فضائل، ثواب و آثار نماز جماعت

دین مقدس اسلام به اتحاد و اجتماع مسلمانان اهمیت زیادی داده است؛ چنان‌که قرآن می‌خواهد مردم اتحاد داشته باشند و از پراکندگی بپرهیزند. نماز جماعت یکی از مصادیق واقعی و نشان دهنده اتحاد و اجتماع مسلمانان میباشد که دارای فضایل، آثار و ثواب بیشماری است. در این مقاله سعی داریم به موضوعات حول نماز جماعت بپردازیم . با ما همراه باشید.

اهمیت نماز جماعت

اهمیت این نماز بقدری بالاست که، پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرموده اند: نماز کسی که صدای اذان را بشنود و بی علت در نماز جماعت شرکت نکند، ارزشی ندارد. همچنین در حدیثی دیگر نیز آمده است: «هر که نماز جماعت را دوست ‏داشته باشد، خدا و فرشتگان [نیز] او را دوست خواهند داشت».

یکپارچگی و اتحاد امّت اسلامی از جمله مواردی است که دین مبین اسلام به آن ارزش و اهمیت بسیاری میدهد. یکی از راه های مهم در حفظ و تقویت وحدت و اتحاد، اقامه نماز جماعت است. بدون شک نماز جماعت از مهمترین مستحبات و از بزرگترین شعائر اسلامی است که این وحدت و یکپارچگی را به زیبایی هرچه تمام نشان میدهد. علاوه بر این دارای آثار فردی و اجتماعی بسیاری برای فرد شرکت کننده در نماز جماعت می باشد.

علت و حکمت تشریع

بر اساس روایتی که از امام رضا(علیه السلام) نقل شده است، علت تشریع نماز جماعت، آشکار شدن دین اسلام، توحید و اخلاص در بین مردم است. در این مورد در کتاب علل الشرائع روایتی از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که: خدا نماز جماعت را برای این قرار داد تا کسانی که نماز می‌خوانند از کسانی که نماز نمی‌خوانند شناخته شوند و همچنین معلوم گردد که چه کسی اوقات نماز را حفظ و چه کسی آن را ضایع میکند. همچنین در اسناد و روایات آمده است که اگر نماز جماعت نبود، کسی نمی‌توانست در مورد دیگری شهادت به خیر بدهد.

فضیلت نماز جماعت

بدون شک چنین مستحبی که بر آن اینگونه تاکید نموده اند دارای ثواب و فضائل بسیاری خواهد بود. در این باره حدیثی از رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) منقول است که هر چقدر تعداد افراد شرکت کننده در نماز بیشتر باشد، نزد خداوند محبوب تر و پاداش آن نیز بیشتر است. اگر ماموم یک نفر باشد( دو نفره نماز بخوانند) فضیلت نماز ۱۵۰ براب و اگر دو نفر باشند( نماز جماعت ۳ نفره) فضیلت آن ۶۰۰ برابر و اگر از ۹ نفر بیشتر شوند، پاداش آن را جز خداوند نمیداند. علاوه بر این در روایات آمده است که یک نمازجماعت برتر از ۲۵ نماز فردی است و ثواب یک نماز به صورت جماعت، برتر از ۴۰ سال خواندن نماز بصورت فرادا در منزل می باشد. همچنین فضیل نماز جماعت به امام عالِم ، مانند این است که نماز به امامت رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) است.

آثار

خواندن نماز بصورت جمعی باعث دوری از نفاق، آمرزش گناهان،استجابت دعاها،آسان شدن تحمل فشار و سختی های قیامت، ورود به بهشت، جلب رضایت خداوند و ملائکه، آشکار شدن توحید بر همگان و … میشود. رسول اکرم( صلی الله علیه و آله) فرموده اند که: هر گامی که نمازگزار به سوی مسجد بردارد. هزار حسنه برایش نوشته می‌شود، ۷۰ هزار درجه دریافت می‌کند و اگر در این حال از دنیا برود، خدا ۷۰ هزار فرشته را مأمور می‌کند تا در قبر او را زیارت کنند و در تنهایی قبر مونس او باشند تا زمانی که از قبرش برانگیخته شود.

علاوه بر موارد مذکور هویت یافتن جامعه اسلامی، آگاهی بیشتر مسلمان از مشکلات یکدیگر و کمک به هم، تعاون و همکاری، افزایش محبت، مودت، ارتباط و الفت بین مسلمانان نیز جزو فواید شرکت در نمازجماعت است.

