آیا با لاک ناخن میتوان وضو گرفت؟ احکام وضو و غسل با لاک ناخن

۱ زمان تقریبی مطالعه 10 دقیقه

یکی از مهمترین فرایض و عبادات، در دین اسلام، فریضه ی شکوهمند نماز است. درک و فهم جایگاه نماز، به برقراری ارتباط مؤثر بین بنده و معبود می انجامد. شناخت صحیح نسبت به عبادتی که ستون دین، لقب گرفته است، باعث تقویت اراده در روند دینداری خواهد بود. اما، این عبادت ویژه، احکام و قواعد بخصوصی دارد که بر هر مسلمان نمازگزاری است که آنها را فرا گیرد و در مسیر ایمان، به آنها توجه نماید. لاک ناخن، آرایش ویژه ی ناخن است که در سال های اخیر، جایگاه ویژه ای در بین دختران و زنان پیدا کرده است. صرفنظر از آسیب هایی که لاک، به بهداشت و سلامت ناخن وارد می کند، آسیب های جدی و جبران ناپذیری به ستون دین این بانوان وارد می نماید زیرا برخی از آنان، به دلیل علاقه زیاد به لاک ناخن و دشواری پاک کردن لاک به هنگام هر نماز و دوباره زدن آن، نماز را ترک می کنند! یعنی سعادت دنیا و آخرت را با یک آرایش موقتی و رنگ کردن ناخن ها، عوض می نمایند. در این نوشتار، لازم دانستیم به مقوله ی احکام وضو و غسل با لاک ناخن بپردازیم. با ما همراه باشید.

آیا وضو با وجود لاک بر روی ناخن صحیح است؟

هنوز، بسیاری از بانوان هستند که با وجود استفاده از آرایش و زینت هایی مثل لاک و … به حفظ ایمان و تقویت ارزشهای دینی خود پایبند هستند. از این رو، برای یادآوری و تبیین احکام مربوط به نماز و مقدمات واجب آن، به رساله ها و استفتائات علما و مراجع تقلید مراجعه کردیم تا بلکه بتوانیم کمکی در راستای ادای صحیح نماز و مقدمات آن، همچون وضو و غسل، بنماییم.

شرایط صحت وضو، در رسائل علما و مراجع تقلید، از این قرار است:

آب وضو پاک باشد (نجس نباشد).
آب وضو و فضایى که در آن وضو مى گیرد مباح باشد (غصبى نباشد).
آب وضو مطلق باشد (مضاف نباشد).
ظرف آب وضو مباح باشد (به شرحى که خواهد آمد).
ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد (به شرحى که خواهد آمد).
اعضاى وضو پاک باشد.
مانعى از رسیدن آب بر اعضاى وضو نباشد.
با قصد قربت و بدون ریا وضو بگیرد.
رعایت ترتیب (به همان صورت که قبلاً گفته شد).
رعایت مُوالات (بین اعمال وضو فاصله نیفتد).
در کارهاى وضو از دیگرى کمک نگیرد. (به شرحى که خواهد آمد).
استعمال آب براى او مانعى نداشته باشد.
براى وضو گرفتن وقت باشد.

همانطور که ملاحظه می کنید، در موارد گفته شده شرط هفتم از شرایط صحت وضو، این است که نباید مانعی از رسیدن آب بر اعضای وضو، وجود داشته باشد. یعنی اینکه مانعی برای رسیدن آب به پوستِ اعضایی از بدن که در هنگام وضو باید روی آن‌ها آب ریخته شود وجود نداشته باشد. همینطور هم گفته شده که: «اگر شخص می داند چیزی به اعضای وضو چسبیده، ولی شک دارد که از رسیدن آب جلوگیری می کند یا نه، باید آن را بر طرف کند یا آب را به زیر آن برساند. پس لاک زده شده به دست هم باید برطرف شود.» [۱] احکام وضو و غسل با لاک ناخن بر اساس و محوریت شرط هفتم وضو هستند و در باقی موارد به نکات این احکام میپردازیم.

جهت کسب اطلاعات بیشتر و آشنایی با نحوه وضو گرفتن میتوانید مقاله نحوه وضو گرفتن بصورت کامل و مرحله به مرحله را مطالعه بفرمایید.

