفاع مقدس و نیز محلی برای شور و مشورت درباره مسائل مهم محلات و شهرها به شمار می رود.
چنانچه پیامبر اکرم صلی الله، در اولین گام برای تشکیل حکومت اسلامی، مسجد النبی را در شهر مدینه بنا نهاد که نخستین مرکز جامع علمی، سیاسی، اجتماعی و حاکمیتی اسلام به شمار می آمد و نیز به عنوان مرکز آموزش های بنیادین معارف دینی و اسلامی و مکتب اصیل انسان سازی و مرکز اصلی حکومت اسلامی و سیاست گذاری شناخته شد.
نقش عبادی مسجد
اصلی ترین و مهم‌ترین نقش مسجد، جامعیت بخشیدن به عبادات مسلمانان است. فرایضی چون اقامه نماز جمعه، نمازهای جماعت یومیه، مراسم معنوی اعتکاف، مجالس قرائت و تفسیر قرآن کریم، مراسم احیاء شب های پرفضیلت قدر و … با محوریت مسجد، معنا می شوند.
مسجد محیطی پاک و مطهر است که انسان ناپاک نباید وارد آن شود، زیرا در فرهنگ اسلام، مسجد خانه خداست و باید از هر گونه ناپاکی و پلیدی محفوظ باشد. چنانچه پیامبر اکرم صلی الله فرمودند: «در توراتِ خدا نوشته شده است که: همانا خانه‌های من بر روی زمین، مساجد هستند. آفرین به کسی که خود را در خانه‌اش پاکیزه نماید و سپس برای دیدار من به خانه‌ام بیاید. آگاه باشید که بر میزبان است که میهمانِ خود را گرامی بدارد؛ آنان که در تاریکی‌های شب به مساجد می‌روند، بشارت باد بر آنان به نور درخشان در روز قیامت».[۱]
نقش اجتماعی مسجد
مسجد علاوه بر محل جامعیت عبادی، محلی برای همبستگی و اتحاد و هماهنگی امّت اسلام و تمسّک جمعی آنان به ریسمان الهی و قدم برداشتن در سبیل الله نیز است. تمامی مساجد موجود بر روی زمین از نظر جهت ساخت در معماری و سمت قرارگیری، دارای وحدت جهت و یکپارچگیِ ساخت هستند، چرا که سمت و قبله ی تمامی آنها به سوی خانه کعبه؛ اولین مکان ساخته شده توسط بشر برای خداپرستی و اصل توحید است و هیچ مسجدی را در هیچ نقطه ای نمی‌توان یافت که جهت و زاویه‌ای غیر از این داشته باشد. این، گوشه ای از تجلی وحدت است که در ساختمان ظاهری مساجد خودنمایی می کند و تمامی مسلمانان و نمازگزاران را نیز جهت می‌دهد و همسو با خود، مسیر دلها و جان های آنان را تنها به یک مرکز واحد متصل می‌کند، نقطه‌ی اتصالی که رسیدن به اوج کمال و سعادت انسان ها تنها در گرو حرکت در این مسیرِ الهی تعیین و تبیین می‌شود.
علاوه بر این، مسجد، به عنوان پایگاه اجتماعی جهان اسلام و نماد باشکوه هویت دینی مسلمانان است که نه تنها محل اجتماع مسلمانان برای عبادت بلکه به عنوان پایگاهی استراتژیک برای مبارزه‌های سیاسی و اجتماعی، مکانی برای برگزاری نمازهای جمعه و جماعت، محل پرداختن به ذکر و نیایش و دعا، محلی برای تعلیم و تربیت و آموزش مبانی و اصول اعتقادی مسلمانان به شمار میرود که اجتماع این عوامل، همبستگی و وحدت مسلمانان را رقم می زند و در نهایت به آگاهی و علم به دشمن شناسی و مبارزه با استکبار جهانی منتهی می‌شود.