آیا میتوان نماز های مستحبی را به جماعت خواند؟

از نظر فقها و مراجع شیعه، به جمعی خواندن نماز مستحب جایز نیست، بجز نماز باران. البته برخی از مراجع خواندن نماز اعیاد بصورت جماعت، در عصر غیبت را مستحب میدانند. با این حال به نظر برخی از فقهای شیعه، خواندن نماز عیدین در عصر غیبت مستحب است.

نماز جماعت در آیات قرآن

خداوند در آیات قرآن کریم نیز به خواندن نماز بصورت جمعی اشاره کرده که در ذیل به این آیات میپردازیم:

• «واقیموا الصلاه وآتوا الزکوه وارکعوا مع الراکعین» نماز را به پای دارید و زکات دهید و همراه با رکوع کنندگان رکوع نمائید». این آیه  همانطور که به اقامه نماز و پرداخت زکات امر نموده است. به برپایى آن به صورت جمعی نیز دستور داده و فرموده همراه با رکوع کنندگان رکوع کنید.

• «یا مَرْیَمُ اقْنُتی لِرَبِّکِ وَاسْجُدی وَارْکَعی مَعَ الرَّاکِعینَ» اى مریم، فرمانبرِ پروردگار خود باش و سجده کن و با رکوع کنندگان رکوع نما».این آیه نیز به مانند آیه قبل همراه شدن با سایرین در عبادت را به حضرت مریم امر میکند.

• «فَإِذا قَضَیْتُمُ الصَّلاهَ فَاذْکُرُوااللَّهَ قِیاماً وَقُعُوداً وَ عَلى جُنُوبِکُمْ فَإِذَا اطْمَأْنَنْتُمْ فَأَقیمُواالصَّلاهَ إِنَّ الصَّلاهَ کانَتْ عَلَى الْمُؤْمِنینَ کِتاباً مَوْقُوتاً‌‌‌‌» و چون نماز را به جاى آوردید، خدا را – در همه حال – ایستاده و نشسته و بر پهلو آرمیده، یاد کنید. پس چون آسوده خاطر شدید، نماز را – به طور کامل – به پا دارید، زیرا نماز بر مؤمنان، در اوقات معین مقرر شده است».

نماز جماعت در احادیث و روایات

• پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله) : هر کس چهل روز نمازهای خود را با جماعت بخواند بطوریکه یک تکبیره الاحرام از او فوت نشود، دو برائت آزادی برای او نوشته می شود، یکی نجات از نفاق و دیگری رهائی از آتش
• امام موسی بن جعفر (علیه السلام): نماز در صف اول جماعت همانند جهاد در راه خداوند متعال است.
• پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله) : شیطان گرگ انسان است، همانند گرگ گوسفندان که همیشه میش های دور افتاده و کناره گیر را می گیرد. پس، از دسته بندیها(گروه گرائی و خط بازی) بپرهیزید و بر شما باد به حضور در جماعت و مجالس عمومی و مسجد
• رسول خدا (صلی الله علیه و آله): هنگامی که اذان نماز را شنیدی- هر چه سریعتر- به مسجد بیا، گر چه سینه خیز باشد.
• حضرت محمد(ص) : امام جماعت هر جمعی نماینده آنان-در پیشگاه خداوند- می باشد پس برای امامت جماعت خود بهترین ها را برگزینید.
• پیامبر اکرم(صلى اللّه علیه و آله و سلم): کسی که در هر جا باشد بر نماز جماعت مواظبت کند فردا مانند برق جهنده و درخشان در نخستین گروه پیشتازان از پل صراط خواهد گذشت.
• امام علی (علیه السلام): با شرکت در نمازهای پنجگانه در جماعت ها خود را ملزم کنید و در این کار سستی و سهل انگاری به خرج ندهید.
• امیر المومنین(علیه السلام): من چنانچه نماز عشا و نماز صبح خود را به جماعت بخوانم در نزد من محبوب تر از آن است که فاصله میان آن دو را تا صبح شب زنده داری نمایم و عبادت کنم.
• رسول اکرم (صلی الله علیه و آله): جبرائیل آنقدر درباره نماز جماعت به من سفارش کرده است که گمان بردم خداوند هیچ نمازی را جز با جماعت قبول نمی کند.