نکته مهم

نکته قابل توجه این است که نماز خواندن با وجود لاک بر روی ناخن ها، اشکالی ندارد ولی لاک زدن برای صحت وضو و غسل اشکال ایجاد می کند زیرا یکى از شرایط صحت وضو و غسل این است که در اعضای بدن مانعى برای رسیدن آب نباشد.[۲]

آیا وضو با وجود لاک بر روی انگشتان پا صحیح است؟

در بند های پیش به اساس احکام وضو و غسل با لاک ناخن پرداختیم اما این سوال پیش می آید که لاک انگشتان پا از این قضیه مستثنی هستند یا خیر! برای صحت وضو، عدم وجود مانع بر روی «اعضای وضو»، شرط شده است و در سایر اعضا و اندام ها اشکالی ندارد. اما، در مورد انگشتان پا، با توجه به اینکه مسح پا فقط در قسمت خاصی از آن انجام می شود، مراجع تقلید به اتفاق، بر این عقیده هستند که اگر فقط یک انگست عاری از مانع و بدون لاک باشد، می توان مسح پا را از روی همان انگشت انجام داد و در این صورت، وضو صحیح است. نظر برخی از علما در این مورد، به شرح زیر است:

نظر آیه الله خامنه ای: اگر یکی از انگشتان بدون لاک باشد، اشکال ندارد.

نظر آیه الله سیستانی: اگر فاصله بین ناخن ها به حدی باشد که بشود مسح را انجام داد اشکال ندارد.

نظر آیه الله مکارم شیرازی: اگر یکی از ناخن های پا (غیر از ناخن انگشت کوچک) تمیز باشد وضو اشکال ندارد.

حکم کلی: وجود لاک بر روی ناخن های دست، مانع از رسیدن آب است و وضو را باطل می کند. ولی در مسح پاها، اگر یکی از انگشت ها لاک نخورده باشد و از روی آن تا برآمدگی روی پا را مسح کند، وضو صحیح است.[۳]

آیا می توان با لاک ناخن دست یا پا غسل انجام داد؟

از آنجایی که در هنگام غسل، کل بدن باید شسته شود، بنابر این احکام آن با وضو، متفاوت است. همانطور که ذکر شد، با لاک انگشتان پا می توان وضو گرفت به شرطی که حداقل یکی از ناخن ها بدون لاک باشد و آب وضو به آن برسد. اما همین لاک انگشتان پا در مورد صحت غسل، اشکال دارد، زیرا از آنجایی که برای غسل کردن، لازم است که آب به همه ی اعضا و اندام های بدن برسد، لذا واجب است که لاک را به صورت کامل از روی ناخن های دست و پا برطرف کرد.

حکم کلی: هر چیزی که مانع رسیدن آب به اندامهای بدن می شود، باید برطرف شود و در صورتی که پیش از رفع مانع، مبادرت به انجام غسل شود، غسل باطل است.[۴]

آیا نماز خواندن با لاک اشکال دارد و نماز را باطل می کند؟

از آنجایی که لاک ناخن در مورد وضو و غسل، اشکال دارد و باعث بطلان این اعمال می شود، برخی اینگونه فکر می کنند که فریضه ی نماز هم با وجود لاک، باطل می شود. اما باید گفت که این تصور اشتباه است و لاک زدن فی نفسه اشکالی ندارد. آنچه که باعث بطلان وضو و غسل می شود ایجاد جرم و مانعی است که لاک بر روی بدن و اندام های وضو ایجاد می کند، نه ماهیت و ذات عمل لاک زدن!

بنابراین، صرف لاک زدن در هنگام نماز خواندن، نه تنها باعث بطلان آن نمی شود، بلکه جزو زینت و آراستگی به حساب می آید. درست مانند زینت بستن و آراستگی که نه تنها هیچ اشکالی ندارد، بلکه در بعضی مواقع به خصوص، بسیار هم مورد تأکید و سفارش قرار گرفته است. چنانچه در روایتی از امام صادق علیه السلام، اینگونه آمده است که: یکی از زاهدان متظاهر به نام عباد بن کثیر با امام صادق علیه‌السّلام روبرو شد و با دیدن لباس زیبا و آراسته امام، خطاب به ایشان گفت: چرا چنین لباس جالبی بر تن تو است، آیا بهتر نبود که لباسی کم اهمیت‌تر از این می‌پوشیدی؟ امام فرمود: «وای بر تو‌ای عباد! من حرم زینه الله التی اخرج لعباده و الطیبات من الرزق؛[۵] چه کسی حرام کرده است زینتهایی را که خداوند برای بندگانش آفریده و روزیهای پاکیزه را؟»

بنابراین، در هنگام خواندن نماز، آرایش کردن و استفاده از عطر و پوشیدن لباس های تمیز و زینت بستن اعم از بستن گردنبند طلا و حنا بستن به دستان، در صورتی که نامحرم آن را نبیند، پسندیده و مستحب است. تنها موردی که باید دقت کرد، این است که آرایش مانع سجده(تماس پیشانی با مهر) نباشد.