بر همین اساس است که دشمنان اسلام و مسلمین همواره در تلاشند که مساجد، یعنی همین مراکز و کانون‌های وحدت و همدلی را از میان بردارند و به هر طریق ممکن به این مکان‌های سفارش شده و مقدس ضربه وارد کنند. نمونه اش حملات تروریستی به مساجد در شهرها و کشورهای اسلامی است که بارها اخبار دلخراش آنها را دیده و شنیده ایم.
نقش مسجد در هنر
سیر تغییر و تحول در هنر و شاخه ای از آن به نام معماری اسلامی در طی اعصار و دوران مختلف در مساجد نمود و ظهور پیدا کرده است، بسیاری از مساجد بزرگ تاریخیِ موجود در شهرها و کشورهای اسلامی در طرح اولیه بسیار ساده و ابتدایی بوده اند، اما با گذشت زمان و در طی سالیان متمادی، بسیاری از هنرهای نوین که نشئت گرفته از خلاقیت و ذوق و قریحه ذاتی هنرمندان مسلمان بوده است، در ساخت اجزای این مساجد شکل گرفته و به زیبایی هرچه تمام تر تکامل یافتند و به این ترتیب در هر دوره ای جزء تازه ای به آن اضافه شده و هنر و معماری جدیدی ابداع شد.
به همین دلیل هم چنانچه کسی بخواهد به تحقیق درباره ی هنر معماری اسلامی در ادوار گذشته بپردازد و آن را مورد مطالعه قرار دهد، با یک سلسله اقدامات و تغییرات منسجم که در طول تاریخ زنجیروار به هم متصل شده اند و با ظرافت و زیبایی هرچه تمام تر در بناهای مساجد به کار رفته اند، مواجه خواهد شد.
با بررسی بر روی مقوله ی هنر در معماری مساجد، می‌توان به جایگاه و اهمیت نقش آنها در سازندگی در ابعاد مختلف جامعه پی برد، گسترش اهداف تعریف شده و کارکرد مساجد، باعث شده تا این بناهای مقدس به عنوان مرکز ثقل و در عین حال محل اجتماع و همفکری و همکاری مسلمانان و نیز محلی برای همدلی و وحدت و مشورت برای حل و فصل معضلات و امور جاری قرار گیرند و به همین سبب طی قرن های بعد از اسلام، توجه خلفا و حکام و البته مردم را به خود جلب نموده و به این ترتیب، جایگاه منحصر به فردی از بعد هنری و اجتماعی یافته اند، برخلاف بناهای مذهبی و عبادی سایر ادیان که بیشتر اوقات در انزوا به سر می برند.
اسلام یک شریعت جامع و کامل است و تمام نیازمندیهای انسان را مد نظر قرار داده است. از این رو، تعالیم این آیین آسمانی به نوعی در تمام ابعاد زندگیِ نه فقط شخص مسلمان! بلکه تمام شهروندان شهرها و بلاد اسلامی متجلی می‌شود و البته با افتخار باید گفت که یکی از شاهکارها و خلاقیت‌های معمار هنرمند ایرانی، این است که این دو مقوله را به زیبایی هرچه تمام تر با هم آمیخته و هنری نو پدید آورده است.
مساجد ایرانی نمونه‌ای بی نظیر از ترکیب استادانه ی نور، استعداد، رنگ، ذوق، هنر، خلاقیت، شکوه و جلال‌اند که حتماً باید رفت و از نزدیک شاهد آن‌همه زیبایی منحصر به فرد بود. نمونه ی بارزش مسجد نصیرالملک شیراز و مسجد جامع عتیق اصفهان و مسجد آقا بزرگ کاشان و …. است که نمونه هایی بی همتا در تجلی ذوق هنری و مهارت هنرمندان معماری اسلامی هستند.
