کارنامه نماز شهید سید ابراهیم رئیسی
ستون دین اسلام، در زندگی روزمره ی ایرانی‌های باایمان و معتقد، جزء مهمی از آیین و فرهنگ کشور است و این امر، برای سیاستمداران و کسانی که در رأس حکومت اسلامی ایرانِ عزیز هستند، از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا اساس این انقلاب بر احیای شعائر اسلام استوار بوده و هست. در این نوشتار بر آن شدیم تا کارنامه ی شهید آیت الله سید ابراهیم رئیسی را در مورد فریضه ی نماز، به عنوان یک رئیس جمهور بررسی کنیم. چنانچه شما هم به این موضوع علاقه مندید، با ما همراه باشید.
رابطه ی نماز و سیاست در اسلام
سیاست و فعالیت های سیاسی در دین اسلام، کلاهبرداری، خدعه، نیرنگ و رسیدن به هدف از طریق هر راه و بیراهه ای نیست، بلکه جامه ای مقدس است که سیاست مدار، آن را به منظور تحقق اهداف متعالی دین اسلام و نشر و گسترش دستورات خداوند متعال در سطح جامعه ی اسلامی، بر تن می کند. رسیدن به این منظور، نیاز به پشتوانه ای قوی و ایمانی راسخ دارد و تا زمانی که انسان، از چنین تکیه گاهی برخوردار نباشد، قادر نخواهد بود که با صلابت و بدون لغزش و انحراف، گام در مسیر سیاست گذارد.
بهترین عامل و نیروی محرکه که می تواند قدرت و صلابت لازم برای تأمین این پشتوانه را ایجاد کند، نماز است. نماز، گنجینه ای بی پایان است که می تواند جوهره ی پنهان آدمیت را به جواهر آشکار بندگی و اشرف الخلائق بودن، بدل نماید و انرژی و توان مورد نیاز برای فعالیت در عرصه ی سیاست و خدمت رسانی به مردمِ جامعه ی اسلامی را به او ببخشد. مقام ریاست جمهوری، به عنوان رأس قله ی سیاست، بیشتر از هر مقام دیگری نیازمند این نیروی قدرتمند است و آیه الله رئیسی، خود به خوبی از این موضوع آگاه بوده است، چرا که او نه فقط رئیس جمهور، بلکه یک روحانیِ عالی رتبه بود که مدارج و سطوح حوزوی را با موفقیت پشت سر گذاشته بود.
حضور شهید رئیسی در بیست و نهمین اجلاس سراسری نماز
آیه الله رئیسی، رئیس جمهور دولت سیزدهم، در بیست و نهمین اجلاس سراسری نماز، که روز پنجشنبه، ششم بهمن ماه سال ۱۴۰۱ و بعد از وقفه ای دوساله در سالن غدیر وزارت کشور، برگزار شد، سخنرانی کردند. ایشان، ضمن قدردانی از پیام راهگشای رهبر معظم انقلاب اسلامی، به اجلاس نماز و نیز قدردانی از تلاش‌ها و زحمات بی شائبه ی حجت‌الاسلام والمسلمین قرائتی، سخنانی را در رابطه با نماز ایراد کردند که بیانگر ارادت قلبی ایشان به این فریضه ی بی بدیل است. ذیلاً بخشی از سخنان ایشان را درباره نماز، می خوانید:
نماز، والاترین جلوه اخلاق و عمل و صالح
«نماز، والاترین جلوه های اخلاق و عمل صالح را برای انسان سالک رقم می زند و در اندیشه، اخلاقِ فاضله و کریمه و اعمال و کردار انسان سالک بسیار مؤثر است. شاید هیچ کدام از موهبت های الهی، مانند نماز در ساختن و رشد و تعالی فرد و جامعه مؤثر نبوده باشد و این، همان رمزِ توصیه و سفارشِ همه انبیای بزرگ الهی نسبت به فریضه ی نماز است.
احکام و آداب اسلامی، از جمله جلوه‌های مهم نماز هستند. احکام، اجزاء و شرایط برپایی نماز و هرآنچه که مربوط به آداب و شرایط نماز می‌شود، اهمیت بسیار دارد، اما زمانی که بنده، با اسرار ذاتی نماز در ارتباط قرار گیرد، روح او به تعالی می رسد و وقتی که نماز یک انسان بالا برود، آن نماز خوان نیز با نماز خود بالا می‌رود.»
