فضیلت و آثار و خواندن سوره جمعه
شصت و دومین سوره قرآن کریم جمعه نام دارد و یکی از سوره‌های مدنی قرآن به‌شمار می‌رود. این سوره در جزء بیست و هشتم از قرآن کریم جای گرفته است. این سوره به نماز جمعه و اهمیت آن می‌پردازد. در مورد فضیلت این سوره در روایات آمده که خواندن آن موجب اعطای پاداش و کفاره گناهان خواهد شد. از آثار خواندن سوره جمعه در روایات به بخشش گناهان و حفظ زراعت و محصولات اشاره شده است. اگر به‌دنبال این هستید که سوره جمعه را بیشتر بشناسید، در ادامه با ما باشید.
دلیل نامگذاری سوره جمعه و ویژگی‌های آن
دلیل نامیدن سوره جمعه بدین نام این است «که در آن به حکم نماز جمعه و آداب اعمال پس از آن اشاره می‌کند» (۱). این سوره «در ترتیب نزول سوره صد و نهمی است که بر رسول گرامی اسلام نازل شده است» (۲). سوره جمعه« ۱۱ آیه، ۱۷۷ کلمه و ۷۶۸ حرف دارد و یکی از سوره‌های مسبحات (سوره‌هایی که با تسبیح خداوند آغاز می‌شوند) است» (۳). سوره جمعه همچنین «در گروه سوره‌های ممتحنات (به دلیل تناسب محتوایی با سوره ممتحنه) آمده است» (۴). محتوای آن «به نماز جمعه و برپا داشتن آن می‌پردازد» (۵).
فضیلت‌های خواندن سوره جمعه
در فضیلت قرائت سوره جمعه در روایات به موارد زیر اشاره شده است.
اعطای پاداش
از رسول خدا (ص) روایت شده است که «هر کس سوره جمعه را بخواند خداوند به او ده برابر افرادی که در نماز جمعه شرکت می‌کنند و نیز کسانی که در شهرهای مسلمان‌نشین به نماز جمعه نمی‌روند، پاداش عطا می‌کند» (۶).
کفاره گناهان
از امام صادق (ع) نقل شده است که «هر کسی سوره جمعه را در هر شب جمعه بخواند، کفاره گناهان بین دو جمعه خواهد بود» (۷).
سنت
در روایتی از امام محمد باقر (ع) آمده است که «سوره جمعه و منافقون را قرائت کن؛ زیرا خواندن این دو سوره در روز جمعه در نمازهای صبح و عصر سنت است» (۸).
رفتن به بهشت
از امام صادق روایت شده که «بر هر مؤمنی شایسته است که اگر شیعه ما است سوره جمعه و اعلی را در شب جمعه قرائت کند و در نماز ظهر روز جمعه سوره جمعه و منافقون را قرائت نماید و اگر چنین کند به مانند آن است که همسنگ عمل رسول خدا (ص) را انجام داده و پاداش کارها و ثواب‌های او تنها بهشت است» (۹).
بشارت برای مؤمنان
امام محمد باقر در مورد فضیلت خواندن این سوره فرموده‌اند که «خداوند به وسیله سوره جمعه مؤمنان را گرامی می‌دارد. پیامبر گرامی اسلام سوره جمعه را بشارتی برای مؤمنان و سوره منافقون را برای منافقان توبیخ قرار داد به همین دلیل نباید خواندن این دو سوره را در نماز جمعه ترک کرد» (۱۰).
آثار و برکات خواندن سوره جمعه
خواندن سوره جمعه آثار فراوانی دارد که در ادامه آن‌ها را بیان می‌کنیم.
دورکننده امور خوفناک
آمده است که «هرکسی در هر شب و روز سوره جمعه را بخواند از آنچه می‌ترسد، در امان است و هر چیز ترسناک و خوفناکی از او دور خواهد شد» (۱۱). در روایتی دیگر ایشان فرموده‌اند که «هر کس در خواندن سوره جمعه مداومت نماید، اجر عظیمی نصیب او می‌شود و از هر چیزی که موجب ترس اوست در امان خواهد بود» (۱۲).
دور نمودن وسوسه شیاطین
از امام صادق (ع) در این مورد ذکر شده است که «هر کس شب و روز در هنگام صبح و عصر سوره جمعه را قرائت کند، از وسوسه شیطان در امان است و خداوند گناه آن روز او را خواهد بخشید» (۱۳).
حفظ زراعت
آمده است که «برای حفظ محصول و زراعت از آفت‌ها و نیز ایجاد برکت در آن‌ها آیه ۴ سوره جمعه «ذَلِکَ فَضْلُ اللَّهِ یُؤْتِیهِ مَنْ یَشَاءُ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ» را بر یک صدف در روز جمعه نوشته و آن را در زمین کشاورزی بیندازد و همچنین اگر این آیه را بنویسد و در چیزی قرار دهد، موجب حفظ و نیز برکت در آن خواهد شد» (۱۴).
کلام پایانی
سوره جمعه یکی از سوره‌های قرآن کریم است که آیه پنجم آن از مثل‌های قرآنی و نیز آیه نهم آن در مورد حکم نماز جمعه از آیات مشهور قرآن به شمار می‌روند. در روایات آمده که خواندن این سوره بشارتی است برای مؤمنان و موجب رفتن به بهشت می‌شود. از آثار قرائت سوره جمعه نیز رهایی از امور خوفناک و نیز وسوسه شیطان است.
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
پی‌نوشت
- خرمشاهی، سوره جمعه، ص ۱۲۵۵ ـ ۱۲۵۶.
- معرفت، آموزش علوم قرآن، ج۲، ص ۱۶۸.
- خرمشاهی، سوره جمعه، ص ۱۲۵۶.
- رامیار، تاریخ قرآن، ص ۳۶۰ ـ ۵۹۶. فرهنگ‌نامه علوم قرآن، ج۱، ص ۲۶۱۲.
- طباطبایی، المیزان، ج۱۹، ص ۲۶۳.
- مجمع‌البیان، ج۱۰، ص ۵.
- بحارالانوار، ج۸۶، ص ۳۶۲.
- علل‌الشرائع، ج۲، ص ۳۵۶.
- ثواب‌الاعمال، ص ۱۱۸.
- تهذیب‌الاحکام، ج۳، ص ۶.
- تفسیر البرهان، ج۵، ص ۳۷۱.
- همان.
- همان.
- خواص‌القرآن و فوائده، ص ۱۳۱.
