نحوه خواندن نماز باران و آداب و مستحبات قبل و بعد آن

طلب رحمت الهی از طریق خواندن نماز باران از خداوند، یک درس توحیدی است که ذات مقدس پروردگار و خواست او را ورای هر چیزی دانسته و از گرداننده جهان هستی طلب باران میکند. این نماز توصیه ای است دینی که از زمان پیامبر اکرم( صلی الله علیه و آله) و معصومین رواج داشته و نسل به نسل تا بدین زمان انتقال پیدا کرده است. زمانی که بارش رحمت الهی قطع گردد و در پی آن زمین نیز چشمه ها و قنات های پر آبش را از مخلوقات منع نماید و خشکسالی زمین را فراگیرد، برای نزول رحمت الهی و بارش باران، نماز استسقاء یا باران می خوانیم. با ما همراه باشید تا با نحوه خواندن نماز باران و احکام و مستحبات آن آشنا شویم.

دلایل خشکسالی و نباریدن باران

جدای از بحث دستکاری طبیعت توسط انسان، که روز به روز و با پیشرفت تکنولوژی خرابکاری های گسترده تری در سطح طبیعت بوجود می آید. در احادیث و روایات دلایل مختلفی برای عدم نزول باران ذکر شده که در ذیل به آن می پردازیم.

• خشم و غضب الهی: پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) میفرماید: زمانی که خداوند بر امتی غضب نماید و عذاب بر آنان نفرستد، نرخ‌ها گران می‌ شود و همچنین عمرها کوتاه می‌گردد، تجار سود نمی کنند و درخت‌ها میوه نمی دهند و نهرها پر آب نمی شود و باران از مردم قطع می‌شود و اشرار برآنان تسلط می یابند.
• ظلم حاکمان: امام صادق (علیه السلام) فرموده اند که هرگاه حاکمان و زمامداران یک مملکت، در دادرسی ستم کنند، باران از آسمان قطع می شود.
• شیوع گناه و فساد : طبق احادیث و روایات: کفران نعمت، شیوع گناه، کم فروشی و احتکار، ظلم و حیله، ترک امر به معروف و نهی از منکر و … نیز میتواند سبب قطع باران می شود.

 

اسباب و شرایط اولیه برای نماز باران

طبق موارد گفته شده در مطالب قبلی، بی آبی در یک منطقه و عدم بارش باران، نشانه و علامتی از غضب خداوند است که بخاطر عمومی شدن گناه و فساد در جامعه ی یک منطقه شکل گرفته است. درخواست باران از خداوند به وسیله نماز بسیار بهتر است که با توبه و پشیمانی از گناهان و تضرع باشد. زیرا در خشکسالی و بی آبی، از دست هیچکسی جز خداوند منّان، کاری بر نمی‌آید. تنها آفریدگار هستی است که با فرستادن ابرهای باران زا، میتواند رحمت خویش را بر سر مردم بگستراند.

نحوه خواندن و کیفیت نماز باران

نحوه خواندن این نماز مانند نماز عید ( عید قربان و عید فطر)  می باشد و پس از خواندن حمد و سوره ۵ تکبیر و بعد از هر تکبیر قنوت گرفته می‌شود و دعای قنوت را میخوانیم. سپس به رکوع و سجود میرویم. در رکعت دوم و پس از خواندن حمد و سوره نیز، چهار تکبیر و بعد از هر تکبیر قنوت گرفته و دعای قنوت را میخوانیم. سپس به رکوع و سجود رفته و تشهد و سلام را به جای آورده و نماز را تمام میکنیم.

بهتر است این نماز را به مانند نماز اعیاد از زمان طلوع خورشید تا قبل از اذان ظهر بخوانیم. همچنین این نماز اذان و اقامه نداره و مستحب است که موذن سه مرتبه بگوید:« الصلاه»

دعای قنوت نماز باران

در قنوت های این نماز میتوان هر دعایی را خواند، اما بسیار بهتر است که در متن دعا از خداوند طلب نزول رحمت الهی و باران شده باشد و همچنین قبل از هر دعای قنوت بر پیامبر و آل او صلوات و درود فرستاده شود.

در ذیل به تعداد از دعاهای قنوت که پیامبر(صلی الله و علیه و آله ) در نماز باران به آنها اشاره میکردند و دعای نوزدهم صحیفه سجاده که با طلب باران همراه است اشاره میکنیم:

• اللَّهُمَّ اسْقِنَا الْغَیْثَ ، وَ انْشُرْ عَلَیْنَا رَحْمَتَکَ بِغَیْثِکَ الْمُغْدِقِ مِنَ السَّحَابِ الْمُنْسَاقِ لِنَبَاتِ أَرْضِکَ الْمُونِقِ فِی جَمِیعِ الْافَاقِ . : خدایا! ما را به باران سیراب کن و رحمتت را به باران پُر آب و فراوان بر ما گسترش بخش؛ از ابری که برای گیاه زیبای زمینت در تمام ناحیه‌ها و اطراف سوق داده شده.
• أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لا إِلهَ إِلَّا هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الرَّحْمنُ الرَّحِیمُ ذُو الْجَلالِ وَ الْإِکْرامِ وَ أَسْأَلُهُ أَنْ یَتُوبَ [عَلَیَّ تَوْبَهَ] عَلَى عَبْدٍ ذَلِیلٍ خَاضِعٍ فَقِیرٍ بِائِسٍ مِسْکِینٍ مُسْتَکِینٍ لَا یَمْلِکُ لِنَفْسِهِ نَفْعاً وَ لَا ضَرّاً وَ لَا مَوْتاً وَ لا حَیاهً وَ لا نُشُوراً.
• اللَّهُمَّ مُعْتِقَ الرِّقَابِ وَ رَبَّ الْأَرْبَابِ وَ مُنْشِئَ السَّحَابِ وَ مُنْزِلَ الْقَطْرِ مِنَ السَّمَاءِ إِلَى الْأَرْضِ بَعْدَ مَوْتِهَا فالِقُ الْحَبِّ وَ النَّوى‏ وَ مُخْرِجَ النَّبَاتِ وَ جَامِعَ الشَّتَاتِ، صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اسْقِنَا غَیْثاً مُغِیثاً غَدَقاً مُغْدَوْدِقاً هَنِیئاً مَرِیئاً تُنْبِتُ‏ بِهِ الزَّرْعَ وَ تُدِرُّ بِهِ الضَّرْعَ وَ تُحْیِی بِهِ مِمَّا خَلَقْتَ أَنْعاماً وَ أَناسِیَّ کَثِیراً
• اللَّهُمَّ اسْقِ عِبَادَکَ وَ بَهَائِمَکَ وَ انْشُرْ رَحْمَتَکَ وَ أَحْیِ بِلَادَکَ الْمَیِّتَهَ.

مستحبات نماز استسقاء

از آنجایی که این نماز را برای طلب رحمت الهی میخوانیم، بهتر است مستحباتی را رعایت کنیم که حالت رقت و زاری و پشیمانی از گناه بیشتر در حالاتمان نمایان گردد که در ذیل به شرح این مستحبات میپردازیم:

• بهتر است مردم سه روز روزه بگیرند و در روز سوم به صحرا یا بیابان رفته و نماز بخوانند.
• در صورت امکان بهتر است که این نماز در جایی روباز خوانده شود و مسقف نباشد.
• اگر ممکن باشد مردم پا برهنه باشند.
• موذن ها همراه و همگام با مردم باشند.
• کودکان، چهارپایان و پیران نیز با جماعت همراه باشند.
• امام جماعت و مردم، در کمال خشوع و وقار به بیابان بیرون بروند.
• جای پاکی را برای نماز خواندن انتخاب کنند.
• حمد و سوره را بلند بخوانند.
• در رکعت اول پس از حمد سوره اعلی و در رکعت دوم، پس از حمد سوره شمس خوانده شود.
• قبل از نماز مردم از گناهان خود توبه کرده و بعد از تطهیر اخلاق خود از خداوند طلب باران کنند.

آداب پس از نماز

پس از خواندن نماز باران بهتر است امام جماعت به منبر رود و عبای خود را واژگونه یا پشت و رو بر دوش بیاندازد و با صدای بلند هر ذکر را ۱۰۰ مرتبه بگوید و مردم نیز همراه با او اذکار را تکرار کنند:

• الله اکبر رو به سمت قبله
• سبحان الله رو به سمت مردم سمت راست
• ذکر لااله الا الله رو به مردم سمت چپ
• الحمد لله رو به کل جمعیت

بعد از گفتن اذکار امام و مردم همگی دست به دعا برداشته و دعا کنند و سپس امام جماعت برای مردم خطبه بخواند( بهتر است از خطبه هایی که از معصومین نقل شده استفاده شود) و از خداوند طلب باران کند.