رئیس جمهور، ضمن بیان اینکه به برکت انقلاب اسلامی، امر و سفارش پیامبران بزرگ الهی به اقامه ی نماز و ساختن یک جامعه ی نمازخوان، مورد توجه خوبی قرار گرفته است، اظهار داشت: لازم است از زحماتی که در این مدّت برای توجّه به نماز و اقامه ی آن کشیده شده است، قدردانی کرد، اما، با وجود کارهای بسیار خوبی که انجام شده، هنوز با آنچه که باید باشد فاصله بسیاری داریم. ایشان همین طور تصریح کردند: نماز، در ساختن فرد و جامعه، تأثیرگذار است و انبیاء عظام الهی نیز، نسبت به صلاه توصیه شدند و امر به اقامه ی صلاه کردند و در آیات نورانی قرآن نیز، بر مراقبت از نماز، بسیار تأکید شده است.
پایبندی مسئولان ارشد نهادها به نماز، بهترین شیوه تبلیغ
آیت الله رئیسی افزودند: مهمترین بخش هایی که می تواند کارکرد تبلیغی و رسانه ای و جذب حداکثری داشته باشد، عملکرد اهل نماز و مدیران است. مدیران، در هر سطحی که باشند باید بدانند بهترین تبلیغ برای نماز، رفتار آنها و صداقت در گفتار و کردار و توجه به مردم است. طیِ بیست و نه پیامی که مقام معظم رهبری به اجلاس های سراسری نماز ارسال کرده اند، مجموعه ای کامل و چراغ راه برای همگان از جمله ما مسئولین و باقی فعالین فرهنگی نهفته است که اگر به آنها صحیح عمل شود می توان نماز را در بهترین مسیر و در جهت اقامه ی واقعی آن پیش برد. فرازهای این پیام ها، چراغ راهی برای همه ی اقشار جامعه، اعم از طلاب، معلّمین، اساتید دانشگاه ها، دانشجویان، سیاستمداران و مجریان قانون و … است و باید ساعاتی از روز را به مطالعه این پیام ها اختصاص داد و تلاش کرد تا نماز به معنای واقعیِ آن، در جامعه اقامه شود و اقامه نماز در هر اداره و در هر کوی و برزنی رخ خواهد داد.
بنده، به این اعتبار اینجا حاضر شده ام تا درباره ی وظایف و مسئولیت های خودم، به عنوان یک مسئول اجرایی نسبت به نماز، صحبت کنم. فرد مسئولی که دارای مکنت و قدرت اول است، حتماً باید به ارتقای کیفیت و تقویت روح نماز خود توجه کند، تا روح او با روح نمازی که می خواند، انس بگیرد و در مراحل بعدی به منظور ترویج نماز از موقعیت و جایگاه خود بهره بگیرد.
نماز، رمز استقلال، آزادی، قوامِ جمهوری اسلامی
ایشان در ادامه نماز را مهمترین و محوری ترین نقطه برای خروج کشور از تمامی تنگناها و مشکلات دانستند و افزودند: امروز توجه به امرِ نماز، رمز استقلال، آزادی و قوام جمهوری اسلامی است. هجمه هایی که امروز به دینِ اسلام و نماز وارد می شود، نشان می دهد که نماز، امری مهم و محوری است. مهمترین عامل نگه دارنده جمهوری اسلامی ایران در برابر تمامی فتنه ها و توطئه هایی که امروزه علیه کشور وارد می شود، نماز و اقامه ی آن و بخصوص فرهنگ نماز است.
وی در ادامه گفت: اهانتی که امروز در اروپا و توسط کشورهای مدعی آزادی بیان، به قرآن می شود، تلاش برایِ سلب آزادی انسان است. این حرکات زشت، فقط اهانت به قرآن نیست، بلکه اهانت به تمامی ادیان، تمامی پیامبران، اهانت به خود انسان، اهانت به بشریت و اهانت به خلقت است و در اصل ضد آزادی بیان است. بدترین حرکت این است که آن را جلوه ای از آزادی بیان نشان می دهند. نه تنها از نظر تمامی دینداران بلکه از نظر تمام انسان ها در همه جای عالم، انسان های آزاده و وارسته، این حرکت زشت، محکوم و مطرود است.