در ادامه مطلب بالا، باید استفاده از لاک را نیز اضافه کرد زیرا نوعی آرایش و زینت برای انگشتان دست محسوب می شود. حکم کلی: نماز خواندن با صورت آرایش کرده با مواد مصنوعی جدید، اشکال ندارد؛ اما استحباب آن ثابت نشده است. فقط باید طوری باشد که مانع سجده کردن نشود. [۶]

در تأیید این مطلب در روایتی از امام صادق علیه السلام آمده است که: «شایسته نیست زن بدون زینت، مثل گردنبند، نماز بخواند یا دست او بی خضاب و حنا باشد.»[۷]

بنابراین اگر شخصی بعد از گرفتن وضو و یا انجام غسل، به انگشتانش لاک بزند، تا زمانی که بر طهارت باقی باشد، می تواند نماز بخواند و نمازِ او با وجود لاک هیچ اشکالی ندارد.

نکته: اما یک تبصره مهم در این حکم وارد شده است و آن این است که: استفاده از لاک ناخن در هنگام نماز خواندن، نباید جلوی نامحرم باشد. بدین معنی که اگر در جایی نماز می خوانید که ممکن است در معرض دید نامحرم باشید و نگاه نامحرم در حین اقامه نماز به دستان شما بیفتد، استفاده از آن اشکال دارد.

پاسخ به برخی سؤالات درباره احکام وضو و غسل با وجود لاک ناخن

سؤال ۱- اگر کمی از براق کننده ناخن روی ناخنمان [کنارپوستمان] باشد و خودمان متوجه نشویم و بعد از غسل متوجه بشویم چه حکمی دارد؟

پاسخ: اگر مقلد آیت الله مکارم شیرازی هستید، چنانچه کمتر از نصف عدس است غسل شما صحیح است ولی چنانچه بیشتر از نصف عدس است یا مقلد دیگر مراجع عظام تقلید هستید چنانچه مانع از رسیدن آب به اعضای غسل می شده و آن را برطرف نکرده باشید غسل شما باطل است و باید نمازهایی را که در این حالت خوانده اید قضا نمایید.

اگر از قبل می دانستید که مانع در اعضای وضو وجود دارد و در هنگام وضو تفحص نکرده باشید باید بعد از برطرف کردن مانع دوباره وضو گرفته و نماز بخوانید و نمازهایی را که در این حالت خوانده اید باید قضا کنید.

سوال ۲- شخصی وضو گرفته و در نماز متوجه می‌شود اکلیل و یا هر چیزی که مانع رسیدن آب به پوست است بر صورتش می‌باشد حکم نمازش چیست؟ و اگر بعد از نماز متوجه شود حکم نمازش چیست؟ (چون قبل از نماز آرایش کرده بود.)

پاسخ طبق نظر آیه الله خامنه ای: اگر یقین دارد که مانع، هنگام وضو بوده است فرقی بین قبل از نماز و بعد از نماز نیست و در هر صورت باید مانع را برطرف کرده و مجدداً وضو بگیرد و نماز خوانده شده را هم اعاده کند.

سوال ۳- لاک زدن به انگشتان پا درست است؟ برای وضو گرفتن البته همه انگشتان و از نظر بیرون رفتن از منزل بدون جوراب چطور است؟

پاسخ طبق نظر آیه الله سیستانی: مسح بر ناخن لاک زده صحیح نیست ولی اگر فاصل بین یک ناخن و ناخن دیگر به مقداری باشد که بتوان بر آن مسح نمود مسح بر آن مقدار بی مانع است و پوشیدن پا از نامحرم بدون آرایش هم واجب است.

