نحوه خواندن نماز عید غدیر و اعمال روز عید غدیرخم
هجدهم ذی الحجه سال دهم هجری، به هنگام بازگشت پیامبر و همراهانشان از مراسم عبادی حج، اتفاقی افتاد که به اعتقاد شیعه، صراط مستقیم را نشانگر شد. دیندارانی که حیران و نگرانِ ولایتِ بعد از رسول الله بودند، هدیه ای شگرف از جانب خداوند دریافت کردند. شکوه و عظمت این هدیه وقتی به اوج خود رسید که حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) دست علی(علیه السلام) را گرفت و بالا برد و خطبه ای غرا قرائت کرد: « من کنتُ مولاه، فهذا علیٌ مولاه …» برای این عید بزرگ و باشکوه، اعمال و ادعیه فراوانی ذکر شده تا شیعیان و دین باوران در روز« الیوم اکملتُ دینکم » به غایت فیض الهی و عشق ولایی نائل آیند. در این مقاله سعی داریم نحوه خواندن نماز عید غدیر و اعمال روز عید غدیرخم را باهم بررسی کنیم. با ما همراه باشید.
آمادگی برای نماز عید غدیر
نماز، اعلی ترین حالت بنده است در پیشگاه خالق بی همتا، برای عیدی که کهکشان نور را از ظلمت و سیاهیِ شبِ یأس و حیرت، بالا برد تا مِهر علی، مُهر افتخاری بر تارک شیعه باشد. برای خواندن نماز عید غدیر ابتدا باید غسل بگیریم تا با جسم و روحی پاک و آماده پذیرش الطاف خداوند متعال در پیشگاهش حاضر شویم.
نکته ای که باید به آن توجه شود این است که برای نماز روز غدیرخم واجب است که غسل بگیریم.
نحوه خواندن نماز روز عید غدیر
یکی از اعمال مهم در روز عید غدیر، خواندن نماز روز عید غدیر است. مستحب مؤکد است که این نماز را حدودا نیم ساعت پیش از ظهر روز غدیر خم بخوانیم. به این صورت که دو رکعت نماز به نیت نماز عید غدیر خوانده شود. با این تفاوت در هر رکعت بعد از خواندن سوره حمد، ده بار سوره توحید، ده بار سوره قدر و ده بار آیه الکرسی قرائت می شود.
ثواب نماز غدیرخم
در روایتی از امام صادق علیه السلام نقل شده که ثواب خواندن این نماز در نزد خداوند متعال برابر با صدهزار حج (تمتع) و صد هزار عمره است. (اقامه کننده این نماز) از خداوند حاجتی از حاجات دنیوی و اخروی نخواهد مگر اینکه برآورده شود.
اهمیت و ثواب این نماز بقدری زیاد است که امام صادق علیه السلام گفته اگر وقت این نماز گذشت، قضای ان را بجا آور!
سایر اعمال روز عید غدیر
برای روز غدیر خم، اعمال و ادعیه ای ذکر شده است تا مؤمنان بتوانند با انجام آنها از برکات و فیوضات این عید بزرگ بهره مند شوند. از آن جمله اند:
- غسل: پاکیزگی از اصول ایمان است. از این رو بر مؤمنان است که در اعیاد خاص مسلمانان با نیت غسلِ آن روز، در انجام آن بکوشند.روایاتی که در این باب ذکر شده اینطور نقل می کنند که: مستحب است در آغاز روز عید غدیر غسل کرده و مطهر شوید.
- روزه: امساک از خوردن و نوشیدن به قصد تقرب به خداوند، فریضه ایست که انجام آن در روز غدیر، بسیار سفارش شده. مؤمنانی که با تأسی از مولای خود و با توسل به ایشان، در این روز بزرگ روزه می گیرند تا مبادا، خوردن و آشامیدن آنها را لحظه ای از یاد خداوند غافل کند و از فیوضات این عید عزیز، بی بهره بمانند، به عبارتی کفاره شصت سال گناه را می پردازند. در حدیثی درباره پاداش روزه عید غدیر، اینطور آمده است که: ثواب روزه گرفتن در روز هجدهم ذی الحجه که مصادف است با عید غدیر، برابر است با روزه تمام عمر و معادل صد حج و صد عمره حسنه برایش نوشته میشود.
- افطاری دادن: امام علی (علیه السلام ) می فرمایند: کسی که در این روز، روزه داری را افطاری دهد پاداش او برابر کسی است که یک میلیون نفر از پیامبران و اولیا و اوصیا و شهیدان را افطاری داده است. از این حدیث اینگونه بر می آید که روزه گرفتن و افطاری دادن در این روز مبارک، بسیار مورد پسند خداوند متعال بوده و برای ایشان، علاوه بر خشنودی و رضای خداوند، پاداش بسیار است.
- تبریک و تهنیت گفتن: روایت است که چون در روز عید غدیر، به هم رسیدید تهنیت گفته خدای را سپاس گویید که شما را از دوستداران و چنگ زنندگان به ریسمان ولایت قرار داده است. از این روایات، میزان محبوبیت و تقرب امام علی (علیه السلام ) نزد خداوند متعال به خوبی استنباط می شود. همانطور که می دانیم، در روز عید غدیر حضرت محمد (صلی الله ) پس از اعلام حضرت جبرئیل مبنی بر ولایت و سر پرستی علی (علیه السلام ) از جانب خداوند، اقدام به ایراد خطبه غدیر بر بالای منبر مهیا شده کردند و دست ایشان را بالا برده و « من کنت مولاه » سر دادند. عیدی که در آن، همه مقربین بارگاهش شادمانند و فرمان الهی را به انجام رسانده اند، مستوجب تبریک فراوان و شادمانی ایست.
- اطعام مؤمنین: پذیرایی از مؤمنین در این روز فرخنده، از مستحبات تأکید شده توسط ائمه و بزرگان دین است. در حدیثی از امام صادق( علیه السلام ) آمده است که: « در این روز، برادران دینی خود را اطعام کرده پذیرایی کنید ».به نظر میرسد سنت دیرینه پخش شیرینی و شربت در اعیاد بزرگ مسلمین، از جمله عید غدیر و برپایی ایستگاههای صلواتی از این روایات نشئت گرفته باشد.
- زیارت امیرالمؤمنین ( علیه السلام ): در این روز، زیارت مرقد مطهر امام علی (علیه السلام ) بسیار سفارش شده و مستحب است که شیعیان، هر کجا که باشند، از دور و نزدیک، خود را به قبر مطهر آن حضرت برسانند و آداب زیارت را نیک به جای آورند. اگر زیارت میسر نباشد، زیارت امین الله( از دور و نزدیک ) توصیه شده است.
- خواندن دعای ندبه: در دعای ندبه قسمتی است که به غدیر و ماجرای خلافت و امامت علی( علیه السلام ) اختصاص دارد. در چهار زمان و مناسبت خواندن این دعا توصیه شده که عبارتند از: روزهای جمعه، عید سعید فطر، عید بزرگ قربان و عید غدیرخم. مستحب است با حضور قلب و توجه ویژه به مفاهیمی که به ماجرای غدیر و امام علی (علیه السلام ) می پردازد، دعای ندبه خوانده شود.
- شادی و شادی آفرینی: در عیدی که خداوند متعال، بر ما منت نهاده و بوسیله خاتم النبیین، بشارتِ آغاز امامت را به مسلمین داده و ساحل نجات رادر مقابل دیدگان مسلمانان نهاده است، همانا شادمانی از این واقعه فرخنده بسیار مبارک است. ضمن اینکه دوستداران پیامبر اکرم ( صلی الله علیه و آله و سلم ) و امام علی ( علیه السلام ) در این روز باید به شادمانی بپردازند، زیبنده است در شادی خانواده و برادران دینی خود نیز بکوشند. نشاندن لبخند بر لبان مؤمنین فضیلتی است که یُمنِ این روز عزیز را دو چندان می کند.