سخنرانی آیه الله رئیسی در سی امین اجلاس سراسری نماز
آیه الله رئیسی، به دلیل اهمیت فوق العاده ای که برای نماز قائل بودند، با حضور در سی امین اجلاس سراسری نماز در استان زنجان، سخنانی را به این شرح، ایراد کردند:
«لازم است که رسانه ها و مراکز علمی و فرهنگی، نسل جدید را متوجه آثار و برکات نماز کنند، زیرا بهترین عنصر برای صیانت از نسل جوان و آحاد جامعه نماز است. یقیناً شکل گیری حیات طیبه و ساخت جامعه سالم بدون نماز، امکان پذیر نیست و نماز در حیات طیبه انسان ها بسیار تأثیر گذار است.
نماز، راه رسیدن به سبک زندگی اسلامی
ایشان اذعان داشتند که؛ راه رسیدن به سبک زندگی اسلامی در گرو پایبندی به نماز است و زندگی سالم یک انسان باید با محوریت نماز شکل بگیرد، زیرا نخستین توصیه و تأکید به انسان ها اقامه ی نماز و «حی علی الصلاه» است. اگر نماز به درستی اقامه شود، امر به خوبی‌ها و نهی از زشتی ها صورت می پذیرد، همچنین راه مبارزه با نفس و شیطان درون و شیاطین بیرون، نماز است. یقیناً مستحکم ترین پشتوانه برای یک انسان سالک که می‌خواهد در زمینه مبارزه با نفس و شیاطین، اشرار و طواغیت موفق شود، نماز است؛ یعنی امید آفرین ترین فریضه ی الهی که امیرمؤمنان به آن توصیه فرموده اند.
آیه الله رئیسی، ضمن تقدیر و تشکر از زحمات بی شائبه حجت الاسلام قرائتی در زمینه ی اعتلای فرهنگ نماز، تأکید کردند که؛ به هیچ عنوان نباید توجه به نماز جایش را به مسأله ی دیگری بدهد؛ نماز بر همه چیز، ارجحیت دارد، چنانچه در کارزار عاشورا هم، می‌بینیم که امام حسین علیه السلام به ما درس نماز دادند.
نماز، توصیه قرآن و اهل بیت و امام و شهدا
ایشان با اشاره به اینکه امام خمینی رحمه الله علیه و شهدای عالی قدرِ ما، همگی در وصایای خود، ما را به نماز سفارش کرده اند، گفت: آیات قرآن و توصیه های اهل بیت علیهم السلام همگی دلالت بر لزوم توجه به فریضه ی نماز دارد.
رییس جمهور دولت سیزدهم اظهار کرد؛ اهالی زنجان، مردمانی متدین هستند، چرا که در تاریخ مردم این استان توجه به فرهنگ، فقه و حکمت، در پرتو عنایت و اهتمام به نماز، مشهود است. ارزیابی‌های ستاد اقامه نماز، در این رابطه، قابل قدردانی است و رصد دستگاه ها و سازمان ها و متنبه و تشویق شدن در این خصوص بسیار اهمیت دارد.
آیه الله رئیسی تصریح کردند: لازم است که توجه به نماز، در نسل جوان بیشتر شود و همه ی ما نسبت به نسل نو، در توجه دادن آنان به سوی نماز و آثار و برکات و معنویات این فریضه الهی مسؤولیت داریم؛ این وظیفه همه ماست، همه ی رسانه ها و مراکز علمی و فرهنگی و …
ایشان اضافه کرد: برگزاری اجلاس‌های سراسری نماز، حالتی نمادین دارد که به ما وظیفه ی اقامه و ترویج نماز را گوشزد می کند. نماز در هیچ حالتی، چه در سختی و چه در نشاط نباید ترک شود، آنچه ما را امروز رنج می‌دهد آسیب‌های فردی و اجتماعی است. انسان، از هرسو، از جانب نفسانیت، طاغوت و مستکبرین تهدید می شود و تنها راه نبرد با آن، نماز است. احدی در این مسیر به قله و جایگاه ولی‌اللهی نرسیده است، مگر از طریق نماز! چرا که هم راه و طریق و هم مقصود است. این فریضه به عنوان بهترین وسیله ذکر خدا، هم ذکر قلبی و جسمی و هم مسیر سلوک است.