سوال۴- با توجه به اینکه مو و ناخن جز اعضای مرده بدن هستند آیا ناخن جزی اعضای وضو هست یا خیر همانطور که رنگ مو باعث ابطال غسل نمی‌شود آیا لاک روی ناخن باعث ابطال غسل و وضوء می‌شود؟

پاسخ طبق نظر آیه الله سیستانی: ناخن جز اعضای وضو است و اگر مانعی بر آن باشد باید بر طرف شود و رنگ مو مانع غسل نیست.

سؤال ۵- برخی خانم‌ها ناخن‌هایشان را به قصد آرایش از حد طبیعی بلندتر می‌کنند و چون گاهی اوقات آنها می‌شکنند طبیبان روکشی تجویز می‌کنند که تا پاسی از روز روی ناخن‌ها می‌ماند و با علم به این که آن روکش و یا لاک، مانع از رسیدن آب به هنگام غسل و وضو به ناخن‌هاست آیا استفاده خانم‌ها از چنان روکش، لاک و یا مانکور جایز است و وضو و غسل با آن چطور است؟

پاسخ طبق نظر آیه الله سیستانی: غسل و وضو با چنان چیزی که مانع از وصول آب میگردد، صحیح نیست و ناگزیر باید آن‌ها را برای انجام غسل و وضوی صحیح زایل پاک کرد و قصد آرایش، مجوّز چنان کاری نمی‌شود.

سؤال ۶- من چند روز بعد از غسل کردن یادم آمد که لاک روی شست پایم را پاک نکرده ام. نماز و روزه ی من چه حکمی دارند؟

پاسخ: قضای روزه ونماز این چند روز به عهده شما آمده است.[۸]

سؤال ۷- اگر شوهر من لاک دوست داشته باشد من مىتوانم با لاک غسل کنم؟

پاسخ: خیر با لاک نمی‌شود وضو گرفت و یا غسل کرد.[۹]

سؤال ۸- ایا فرنچ ناخن و لاک های بی رنگ مانع غسل و نماز میشود؟

پاسخ: هر چیزی که مانع رسیدن آب شود، مخل وضو و غسل است.

سؤال ۹- من لاک زده بودم و پاک کرده بودم و غسل کردم و یک عبادت مستحب رو انجام دادم بعد از ان فهمیدم که یک قسمت کوچیک لاک در کنار ناخنم باقی مونده به نظر شما عبادت من قبول هستش؟ با توجه به این که بدلیل شرایط خاص غسل کردن دوباره برای من تا چند وقتی ممکن نیست و این عبادت را برای امری که تا اخر این هفته مهلت داره انجام دادم و اگر قبول نیستش دوباره میتوانم با تیمم ان عبادت را انجام دهم؟ ( با توجه به ممکن نبودن امکان غسل برای من و محدود بودن مهلت امر مسبب دعا )

پاسخ: با توجه به این که غسل شما برای امری مستحبی بوده و و شما بعد از غسل متوجه مانع شدید، ان شاءالله عبادتتان قبول است و نیازی به اعاده ندارد.

نتیجه گیری

فتوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی

وجود لاک روی ناخن های دست، چون مانع از رسیدن آب است، وضو با آن صحیح نیست. در مسح پاها، اگر یکی از انگشت های پا (غیر از انگشت کوچک) لاک نخورده باشد و روی آن انگشت مسح کند، وضو صحیح است. اما در غسل، اگر لاک روی ناخن دست یا پا باشد، چون مانع از رسیدن آب است، غسل صحیح نیست.[۹]

فتوای مراجع عظام : امام خمینی، امام خامنه ای، سیستانی، شبیری زنجانی، وحید خراسانی، نوری همدانی، سبحانی، بهجت، فاضل لنکرانی:

وجود لاک روی ناخن های دست، چون مانع از رسیدن آب است، وضو با آن صحیح نیست. در مسح پاها، اگر یکی از انگشت های پا (حتی انگشت کوچک) لاک نخورده باشد و روی آن انگشت مسح کند، وضو صحیح است. اما در غسل، اگر لاک روی ناخن دست یا پا باشد، چون مانع از رسیدن آب است، غسل صحیح نیست.[۱۰]

امّا رنگ کردن ناخن ها با حنا یا ماده ای رنگی مثل آن که جرم نداشته باشد، (مانعیت از رسیدن آب) اشکالی برای صحت وضو و غسل به وجود نمی آورد.

جهت مشاهده سایر مقالات و نوشته های نمازی میتوانید روی مقالات نمازی کلیک کنید.
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز