ثواب و آثار خواندن دعای توسل، فضیلت مداومت بر دعای توسل
گاهی انسان علی رغم تلاش ها و فعالیت های خود در زندگی روزمره، دچار گرفتاری ها و مشکلاتی می‌شود که رهایی از آنها از توان و حوصله اش خارج است. از این رو، دچار اضطراب و نگرانی می شود و آرامش روحی و روانی او به هم می ریزد. طبق تحقیقات علمی جدید [۱]، بهترین روش برای رفع استرس و اضطرابِ ناشی از مشکلات زندگی و بدست آوردن آرامش، ارتباط و راز و نیاز با خدا از طریق عبادت و دعاست. زیرا نماز و دعا بهترین راه برای تقرب و ارتباط بنده با خداست. دعای توسل، یکی از دعاهای بافضیلت و ارزشمندی است که در این راستا، مشکل گشای خیل کثیری از شیعیان باایمان و مخلص شده است. در این مقاله قصد داریم به “ثواب و آثار خواندن دعای توسل و فضیلت مداومت بر دعای توسل” بپردازیم. با ما همراه باشید.
فضیلت دعای توسل
در بیان برکات فراوان و فضیلت دعای توسل به ذکر خاطره ای ازمرحوم شاه آبادی بسنده می کنیم. حجت‌الاسلام بیگلری کارشناس علوم دینی و استاد حوزه می گویند: حدود ۱۰ سال پیش کنار ضریح مطهر حضرت معصومه سلام الله بودم که از حاج آقا روح‌الله شاه‌آبادی، فرزند مرحوم محمد علی شاه آبادی، استاد امام خمینی رحمه الله نصیحتی درخواست کردم. ایشان در پاسخ به من فرمودند: «دعای توسّل را هر روز بخوانید که اصل برکت و اثرش، در پیِ هر روز خواندنِ آن است و در اثر این مداومتِ هر روزه، آن را حفظ هم می‌شوید.
اگر کسی این دعا را هر روز بخواند، کلیدی در دست دارد که به هر قفلی می‌خورد، اثرش در برآورده شدن حاجات، بسیار مؤثر و معتبر است، ایمان انسان را فزونی می بخشد، بهترین مونس انسان است، در هنگام تنهایی و زمانی که حاجتی داشتید، متوجّه می‌شوید که خواندن دعای توسّل واسطه شده که آن حاجت را از خدا گرفته اید، از این رو بار دیگر هم که حاجتی داشته باشید، به سراغ خواندن همین دعا می روید.» آیت‌الله شاه‌آبادی به عنوان یک مجتهد عالیقدر که بیش از چهل سال است که هر روز دعای توسّل را می‌خوانند و شمه های فراوانی از برکات و آثارش دیده است، با تأکید، توصیه می فرماید که: «اصل اثر و خیر و برکت دعای توسّل مربوط به هر روز خواندن و مداومت بر آن است.» و نکته جالب اینکه خیلی از کسانی که به توصیه ایشان عمل کرده‌اند آثار و برکات فراوان مادّی و معنوی را از خواندن این دعای شریف ملاحظه کرده اند.
آثار و برکات خواندن دعای توسل
در فرازهای دعای توسل، به یک یک معصومین علیهم السلام متوسل می شویم تا واسطه ی شفاعتمان نزد خداوند متعال شوند و شرایط تقرب و اتصال به بارگاه پروردگار را برای شیعه ی باایمان و عاشق فراهم نمایند. علامه مجلسی در باب خیر و برکت خواندن دعای توسل می گوید:«محمد بن بابویه[۲] از ائمه اطهار علیهم السلام روایت کرده که دعای توسل را در هیچ امری نخواندم، مگر این که اثر اجابت آن را فوری دریافت نمودم.»
عالمان و بزرگان دین و همه ی کسانی که در مسیر خداشناسی و معرفت ذات احدیت گام برمی‌دارند، از دعای توسل و مضامین آن، به عنوان ریسمانی محکم برای دست یابی به حاجات خود و تقرب به آستان الهی یاد کرده‌اند. از این رو گفته می شود که برای برآورده شدن حاجات بسیار مؤثر است. هر روز خواندن دعای توسل ایمان انسان را فزونی بخشیده و بهترین همدم و مونسِ او خواهد بود.
زمان خواندن دعای توسل
توسل کردن به اولیا و مقربان درگاه الهی و شفیع قرار دادنِ ایشان، از جمله اعمال پسندیده و نیک به شمار می‌رود که برکات بسیاری به دنبال خواهد داشت. از این رو، بندگانِ باایمانِ خداوند مهربان، می‌توانند در هر زمانی که احساس نیاز به ارتباط با خالق بی همتا داشته باشند، با نیتِ توسل، این دعا را بخوانند.
بزرگان دین و علما، بهترین زمان برای خواندن دعای توسل را روز چهارشنبه می‌دانند و توصیه می کنند که بهتر است پس از خواندن نماز مغرب و عشا، به صورت دسته‌جمعی خوانده شود. بر اساس یک روایت، شیخ حسن بن مثله جمکرانی در شب سه شنبه به حضور حضرت قائم عجل الله مشرف شده و از آن حضرت دستور بنای مسجد مقدس جمکران را دریافت نموده است.
بعد از تشرف، حضرت از وی خواسته گوسفندی را با مشخصات تعیین شده از جعفر کاشانی بخرد و در شب چهارشنبه آن را ذبح نماید و سپس در روز چهارشنبه بین مردم پخش کند.[۳]
از این رو با توجه به این ماجرا، شبِ چهارشنبه برای شیعیان و منتظرانِ ظهور، ارزشمند است و یاران و محبانِ آن حضرت غالباً در این روز گرد هم جمع می شوند و با نیت قربهً الی الله به مصاف نفس اماره ی خود می روند و حاجات خود را به واسطه معصومین علیهم السلام از محضر خداوند متعال طلب می نمایند.
البته توصیه شده که در صورت امکان و مهیا بودن شرایط، هر روز این دعا را بخوانید زیرا که به گفته ی عالم جلیل القدر آیه الله شاه آبادی، اصل اثرش بر مداومت و هر روز خواندن آن است.
سند دعای توسل
سند و منبع دعای توسلِ معروف که در مفاتیح الجنان آمده است، کتاب بحارالانوار است. این دعا را شیخ صدوق رحمه الله از ائمه معصوم علیهم السلام روایت کرده است بدون آن که به اسناد و سلسله ی وصول روایت اشاره ای کرده باشد. علامه مجلسی می‌فرمایند: این دعای ارزشمند را در یکی از نسخه های قدیمی که تألیف یکی از اصحابمان بوده است، پیدا کردم و در آن کتاب، این گونه آمده است که: «این دعا را محمد بن بابویه از امامانِ معصوم علیهم السلام روایت کرده و من آن را برای هر حاجتی که خواندم فوراً اجابت شده است و دعا این است…»[۴]
محتوا و مضامین دعای توسل
محتوای عبارات دعای توسّل، استعانت و دعا و درخواست حاجت و عرض نیاز از درگاه خداوند متعال است؛ در فرازهای این دعا، پروردگار یکتا را به حق چهارده معصوم علیهم السلام قسم می‌دهیم و از محضر او می‌خواهیم که به حق این بزرگواران، دعا و حاجات ما را برآورده سازد. این تقاضا، به دلیل مقام والا و ارزش و اعتبار اولیای الهی نزد باریتعای است و تضاد و تعارضی با اصل توحید ندارد.[۵]
چله نشینی با دعای توسل
چله‌نشینی، اصطلاحی فقهی و عرفانی است که گاهی اصطلاح معادل آن یعنی اربعین یا اربعینیه به کار می رود، چله نشینی به معنی خلوت‌نشینی شخصِ سالک به مدت چهل روز یا چند دوره چهل روزه است و مفهوم آن این است که انسان به مدت چهل شبانه‌روز با مداومت بر عبادت و پرهیز از گناه، گوشه نشینی و ذکر و یاد پروردگار، به تسبیح و استغفار و عبادت مشغول باشد و از پرداختن به امور غیرضروری و دنیوی که باعث دل مشغولی و پراکندگی خاطر می‌گردد، در حد امکان پرهیز شود تا در مدت این چهل روز، با توجه کامل به ذات اقدس الهی و مراقبت و مواظبت از اعمال و سعی در ترک معاصی و رعایت حدود الهی، در مسیر رشد و کمال گام بردارد.
در مدت این چهل روزِ چله نشینی، خواندن دعای ارزشمند توسل برای نیل به این اهدافِ والا بسیار مؤثر خواهد بود و باعث خواهد شد قلب مؤمن، سرشار از انوار الهی و هدایت شود و به سبب آن، درک بالاتر و عمیق تری از مفاهیم عرفانی و مضامین معنوی به دست خواهد آورد.
اقسام دعای توسل
در منابع شیعه، دعای توسل به چند دعا اطلاق شده است:
- دعای توسل معروف که با عبارت «اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُک وَ أَتَوَجَّهُ إِلَیک بِنَبِیک نَبِی الرَّحْمَهِ…» شروع می‌شود.[۶]
- شیخ ابراهیم کفعمی در بلدالامین [۷] دعای مفصلی به نام دعای فرج آورده و به پیوستِ آن دعای توسل را نیز ذکر کرده است.
- سید علیخان در الکلِمُ الطیب از قبس المصباح شیخ صَهْرَشتی دعای توسلی دیگر آورده است.[۸]
- دعای دیگری نیز به نام دعای توسل در کتاب البلد الامینِ کفعمی آمده است. وی، این دعا را بدون ذکر سند، به عنوان دعایی که از ائمه اطهار علیهم السلام روایت شده است، معرفی می‌کند. در متن این دعا، داعی و خواننده آن، در فرازهای پایانیِ آن با قسم دادن خداوند متعال، به چهارده معصوم، از محضر خداوند منان حاجات خود را طلب می کند.[۹]
کاری از تحریریه ستاد اقامه نماز
پی نوشت ها
- آثار علمی نماز از همین سایت
- ابوجعفر محمد بن علی بن حسین بن موسی بن بابَوَیْه قمی(۹۲۳-۹۹۱ م) (۳۰۶-۳۸۱ق) معروف به شیخ صَدوُق و اِبنِ بابَوَیْه از علمای علم حدیث شیعه است. معروفترین اثر او من لایحضر الفقیه یک مجموعه از احادیث در مورد احکام (فرعی) دین است که یکی از کتابهای چهارگانهٔ شیعه است.
- بحارالانوار، ج۵۳، ص۲۳۲
- مجلسی، بحار الانوار، ۱۹۸۳م، ج۹۹، ص۲۴۷.
- کاشفى، پرسش و پاسخ‌های دانشجویی، دفتر چهاردهم، ۱۳۸۳ش، ص۵۹
- قمی، مفاتیح الجنان، ذیل دعای توسل.
- کفعمی، البلدالامین، ۱۴۱۸ق، ص۴۵۲-۴۴۹.
- قمی، مفاتیح الجنان، ذیل دعای توسل.
- کفعمی، البلدالامین، ۱۴۱۸ق، ص۵۰۳
