گفتگو با “کلر ژوبرت” نویسنده فرانسوی در خصوص توسعه فرهنگ نماز در میان نسل نو

به گزارش روابط عمومی ستاد اقامه نماز خراسان رضوی، گفتگوی روابط عمومی ستاد اقامه نماز استان با “کلر ژوبرت” نویسنده فرانسوی در خصوص راه های توسعه فرهنگ نماز در میان نسل نو یکشنبه سی و یکم تیرماه انجام شد.

کلر ژوبرت (Claire Jobert) نویسنده و تصویرگر، در ماه مه ۱۹۶۱ در پاریس به دنیا آمد. وی در یک خانواده مسیحی بزرگ شد. او در نوزده سالگی به اسلام گروید و هنگام ازدواج به ایران مهاجرت کرد.

کلر ژوبرت دارای مدرک لیسانس در علوم آموزشی است. او خودش داستان هایش را تصویر می کشد. با نگاهی گذرا به آثار او، می توانید به راحتی مشغله های او را با موضوعاتی چون ایمان و دین، هویت، روابط کودکان با محیط اطراف خود و غیره درک کنید. بیشتر آثار این نویسنده برای کودکان در سنین ابتدایی است.

مشروح این گفتگو را در ادامه می خوانید:

به نظر شما ذائقه نسل نو (کودکان و نوجوانان) در حوزه دین چه چیزی را طلب می کنند؟؟

اول از همه تأکید می‌کنم که نه روان‌شناسم، نه مشاور، نه متخصص مسائل دینی کودکان و نوجوان‌، و فقط از دید یک نویسنده داستان کودک دغدغه‌مند تربیت دینی بچه‌ها پاسخ می‌دهم.

نسل نو در جامعه‌ ای به دنیا آمده و در حال بزرگ شدن است که از مطالب دینی، چه صحیح و چه ناصحیح، اشباع شده است. این مطالب برای آن‌ها تازگی و جذابیتی ندارد.

علاوه بر این، با افرادی در جامعه یا از طریق رسانه‌ها مواجه می‌شوند که ادعای مسلمانی دارند اما رفتار و کردارشان مغایر با اخلاق اسلامی است و باعث بدبینی این بچه‌ها نسبت به خود دین می‌شوند.

به خاطر این دو مسئله خیلی مهم است که از تکرار مکررات پرهیز کنیم و دنبال روش‌های جدید و خلاقانه برای ارائه مطالب دینی باشیم و این مطالب توسط کسانی بیان شوند که اخلاق و رفتار مناسبی داشته باشند تا مورد اعتماد و تحسین این بچه‌ها قرار بگیرند.

بچه‌های امروز دنبال پاسخ‌های منطقی به سؤالاتشان هستند و باید بتوانیم این نیاز جدی را برآورده کنیم. باید اطمینان داده شوند که باب گفتگو در مسائل دینی باز است تا بتوانند با خیال راحت پرسش‌ها و شبهات‌شان را بیان کرده و شرایطی فراهم شود تا بتوانند به پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای برسند.

در این خصوص می توان از عناصری مانند طنز، نماد و تمثیل، آشنازاده یا قصه و خاطره در پاسخ‌گویی به سؤالات بچه‌ها هم می‌تواند به جذاب‌تر شدن مطالب کمک فراوانی بکند.

همچنین مدنظر داشتن مسائلی مانند تفاوت بچه‌های امروز با نسل‌های گذشته، هویت دینی، فشار همسالان و تاثیر رسانه ها، اهمیت داشتن یک محیط حمایتی برای پایداری به رفتارهای دینی، عدم پذیرش روش‌های سنتی آموزش دین و مسئله جذابیت الگوهای خارجی و ضعف در معرفی جذاب الگوهای دینی از نکات بسیار مهم در خصوص ذائقه نسل نو در حوزه دین می باشد.

در مراکز عبادی و دینی مثل مسجد چه ادبیاتی می تواند موثر و جذاب باشد؟؟ و در چه قالبی گفتگو شود؟؟

شاید اولین مسئله فضای مسجد باشد، یعنی این‌که بچه‌ها احساس کنند فضایش متعلق به آنها هم می باشد نه فقط به بزرگسالان تعلق دارد.

مسئله دوم این‌که افرادی با این کودکان و نوجوانان تعامل داشته باشند که هم شناخت خیلی خوبی از مسائل و نیازهای آن‌ها داشته، هم مهربان، منعطف، صادق، عامل به دین و به‌ دور از افراط و تفریط باشند.

قالب گفتگو می‌تواند براساس خوانش یک داستان یا اجرای یک نمایش باشد، یا این‌که خود بچه‌ها موضوعی، پرسشی یا شبهه‌ای را مطرح کنند و به ‌دنبال آن بحثی شکل بگیرد.

اما به گمانم چنین گفتگوهایی باید توسط بزرگسالانی هدایت شود که هم اطلاعات دینی کافی و هم مهارت‌های لازم برای مدیریت بحث را داشته باشد (به عنوان مثال می‌شود از روش‌های مربیان برنامه‌های فلسفه برای کودکان الهام گرفت و این روش‌ها را مناسب‌سازی کرد).

در ضمن می‌شود حلقه‌های گفتگویی را براساس سؤالات و شبهات بچه‌ها تشکیل داد و در هر نشست متخصصی را دعوت کرد (در زمینه تفسیر قرآن، فلسفی اسلامی، فقه و …)

برای تربیت دینی فرزندان در خانواده ها چه پیشنهادی دارید؟؟

در جواب این سؤال چند نکته به ذهنم می‌رسد:

مسائل الگوی اخلاقی والدین (به‌خصوص در رعایت اصول اخلاقی مانند پرهیز از دروغ یا غیبت، رعایت انصاف، وفا به عهد)، الگوی عبادی (ارتباط با خدا، توکل، شکرگزاری…)، الگوی رفتار شرعی (نماز، حجاب، رعایت احکام خانواده…) باید رعایت شود.

اهمیت گفتگو، استقبال از پرسش‌های دینی بچه‌ها، ارائه دلایل منطقی یا ابراز صادقانه عدم امکان پاسخگویی، تشویق بچه‌ها به مطالعه و جستجو، قصه گویی و داستان خوانی دینی، شرکت خانوادگی در مراسم مذهبی مناسب کودکان و نوجوانان و دادن مسئولیت دینی به بچه ها (مثل بیدار کردن والدین برای نماز صبح، دادن صدقه…) از نکات بسیار مهم در تربیت دینی فرزندان است.

از نگاه شما آسیب های تاثیرگذاری در باورها و تکالیف دینی چیست؟؟

مواجهه نسل نو با افرادی که ادعای مسلمانی دارند اما خلاف الزامات دین عمل می‌کنند. پی‌بردن به رفتارهای غیراخلاقی کلان بعضی مسئولین از طریق رسانه‌ها می تواند در آسیب دیدن تکالیف دینی نسل نو تاثیر بسزایی داشته باشد.

نویسنده فرانسوی در همین خصوص ادامه داد: ناتوانی بچه‌ها در تفکیک کردن اسلام ناب از رفتار مسلمانان و در نتیجه، متهم کردن دین به خاطر کردار بعضی آدم‌ها تاثیر منفی نسبت به تکالیف دینی می گذارد.

مشاهده مشکلات جوامع مسلمان و مقایسه با وضعیت ظاهری جوامع غیرمسلمان، مسئله کسالت ‌بار بودن آموزش مفاهیم دینی در مدرسه؛ برخورد «درسی» با آموزش این مفاهیم، همراه با امتحان و ارزیابی یادگیری و توسل به زور و اجبار از دیگر آسیب های تاثیر گذار در باورها و تکالیف دینی است.

راه توسعه و نهادینه شدن فرهنگ نماز در بین نسل نو چیست؟؟ و چه چالش هایی دارد؟؟

کلر ژوبرت نویسنده فرانسوی آخرین سوال را اینطور پاسخ داد: فواید جدیدی را برای نماز بیان کنیم و از تکرار مکررات (مثلا این که نماز برای تشکر از خداست) خودداری کنیم. مثلا: نماز برای گشودن روزنه معنویت در یک روز پرمشغله، نماز به عنوان وسیله برای وصل شدن به خدا، نماز به عنوان وارد شدن به بُعد بالاتری از وجود، نماز به عنوان هدیه خدا برای پیمودن راه رسیدن به کمال است.

شاید گاهی لازم باشد با بچه‌ها همدردی کنیم (مثلا: می‌دانم گاهی حوصله نداری نماز بخوانی…) یا راهکارهایی را ارائه بدهیم برای مداومت در نماز. وانمود نکنیم که کار آسانی است. حتی شاید گاهی بشود حالت چالش ایجاد کرد تا بچه‌ها از این‌که موفق می‌شوند در اقامه نماز پایدار باشند افتخار کنند، نه این‌که احساس کنند کار پیش ‌پا افتاده‌ای را انجام می‌دهند و فقط برای خودشان و امسال‌شان سخت است.

در ضمن می‌شود راهکارهایی را برای ایجاد انگیزه و آسان کردن اقدام به نماز خواندن، بیدار شدن برای نماز صبح و غلبه بر موانع مختلف ارائه داد.