- ذکر صلوات: درود فرستادن بر علت و سبب آفرینش، حضرت محمد( صلی الله علیه و آله و سلم ) همواره مورد تأکید ائمه و بزرگان دین بوده است. نظر رحمت و مغفرت الهی، شامل حال کسانی خواهد بود که بر بنده برگزیده اش ایمان بیاورند و بر ایشان و خاندان مطهرشان درود و سلام نثار کنند. امام رضا( علیه السلام ) می فرمایند: مستحب است در روز غدیر بر جدم، محمد( صلی الله علیه و آله و سلم ) و خاندان مطهرش بسیار صلوات بفرستید.
- پوشیدن جامه های زیبا و پاکیزه: مستحب است در این روز مبارک، مؤمنان لباس های فاخر و پاکیزه بپوشند تا همگان بدانند که این روز، با روزهای دیگر متفاوت است و مؤمنانِ به ولایت علی بن ابیطالب( علیه السلام) از سایرین تمیز داده شوند.
- دید و بازدید: صله ارحام از جمله فضائلی است که محبوبیت آن در نزد خداوند متعال بی حد و حصر است و باعث طول عمر و برکت مال می شود.از جمله اعمال عید غدیر، دید و بازدید خویشان و آشنایان و تبریک و تهنیت به همدیگر است. مستحب است در این روز، لباسهای پاکیزه پوشیده و به دیدار خویشان و آشنایان بروید سنت حسنه صله رحم را به جای آورید و شادمانی را به یکدیگر هدیه دهید.
- هدیه دادن: مستحب است در این روز، با هدیه دادن به مؤمنان حتی هدیه ای کوچک، تبسم و لبخند را بر سیمای آنان بنشانیم.
- عقد اخوت( پیمان برادری) : روز عید غدیر خم معروف به روز برادری است. در این روز پیامبر عظیم الشأن اسلام حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) دست امام علی ( علیه السلام) را بالا بردند و گواهی دادند که علی برادر ، ولی، وصی و جانشین من است. هر که من مولای او هستم، علی مولای اوست. طبق نص صریح قرآن مؤمنان با یکدیگر برادرند( انما المؤمنون اخوه). چه روزی بهتر از عید ولایت که در آن مومنان با یکدیگر پیوند برادری ببندند.
- تحمید( حمد خدا گفتن): حمد و سپاس خداوند بزرگ، در همه ایام سال مستحب است اما در روزی که خداوند حجتش را بر مردم تمام کرد و سکان کشتی اسلام را بعد از پیامبر به دست علی (علیه السلام) سپرد ، حمد و ثنای خداوند بسیار توصیه شده است. در حدیثی از پیامبر ( صلی الله) آمده است : مستحب است در روز عید غدیر مؤمنان به ثنای خداوند بپردازند و این دعا را صد مرتبه بخوانند:« الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی جَعَلَ کَمَالَ دِینِهِ وَ تَمَامَ نِعْمَتِهِ بِوِلاَیَهِ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ عَلِیِّ بْنِ أَبِی طَالِبٍ »
- مصافحه: به معنی دست دادن، سنت دیگری که در این عید فرخنده توصیه شده، اکرام مؤمنین و مصافحه است. مستحب است وقتی در این روز برادر مؤمن خود را ملاقات می کنید، دست یکدیگر را به گرمی بفشارید و سلام کنید.
سخن پایانی
از آنجا که ماه رمضان، ماه میهمانی خداوند است و از ارزش و اعتبار زیادی نزد خداوند برخوردار است، در آن هر عملی پاداش بسیار دارد، حتی خواب روزه دار. با توجه به مطالبی که ذکر شد، اینگونه برمی آید که غدیر، از ارزش و اعتبار بسیاری نزد خداوند برخوردار است، چرا که در آن، اعمال کوچک به پاداش های بزرگ وعده داده شده اند. چه زیباست در این روز بزرگ، علاوه بر خواندن نماز روز عید غدیرخم، سعی کنیم تا از سایر اعمال این روز نیز انجام دهیم تا ضمن بهره مندی ثواب بالای آن، ارادت خود به امام علی علیه السلام را بیش از پیش نشان دهیم.