نقش مسجد در پویایی و زنده بودن بلاد اسلامی
گسترش و توانمند سازی ارزش‌های دینی و اسلامی در جوامع مسلمان به دلیل تغییر نسل ها و تبادل افکار و فرهنگ ها، در گرو بهینه سازی و تقویت ارتباط نسل جوان با مساجد بوده و بر این اساس می‌توان آنها را به عضوی مهم از پیکره ی اسلام در جهت رشد و تعالی و ترویج فرهنگ قرآنی و نیز گسترش فعالیت‌های مربوط به حوزه ی دین و نیازمندیهای اجتماعی عصر جدید مورد توجه قرار داد.
از سوی دیگر می‌توان گفت که مساجد اولین نمادهای حاکمیتی شرع در جامعه هستند، چرا که بلافاصله پس از فتح سرزمین‌های شرک و بت پرستی و کفر توسط سپاهیان اسلام به عنوان نماد برتری و یگانگیِ دین اسلام، نمادِ توحید و شهادت بر یگانگی و قدرت لایزال الهی به دستور رسول الله در سرزمین‌های فتح شده بنا شدند.
همینطور، پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله پس از هجرت به مدینه، اولین بنایی را که برای استقرار حاکمیت آیین اسلام در مدینه بنا کردند، مسجد قبا بود؛ و هدف از این اقدام این بود که مردم تازه مسلمان شده، تحت جامعیت این بنای مقدس به کسب فضایل الهی و آموزه‌ها و تعالیم دینی بپردازند.
مساجد، تنها فضایی هستند که مسلمانان در آنها، دوشادوش هم و در صفوف پیوسته، یکدل و یکرنگ و به دور از پست و مقام و ثروت و … دور هم جمع می شدند و تحت سیطره ی «یدالله مع الجماعه»، در حریم امن الهی به کسب خیر و برکت و معنویت می پرداختند.
براین اساس در فضای شهرها و قصبات کشورهای اسلامی، مسجد همواره به عنوان قلب تپنده و نماد زنده بودن آنها است. همین که روزانه سه یا پنج نوبت به هنگام اوقات شرعی صدای اذان از مساجد پخش می شود و مؤمنان همچون خونی تازه و گرم در رگهای بلاد اسلامی جریان یافته و به سمت مساجد روانه می شوند و پس از اجابت دعوت خداوند و نیایش و مناجات با ذات اقدس الهی و معاشرت با برادران دینی خود، دوباره به سمت زندگی جاری می شوند، پویایی و نبض گرم حیات را تداعی می نمایند.
اهمیت مسجد از دیدگاه قرآن
کلمه مسجد، با در نظر گرفتن صیغه‌های مختلف ۲۸ بار در آیات قرآن ذکر شده و در اکثر موارد، منظور، مسجد الحرام است که به عنوان اولین عبادتگاه و مسجد روی زمین شناخته شده و به منظور عبادت برای مردم ساخته شده است:
«إِنَّ أَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّهَ مُبَارَکًا وَهُدًى لِلْعَالَمِینَ»[۲]؛ نخستین خانه‌ای که برای مردم (و نیایش خداوند) قرار داده شد، همان است که در سرزمین مکّه است، که پر برکت، و مایه هدایت جهانیان است.[۳]
«وَإِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَهً لِلنَّاسِ وَأَمْنًا وَاتَّخِذُوا مِنْ مَقَامِ إِبْرَاهِیمَ مُصَلًّى ۖ وَعَهِدْنَا إِلَىٰ إِبْرَاهِیمَ وَإِسْمَاعِیلَ أَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّائِفِینَ وَالْعَاکِفِینَ وَالرُّکَّعِ السُّجُودِ»[۴]؛ و (به یاد آر) هنگامی که ما خانه کعبه را مرجع امر دین خلق و مقام امن مقرّر داشتیم و (دستور داده شد که) مقام ابراهیم را جایگاه پرستش خدا قرار دهید و به ابراهیم و اسماعیل سفارش کردیم که حرم مرا (از بت) بپردازید و پاکیزه دارید برای اهل ایمان که به طواف و اعتکاف حرم آیند و در آن نماز و طاعت خدا به جای آرند.[۵]
مسجد مکانی مخصوص پرستش خداوند
«وَأَنَّ الْمَسَاجِدَ لِلَّهِ فَلَا تَدْعُوا مَعَ اللَّهِ أَحَدًا»[۶]؛ و مساجد مخصوص (پرستش ذات یکتای) خداست پس نباید با خدا احدی غیر او را پرستش کنید.[۷]
خدای بزرگ به دلیل اهمیت و فضیلتِ بسیار مسجد بر سایر مکان‌ها، آن را مخصوص به خود بیان فرموده و تماماً متعلق به خود دانسته است تا برتری و فضیلت آن بر سایر مکان‌ها و عمارت ها روشن شود. البته این مقوله ی اختصاص مساجد به ذات خداوندی که پاک و منزه از تمامی صفات حسّی و ملموس است، جنبه‌ی نمادین دارد و بیانگر این واقعیت است که مساجد، مکان هایی هستند که مورد عنایت خاص خداوند متعال است، بنابراین، روشن است که نباید در مساجد، کاری جز کار خدایی و فکری جز فکر خدایی صورت پذیرد و اندیشه ای جز در راه مصالح مسلمانان، امر نباید مطرح شود. روشن است که با این اوصاف، در ساخت و احداث مساجد هم نباید نیتی به جز نیت الهی، و هدفی به جز گسترش و اعتلای کلمه‌ی توحید و عبادت خالصانه داشت.
تقوا و اخلاص اساس ساخت مسجد
«وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مَسْجِدًا ضِرَارًا وَکُفْرًا وَتَفْرِیقًا بَیْنَ الْمُؤْمِنِینَ وَإِرْصَادًا لِمَنْ حَارَبَ اللَّهَ وَرَسُولَهُ مِنْ قَبْلُ ۚ وَلَیَحْلِفُنَّ إِنْ أَرَدْنَا إِلَّا الْحُسْنَىٰ ۖ وَاللَّهُ یَشْهَدُ إِنَّهُمْ لَکَاذِبُونَ»[۸]؛ و [از منافقان] کسانی هستند که بر پایه دورویی و نفاق، مسجدی ساختند برای آسیب رساندن و ترویج کفر و تفرقه افکنی میان مؤمنان و کمین گاهی برای [گردآمدن] کسانی که پیش از این با خدا و پیامبرش جنگیده بودند، سوگند سخت می خورند که ما با ساختن این مسجد جز خوبی [و خدمت] قصدی نداشتیم، ولی خدا گواهی می دهد که بی تردید آنان دروغگویند.[۹]
این آیه در شأن جمعی از منافقان آمده است که با وسوسه ها و توطئه‌های یکی از دشمنان مسیحی پیامبر اکرم صلوات الله به نام ابو عامر و برای تحقق بخشیدن به اهداف شوم و نیات پلید او، اقدام به ساختن مسجدی در شهر مدینه کردند که بعدها با روشنگری رسول الله به نام مسجد ضرار معروف شد. پس از ظهور قدرتمند اسلام و مسلمین در شهر مدینه، ابو عامر به شدت خشمگین و ناراحت شد، از این رو برای مبارزه با دین اسلام و پیامبر خدا حضرت محمد صلی الله، با منافقان قبایل اوس و خزرج، طرح دوستی ریخت و همکاری مجدانه ای را آغاز کرد.
حضرت محمد صلوات الله، وقتی که از نقشه‌ها و نیات شوم او و همدستانش مطلع شد، دستور تعقیب و دستگیری وی را صادر فرمود، ابو عامر از مدینه متواری شد و به مکه گریخت و پس از رفتن به طائف، در نهایت به شام رفت و در آنجا رهبری گروه منافقان مدینه را عهده دار شد. او با همدستانش در مدینه رابطه داشت و برای عملی کردن اهداف پلیدش از هیچ کاری ابا نداشت.
او طی نامه‌ای که به منافقان مدینه نوشت، به آنان گفت که لشکر عظیمی از سپاهیان سرزمین روم به کمکشان خواهد آمد تا حضرت محمد صلی‌الله و یارانش را از مدینه بیرون کنند. او از آنان خواست که برای پیشبرد اهدافشان، مسجدی در مجاورت یا نزدیکی مسجد قبا بنا کنند و هرچه از دستشان بر می‌آید و در توان دارند از اسلحه و نیروی جنگی آماده کنند تا همانطور که وعده داده بود، سپاهی را با حمایت هراکلیوس برای جنگ با حضرت محمد صلی الله و یاران مسلمانش هدایت کند و رسالت او را با اخراج ایشان و پیروانشان از مدینه شکست دهد. او از آنان خواست تا در هنگام اقامه نماز، در آنجا جمع شوند و تحت پوشش مسجد، اهداف و برنامه‌های خود را عملی نمایند.
پس از نزول آیه ۱۰۷ سوره توبه، رسول خدا به اصحاب خود فرمان داد تا این مسجد را ویران کرده و آتش بزنند. آنان نیز طبق دستور پیامبر، این بنا را با خاک یکسان کردند. خرابه های آن نیز، محل ریختن زباله و مردار شد.[۱۰]
مسجد بر علیه ستمکاران
«وَمَنْ أَظْلَمُ مِمَّنْ مَنَعَ مَسَاجِدَ اللَّهِ أَنْ یُذْکَرَ فِیهَا اسْمُهُ وَسَعَىٰ فِی خَرَابِهَا ۚ أُولَٰئِکَ مَا کَانَ لَهُمْ أَنْ یَدْخُلُوهَا إِلَّا خَائِفِینَ ۚ لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَلَهُمْ فِی الْآخِرَهِ عَذَابٌ عَظِیمٌ»[۱۱]؛ و چه کسانی ستمکارتر از کسانی می باشند که از بردن نام خدا در مساجد خدا جلوگیری کردند، و در خرابی آنها کوشیدند؟ آنان را شایسته نیست که در آن [مراکز عبادت] درآیند، جز در حال ترس [از عدالت و انتقام خدا]. برای آنان در دنیا خواری و زبونی است و در آخرت عذابی بزرگ است.[۱۲]
در روایتی از امام صادق علیه السّلام گفته شده که این آیه در مورد قوم قریش نازل گردید، در آن زمان که رسول خدا را از ورود به شهر مکّه و مسجد الحرام منع می‌کردند.
سازندگان مساجد، بندگان محبوب خدا
«إِنَّمَا یَعْمُرُ مَسَاجِدَ اللَّهِ مَنْ آمَنَ بِاللَّهِ وَالْیَوْمِ الْآخِرِ وَأَقَامَ الصَّلَاهَ وَآتَى الزَّکَاهَ وَلَمْ یَخْشَ إِلَّا اللَّهَ فَعَسَى أُولَئِکَ أَنْ یَکُونُوا مِنَ الْمُهْتَدِینَ»[۱۳]؛ منحصراً تعمیر مساجد خدا به دست کسانی است که به خدا و روز قیامت ایمان آورده و نماز به پا دارند و زکات مال خود را بدهند و از غیر خدا نترسند، پس امید است که از هدایت‌یافتگان راه خدا باشند.[۱۴]
در این آیه از قرآن کریم، خداوند کسانی را که به آباد کردن مساجد اهتمام می ورزند، دارای صفات پرهیزگارانی معرفی می نماید که ایمان به خدا و روز قیامت داشته باشند و نماز بخوانند و زکات بپردازند. این امر میزان محبوبیت آنان را در نزد خداوند نشان می‌دهد و ثابت می کند که مسجد مکانی مقدس و برگزیده است و باید با ایمان و عمل صالح آباد شود.
فضیلت حضور در مسجد در روایات
حال که با اهمیت و دلایل تقدس مساجد به عنوان بیوت الله آشنا شدیم، بهتر است به فضیلت و آثار و برکات حضور در مساجد از دید روایات و احادیث بپردازیم. در اینجا به چند مورد اشاره می کنیم:
- از پیامبر اکرم صلی‌الله روایت شده است که خدای تعالی فرمود: «الا ان بیوتی فی الارض، المساجد، تضیء لاهل السماء کما تضیء النجوم لاهل الارض؛ [۱۵] آگاه باشید که مساجد خانه‌های من در روی زمین هستند، همانگونه که ستارگان برای اهل زمین می‌درخشند، مساجد نیز برای اهل آسمان نور افشانی می‌کنند.»
- حضرت محمد صلی الله فرمود: «المساجد مجالس الانبیاء»: مساجد، جایگاه پیامبران است.[۱۶]
- در جای دیگر پیامبر اکرم صلوات الله می‌فرمایند: «المساجد بیوت المّتقین، و من کانت المساجد بیته ضمن الله له بالروح و الراحه و الجواز علی الصراط»؛ [۱۷] ؛ مساجد خانه های پرهیزگاران هستند، وکسی که مسجد خانه او باشد (مرتب به مسجد تردّد کند) خداوند، آسایش و کامیابی او و عبور از پل صراط را برایش ضمانت کرده است.
- رسول‌الله فرموده اند:«هرکس به سوی مسجد گام بردارد، در برابر هر گامی، ده حسنه برایش ثبت می شود و ده گناه از وی پاک می شود و ده درجه، منزلت او (در بهشت) بالا میرود.»[۱۸]
- اصبغ [۱۹] از حضرت علی علیه السلام روایت کرده است که ایشان فرمودند: «کسانى که به مسجد رفت و آمد مى کنند، یکى از این هشت چیز عاید آنها مى شود: ۱ـ بهره مندی از نعمت یک برادر دینى در راه خدا. ۲ـ آموختن یک دانش و علم تازه. ۳ـ دلیل مستحکمى که ایمان و اعتقادشان را کامل مى کند.۴ـ کلمه اى که راهگشا و راهنماى او مى شود. ۵ـ رحمتى از طرف خداوند که در انتظار او مى باشد.۶ـ شنیدن اندرز و موعظه اى که او را از هلاکت نجات مى دهد. ۷ـ ترک معصیت و گناهى از ترس خدا یا از ترس مردم. ۸ـ ترک گناهى از روى شرم و حیا از خدا یا مردم».[۲۰]
- پیامبر اکرم صلی الله فرمود: «اى ابوذر! به راستى که خداوند متعال به تعداد هر نفسى که در مسجد نشسته اى، یک درجه در بهشت به تو عطا مى کند و ملائکه بر تو صلوات مى فرستند و به تعداد هر نفسی که در مسجد مى کشی، ده ثواب برایت نوشته مى شود و ده معصیت از تو محو مى شود»[۲۱]
- انس [۲۲] از قول رسول الله روایت کرده است که فرمود: «هر کس در یکى از مساجد خدا چراغى را روشن نماید، تمام ملائکه و جمله عرش، تا هنگامى که آن چراغ نور مى دهد براى او طلب مغفرت مى کنند».[۲۳]
- از پیامبر اکرم صلى الله روایت شده است که فرمودند: «هر کس که مسجدى را جارو کند، براى او ثواب آزاد کردن یک بنده نوشته مى شود، و کسى که به اندازه یک داروى چشم، آشغال از مسجد بیرون برد، براى او دو رحمت نوشته مى شود».[۲۴]
- امام صادق علیه السلام فرمودند: «مَنْ وَقَّرَ مَسْجِداً، لَقِیَ اللهُ یوْمَ یلْقاهُ ضاحِکاً مُسْتَبْشِراً وَ اَعْطاهُ اللهُ کِتابَهُ بِیمینِهِ»؛ هر کس که حرمت مسجد را نگه دارد، خدای تبارک و تعالی را شادان و خندان ملاقات خواهد کرد و پرونده اعمالش را به دست راست او خواهند داد. [۲۵]
- در روایت دیگری از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند: «هرگاه که خداوند اراده مى کند که بر اهل زمین به سبب کثرت معاصی، عذاب نازل کند، مى گوید: اگر نبود محبّت گروهی از بندگانم براى خاطر من و اگر نبود آبادى مساجد توسط بعضى از بندگانم به خاطر من و اگر نبود استغفار بعضى از بندگانم در هنگامه سحر، عذابم را بر تمام اهل زمین فرو می فرستادم».[۲۶]
- از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمودند:«مساجد در محضر خداوند از همسایگان خود شکایت می کنند. همانها که حاضر نمى شوند در مسجد نماز بخوانند. خداوند در این حال به مساجد وحى مى کند و می فرماید که به عزت و جلالم سوگند که، یک نماز از آنها که همسایه مسجد هستند و در خانه خود نماز مى خوانند قبول نخواهم کرد و در میان مردم عدالتى نخواهند داشت و رحمت من هرگز به آنها نخواهد رسید و آنها در بهشت مجاور من نخواهند بود».
کلام آخر
مسجد یکی از مهم‌ترین و تأثیرگذلرترین مکان های مذهبی در جوامع اسلامی است که برای مسلمانان آثار و برکات فراوانی به همراه دارد. حضور در مسجد باعث رشد و تعالی ایمان، دستیابی به آرامش روحی، خودداری و دوری از گناه، تعلیم و تربیت دینی و آموزش احکام و معارف اسلامی، ارتباط و معاشرت با سایر برادران دینی، تجلی وحدت و همدلی بین مسلمانان، پیشبرد اهداف متعالی دینی و اجتماعی، برطرف کردن مشکلات و معضلات جامعه و نشر و ترویج فرهنگ غنی اسلامی می‌شود. بنابراین، بر همه ی مسلمانان فرض است که به حضور در مسجد و حفظ حرمت و رونق آن اهتمام ورزند و از این برکت و فرصت معنوی در جهت رشد و تعالی خود و جامعه بهره مند شوند.
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
پی نوشت ها
- میزان الحکمه، ج۵، ص۲۳۹۰، حدیث۸۲۹۲.
- سوره آل عمران، آیه ۹۶
- ترجمه مکارم شیرازی
- سوره بقره، آیه ۱۲۵
- ترجمه مهدی الهی قمشه ای
- سوره جن، آیه ۱۸
- ترجمه مهدی الهی قمشه ای
- سوره توبه، آیه ۱۰۷
- ترجمه انصاریان
- واحدی نیشابوری، علی، اسباب النزول، ترجمه محمد جعفر اسلامی، ص۱۷۵ – ۱۷۶.
- سوره بقره، آیه ۱۱۴
- ترجمه انصاریان
- سوره توبه، آیه ۱۸
- ترجمه مهدی الهی قمشه ای
- نوری، حسین، مستدرک الوسائل، ج۲، ص۳۶۳ – ۳۶۴.
- همان
- مستدرک الوسائل، ج ۳، ص ۳۶۳
- وسائل، ج ۳، ص ۴۸۳
- اَصبَغ بن نُباته با نام کامل اَصبَغ بن نُباته تمیمی حَنْظلی مُجاشِعی از یاران علی بن ابی‌طالب در قرن اول هجری قمری در کوفه بود.
- وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۴۸۰.
- بحارالانوار، ج ۸۳، ص ۳۷۰.
- اَنَس بن مالک (وفات ۹۳ ه.ق) از صحابهٔ حضرت محمد صلی الله و از انصار و قبیلهٔ خزرج بود. پس از هجرت پیامبر به مدینه، مادرش یا در نقلی، شوهر مادرش او را برای خدمت به پیامبر، نزد ایشان برد. وی تا زمان رحلت پیامبر نزد ایشان بود.
- وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۱۳.
- وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۵۱۰.
- جامع احادیث الشیعه، ج ۴، ص ۵۵۹
- . وسائل الشیعه، ج ۳، ص ۴۸۶.