نماز، شاخص مهم سنجش اعمال
آیت الله رئیسی ضمن بیان اینکه نماز، یکی از شاخص‌های مهم گزینش افراد است و در روایات، از آن به عنوان شاخصی مهم، یاد می شود، گفت: چنانچه فردی در ادای این فریضه موفق بود، ممکن است سایر اعمال او هم سنجیده شود، لیکن اگر در بپا داشتن نماز توفیقی نداشته باشد، ممکن است بقیه اعمالش اصلا سنجیده نشود. نماز، باید از لقلقه زبان به جانِ نمازگزار نفوذ کند، زیرا، انس گرفتن روح انسان با روح نماز، رمز موفقیت است. برای اینکه کارها مؤثر واقع شود و ذکر خداوند، همواره بر زبان و جان ما باشد، مسیر تحقق آن توجه به نماز و قوت گرفتن از آن است. نماز، هم نفرین و هم دعا میکند، کاری کنیم که دعای نماز بر حال ما شامل شود، که یکی از دعاهای مستجاب، دعای نماز است.
ایشان ضمن تأکید بر این موضوع که لازم است، برای اجتماعی کردن نماز تلاش کرد، افزود: اهالی هنر و قلم و بیان، باید برای ترویج نماز تلاش کنند و اهل رسانه نیز، برای تبیینِ آن، با بیان های مختلف در سطوح گوناگون جامعه بکوشند تا همه ی اقشار، با نماز خو بگیرند و کسی از این امر، استثنا نیست.
جهاد همگانی برای اعتلای فرهنگ نماز
رئیس جمهور، بر لزوم جهاد همه افرادِ حاضر در حوزه، دانشگاه و دیگر مراکز در جهت ترویج فرهنگ نماز، تأکید کرد و افزود: وقتی مسئول یا مدیرِ نهادی، خود، اهل نماز باشد، دیگران هم به خواندن نماز دعوت می‌شوند. مصون سازی و مراقبت، بهترین راهِ جلوگیری از آسیب‌هاست و بهترین عنصر برای مصون سازی، به خصوص نسل جوان، نماز است.
وی یادآور شد: امام خمینی، حتی در آخرین لحظات عمر شریفشان نیز، متوجه نماز بودند و رهبر انقلاب نیز، با وجود مشغله فراوان، توجه ویژه ای به این فریضه الهی دارند که این می تواند بهترین الگو باشد. وقتی که وجود مقدس امام حسین علیه السلام و باقی معصومین، به ما، درس نماز می دهند، امام و شهدا در وصیت نامه هایشان، ما را به نماز توجه می دهند، اینها باید برای ما حجت باشد و نظام ما این توفیق را دارد که مردم، متدین و نمازخوان هستند.
نماز، رمز موفقیتِ محور مقاومت فلسطین
ایشان با اشاره به محور مقاومت فلسطین، گفتند: پایبندی به نماز را در جلوه هایی از فلسطین مقتدر و مظلوم شاهد بودیم که بر روی آوارِ خرابه ها، نماز می خواندند. یقیناً مهمترین عنصری که آنها را در صحنه ی مقاومت نگه داشته، نماز است. مادری که عزیزان خود را از دست داده، نماز، همچنان او را استوار نگه داشته است. چه چیزی به جز توجه به قرآن و نماز، بچه های فلسطین را مقاوم نگه داشته است؛ بزرگترین امید فلسطینیان نماز و قرآن است که آنها را مقابل دشمن مقاوم نگه داشته است.
آیت الله رئیسی بیان کرد: همین امروز اگر به تعبیر رهبر معظم انقلاب محاسبه کنیم، پیروز واقعی، فلسطین و مغلوب واقعی رژیم جعلی اسرائیل است؛ این از برکت ایمان، قرآن و نماز است. در سالهای دفاع مقدس هم، همین طور بود و رزمندگان ما، با تکیه بر قدرت نماز و قرآن به نبرد با دشمن بعثی می‌رفتند زیرا مهمترین مؤلفه ی قدرت برای انسان و جامعه ی قدرتمند، توجه به نماز، اقامه آن و پیاده سازی دستورات الهی است. کتاب های بسیاری در خصوص نماز و فرهنگ آن، نوشته شده و آثار هنری ارزشمندی ساخته شده است که اینها لازم بوده، اما کافی نیست و کار بیشتر در این زمینه ضرورت دارد.
