هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در ترویج نماز و معارف مهدویت
حجت‌الاسلام والمسلمین محمد کریمی کارشناس هوش مصنوعی در چهارمحال‌و‌بختیاری به مسئله هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در ترویج نماز و معارف مهدویت پرداخت.
به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان چهارمحال و بختیاری، حجت‌الاسلام والمسلمین محمد کریمی مدیر ستاد اقامه نماز استان، روز پنجشنبه، بیست و هشتم فروردین ماه در یادداشتی به مسئله هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین در ترویج نماز و معارف مهدویت می‌پردازد، این یادداشت را با هم می‌خوانیم.
در دنیای امروز که تکنولوژی به‌سرعت در حال پیشرفت است، استفاده از ابزارهای نوین همچون هوش مصنوعی و فناوری‌های دیجیتال می‌تواند نقش موثری در ترویج معارف اسلامی، به‌ویژه نماز و فرهنگ مهدویت داشته باشد. این مقاله با هدف بررسی ظرفیت‌های نوین فناوری برای ارتقاء سطح دینداری نسل جدید، به تحلیل فرصت‌ها، نمونه‌های موفق و راهکارهای عملی در این حوزه می‌پردازد.
با گسترش فضای مجازی، ابزارهای دیجیتال و ورود هوش مصنوعی به زندگی روزمره، سبک زندگی انسان‌ها نیز تغییر یافته است. نسل جدید بیش از هر زمان دیگری با تکنولوژی انس دارد. این تحول فرهنگی و اجتماعی، فرصتی ارزشمند برای اهل دین و فرهنگ است تا از همین ابزارها در مسیر هدایت و ترویج ارزش‌ها بهره ببرند. نماز، به عنوان ستون دین، و مهدویت، به عنوان امید بشریت، دو موضوع کلیدی‌اند که باید با زبان و ابزار روز به نسل نو منتقل شوند.
۱. ظرفیت‌های هوش مصنوعی در آموزش نماز:
طراحی اپلیکیشن‌های تعاملی برای آموزش احکام و قرائت نماز، تولید «یار نمازخوان» با بهره‌گیری از چت‌بات‌های هوشمند جهت پاسخ‌گویی به سؤالات شرعی، شبیه‌سازی شرایط واقعی نماز در محیط واقعیت مجازی (VR) برای تمرین عملی کودکان و نوجوانان، تحلیل داده‌های کاربری برای شناسایی نقاط ضعف آموزشی و بهینه‌سازی محتوا.
۲. ترویج مهدویت با فناوری‌های نوین:
تولید محتوای صوتی و تصویری جذاب با بهره‌گیری از انیمیشن، هوش مصنوعی و واقعیت افزوده (AR)، طراحی ربات‌های گفت‌وگو با محوریت پاسخ‌گویی به شبهات مهدوی، برگزاری پویش‌های مجازی در مناسبت‌های نیمه شعبان، نهم ربیع الاول ودعای ندبه و دیگر برنامه‌های مهدوی در شبکه‌های اجتماعی، استفاده از بازی‌های رایانه‌ای برای آموزش مفاهیم امید، انتظار، عدالت‌خواهی و معرفت امام زمان (عج).
۳. نمونه‌هایی از اقدامات موفق:
اپلیکیشن‌هایی چون «نماز‌یار» یا «سفیر هدایت» که با رابط کاربری جذاب به آموزش نماز و معارف دینی ومهدویت پرداخته‌اند، پلتفرم‌های آنلاین ویژه کودک و نوجوان برای تبیین مفاهیم انتظار در قالب داستان‌های گرافیکی، کانال‌های هوشمند در پیام‌رسان‌ها که محتوای روزانه مهدوی و نماز محور ارسال می‌کنند.
۴. چالش‌ها و راهکارها:
چالش اعتماد به منابع دیجیتال: باید محتوای تولیدی توسط مراکز معتبر علمی و حوزوی تأیید شود، چالش گسترش محتوای ضعیف یا انحرافی: استفاده از هوش مصنوعی برای پایش و پالایش محتوا در پلتفرم‌ها، نیاز به سرمایه‌گذاری و نیروی متخصص: حمایت نهادهای فرهنگی، حوزه‌ها و دانشگاه‌ها از تولید محتوای دینی فناورانه.
در نهایت می‌توان گفت هوش مصنوعی و فناوری‌های نوین نه تهدید، بلکه فرصتی بزرگ برای احیای معارف دینی هستند. اگر اهل فرهنگ و دین بتوانند با زبان روز و ابزارهای نو به میدان بیایند، بی‌شک نسل نو نیز با نماز و مهدویتانس خواهد گرفت و آینده روشن، از آنِ کسانی است که از ابزار امروزی برای رساندن پیام فردا ( اعتقادات دینی نماز و معارف مهدویت)بهره بگیرند. ۱۰ کاربرد مشخص و نوآورانه از هوش مصنوعی برای ترویج نماز و معارف مهدویت که می‌توان از آن‌ها در تولید محتوا، آموزش و تبلیغ دینی بهره برد:
۱. دستیار هوشمند نماز (چت‌بات شرعی)
رباتی مبتنی بر هوش مصنوعی که به سؤالات شرعی درباره نماز (وقت، احکام، مستحبات، شرایط قبله و…) پاسخ دقیق و سریع می‌دهد و همچنین مطالب مرتبط با امام زمان (عج) را نیز ارائه می‌دهد.
۲. اپلیکیشن آموزش نماز با تحلیل عملکرد
برنامه‌ای هوشمند که با دوربین گوشی، وضو و حرکات نماز را بررسی می‌کند و ایرادات را با راهکارهای اصلاحی، به صورت تصویری و صوتی نمایش می‌دهد.
۳. شبیه‌ساز نماز در واقعیت مجازی (VR)
ایجاد فضای مجازی مسجد یا مسجد مقدس جمکران برای تجربه معنوی نماز یا دعاهای مهدوی به‌صورت همه‌جانبه برای کودکان و نوجوانان.
۴. تولید محتوای خودکار مذهبی
با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی، محتواهای آموزشی، شعر، پوستر، حدیث‌نویسی و داستان‌های کوتاه درباره نماز و امام عصر (عج) به‌صورت خودکار و باکیفیت تولید می‌شود.
۵. تحلیل داده‌های فرهنگی و تبلیغی
هوش مصنوعی می‌تواند بازخورد کاربران نسبت به محتوای دینی (نماز و مهدویت) را تحلیل کند تا محتوای مؤثرتر و هدفمندتر تولید شود.
۶. بازی‌های مذهبی تعاملی
طراحی بازی‌هایی با محوریت نماز، دعا و انتظار، که در آن کاربران برای رسیدن به مراحل بالاتر باید به سؤالات اعتقادی پاسخ دهند یا اعمال دینی را انجام دهند.
<۷. تولید ویدیوهای مهدوی با هوش مصنوعی
ابزارهایی مانند text-to-video به کمک هوش مصنوعی این امکان را می‌دهند تا مطالب قرآنی، دعای عهد یا سخنان علمای دین به‌صورت ویدیویی و جذاب تولید شوند.
۸. شناسایی نیازهای آموزشی فردی
با تحلیل رفتار کاربر، هوش مصنوعی برنامه‌ای شخصی‌سازی‌شده برای یادگیری نماز یا معارف امام زمان (عج) ارائه می‌دهد (مثلاً تمرکز بر احکام خاص یا مفاهیم اخلاقی مرتبط با انتظار).
۹. ترجمه و توضیح معارف دینی به زبان ساده یا کودکانه
هوش مصنوعی می‌تواند مفاهیم عمیق نماز و مهدویت را متناسب با سن، زبان و سواد مخاطب، ساده‌سازی و ترجمه کند.
۱۰. پویش‌های هوشمند مهدویت و نمازخوانی
راه‌اندازی کمپین‌های هوشمند در فضای مجازی که با الگوریتم‌های هوش مصنوعی مخاطبان مستعد را شناسایی کرده و با محتواهای هدفمند تشویق به خواندن نماز یا آشنایی با امام زمان (عج) می‌کند.
منبع: خبرگزاری ایکنا