همانا، نیرو بخش ترین عنصر، برای انسان صالح نماز است و این نماز است که انسان را در اوج نگه می دارد و نمازگزار همواره خود را در مقابل عزت و قدرت معبود می بیند.
اینها، فقط سخنرانی و لقلقه ی زبان آیه الله رئیسی نبود، بلکه واقعاً عامل به این سخنان و آرمان ها بود. اخبار نماز خواندن های ایشان را بارها، در سرتیتر خبرها دیده و شنیده اید. در اینجا به بررسی برخی از آنها می پردازیم؛
نماز خواندن شهید رئیسی در کاخ کرملین
شهید جمهور، سید ابراهیم رئیسی به دعوت ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه، وارد مسکو شد و طی حضور نه ساعته اش در کاخ کرملین، در خصوص تعاملات سیاسی و اقتصادی میان دو کشور، تحولات و مناقشات منطقه ای و بین المللی مانند تحولات اخیر در غزه، با همتای روسی خود گفتگو و رایزنی کرد و … اما، آنچه که این ملاقات و سفر سیاسی را متمایز می کند، این تیتر بود؛ «سید ابراهیم رئیسی – رئیس جمهور – با اقامه نماز مغرب در کاخ کرملین که مستلزم قطع گفت وگو با شخص ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه بود، مردم را تحت تأثیر قرار داد. رئیس دولت، سجاده‌ای را که با خود آورده بود روی زمین پهن کرد و نماز مغرب خود را خواند.»
این حرکت آقای رییسی علاوه بر ادای تکلیف، فارغ از هر حاشیه و مناسبات سیاسی، در واقع دو پیام مهم داشت؛
اول؛ برپایی نماز در کانون قدرت شرق و نقطه ای که ۷۰ سال پایگاه مارکسیسم بوده است.
دوم؛ تجلی قدرتِ دین اسلام و به نمایش درآوردن شکوه توحید و دینداری.
این نماز، یعنی اتحاد جماهر شوروی که زمانی پایگاه مارکسیسم بود و قدرت نمایی می کرد، اکنون بنیادش از هم پاشیده و بر روی تاریخ نگاره های آن، نماز خوانده می شود.
نماز خواندن رئیسی در حاشیه اجلاس بریکس پلاس
نماز خواندن آیه الله رئیسی و مسئولان ارشد وزارت خارجه، در حاشیه حضور در اجلاس بریکس پلاس در ژوهانسبورگ از دید عکاسان و خبرنگاران، پنهان نماند.
دکتر سید ابراهیم رئیسی به دعوت رسمی آقای سیریل رامافوزا، رئیس جمهور کشور آفریقای جنوبی، عازم شهر ژوهانسبورگ، محل برگزاری این اجلاس شد. رئیس جمهور در این سفر، علاوه بر شرکت و سخنرانی در نشست بریکس پلاس، که سران ۷۰ کشور جهان به آن دعوت شده‌اند، با شماری از سران کشورهای حاضر نیز دیدار و گفتگو کرد. اما، آنچه که این سفر را از سایر سفرهای سیاسی متمایز می کند، توجه ویژه ی رئیس جمهور به فریضه ی الهی نماز است که به دنیا نشان می دهد، هیچ مشغله ی سیاسی و بین المللی و کاری و … نمی تواند مانع ادای این تکلیف مهم و الهی شود.
نماز شهید رئیسی در سیاه چادر عشایر
درحاشیه سفر ریاست جمهور و هیات دولت به استان چهارمحال و بختیاری، سید ابراهیم رئیسی به همراه حجت الاسلام و المسلمین محمد علی نکونام نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه شهرکرد، و جمعی از مسئولان و وزیران و … پس از دیدار با جمعی از سران عشایر استان چهارمحال و بختیاری درسیاه چادر عشایری نماز جماعت مغرب و عشاء را به امامت نماینده ولی فقیه در این استان اقامه کردند. به همین سادگی! با همین صفا و صمیمیت! به دور از کبر و نخوت! به دور از درجه و پست و مقام و … آخر خودش در بیست و نهمین اجلاس سراسری نماز، بهترین شیوه ی تبلیغ نماز را، اهتمام مدیران و مسئولین دانسته بود؛ « مدیران، در هر سطحی که باشند باید بدانند بهترین تبلیغ برای نماز، رفتار آنها و صداقت در گفتار و کردار و توجه به مردم است.» خودش هم در صف اولِ عمل به عقیده اش به نماز ایستاد تا تبلیغ دین کند و مبلغ نماز باشد.
نماز خواندن آیت الله رئیسی در میان اهل سنت
آیه الله رئیسی، رئیس‌جمهور در یکی از برنامه‌های سفر به استان کردستان با حضور در مسجد جامع شهر سنندج، با روحانیون شیعه و اهل سنت این استان دیدار داشته و نماز را همراه آنان به جماعت اقامه کردند. برخی از رسانه ها، از آن به عنوان نماز وحدت یاد کردند. پر بیراه هم نبود. شخص دوم کشور، پشت سر ماموستای اهل سنت و در یک صف با هم وطنان سنی، به نماز ایستاد. چه نامی بهتر از نماز وحدت، می توان بر آن نهاد!
نماز شب شهید رئیسی در هواپیما
سید ابراهیم رئیسی ۲۷ شهریور ماه برای شرکت در هفتاد و هشتمین مجمع عمومی سازمان ملل متحد، عازم نیویورک شد، اما هنوز به مقصد نرسیده بود، که خبری منتشر شد و عکسی در فضای مجازی از رئیس جمهور در حال نماز شب خواندن در هواپیما بر روی خروجی برخی رسانه های حامی دولت قرار گرفت. چه ها گفتند و چه ها شنیدند؟ چه قضاوت ها و زخم زبان هایی به نماز بی ریای وی گفته شد! ولی همین که در هر لحظه و در هرجایی حواسش به نماز و ارتباط با معبود بود در اصطلاحا عالم بی عمل نبود، برای وی و آخرتش کفایت میکند.
شهید رئیسی در نماز سردار سلیمانی
سید ابراهیم رئیسی، پشت سر مقام معظم رهبری، بر پیکر سردار قاسم سلیمانی نماز گزارد. شاید به حال سردار دلها، غبطه خورد که به فاصله ای نه چندان طولانی، راهی همان مسیر شد. سردار شهید، سید شهید، تشییع با شکوه، نماز مقام معظم رهبری و بدرقه ی یک امت و …
آخرین نماز شهید رئیسی
آخرین نماز سید ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور در مسجد یک روستا در نزدیکی محل افتتاح سد قیزقلعه‌سی اقامه شد. نمازی که امامش، آیه الله آل هاشم، امام جمعه ی محبوب تبریز و هم قطارانش در این نماز، علاوه بر مردم باصفا و صمیمی این روستا، یاران شهیدش بودند. برای خدمت رفته بودند، در آخرین نماز، از خداوند توفیق در خدمت را خواستار شده بودند که شهید خدمت نامیده شدند.
شهید رئیسی و امام رضا علیه السلام
سید ابراهیم رئیسی در۲۳ آذرسال ۱۳۳۹ در خانواده ای مذهبی و در یکی از محلات شهر مشهد به دنیا آمد. در شهر امام رضا علیه السلام!
می گویند؛ سید ابراهیم به قدری، در انجام فرایض دینی مقید بود که همیشه، قبل از اذان برای اقامه نماز جماعت در حرم امام رضا حاضر می شد و پس از خواندن نماز به زیارت حرم مطهر می پرداخت.
آیت الله رئیسی در طول دوران خدمت شان، سمت‌های گوناگون قضائی، اجرایی، حوزوی و … داشتند اما از بین همه این سمت ها، به خادم الرضا بودن افتخار کرده و عشق می ورزید. شاید شهادت ایشان، در شب میلاد علی بن موسی الرضا، پاداش خدمات صادقانه ی او به آن امام رئوف بود. بالاخره هم، بعد از دریافت لقب خادم الرضا، در جوار ضریح مطهر آن امام همام، آرام گرفت.
روحش شاد و یادش گرامی باد.
