احکام قبله هنگام خواندن نماز
قبله مکانی است که مسلمانان جهان اعم از شیعه و سنی به سمت آن نماز میخوانند. مسجد الاحرام یا کعبه، قبله دوم مسلمانان است که همگان به آن سو نماز خود را میخوانند. علاوه بر رعایت قبله نماز در مواردی مانند ذبح حیوان و … نیز باید سمت و سوی قبله را مراعات نمود.
رعایت قبله هنگام خواندن نماز
خانه کعبه در مکه مکرمه است که به آن قبله می گویند و باید روبروی آن و به سمت آن نماز خواند. البته برای کسی که دور است و در جای دیگر قرار دارد اگه به سمتی بایستد که بگویند رو به قبله نماز میخواند کفایت میکند.
ملاک رو به قبله بودن چیست؟ آیا میتوان در جهت عکس نیز نماز خواند؟
ملاک رو به سمت قبله بودن این است که فرد از سطح کره ی زمین به سمت کعبه باشد. یعنی از طرف سطح کره زمین رو به سمت کعبه که روی زمین در مکه ی مکرمه است باشد. به همین خاطر اگر انسان در جایی از کره زمین باشد که خطوط مستقیمی از چهار جهت آن محل بر سمت مکه ترسیم کنیم. قبله به سمت گفته میشود که عرفا آن خط ترسیمی کوتاه تر باشد و واجب است که انسان به آن سمت نماز بخواند. اما اگر خطوط ترسیمی مساوی باشند، انسان دارای اختیار است که به کدام سمت از خطوط نماز بخواند.
در حالت کلی عرف کلی شناخته شده از قبله یعنی کوتاه ترین جهتی که از روی سطح کره زمین به سمت کعبه است.
احکام قبله هنگام خواندن نماز
- نمازگزار باید از جهت قبله اطمینان پیدا کند، خواه از طریق قبله نما ، خواه از طریق آفتاب و ستاره ها و یا از راه های دیگر. اگر هم نتواند مطمئن شود به آن جهتی که گمان بیشتری میکند نماز بخواند.
- کسی که هیچ راهی را نمیتواند پیدا کند که جهت قبله را تشخیص بدهد بنا بر احتیاط واجب باید به چهار جهت نماز بخواند و اگر وقت کافی برای خواندن چهار نماز ندارد به هر اندازه که وقت اجازه میدهد بخواند.
- اگر انسان یقین کند یا گمان کند که قبله یکی از دو جهت است، به دو جهت نماز بخواند کافی است.
نماز خواندن به سمت قبله در قرآن
خداوند در سوره بقره آیه ۱۴۹ میفرماید: «و من حیث خرجت فولّ وجهک شطر المسجد الحرام و انّه للحقّ من ربّک و ما الله بغافل عمّا تعملون» :از هر کجا (و از هر شهر و نقطه‌ای) خارج شدن (به هنگام نماز) روی خود را به جانب مسجد الحرام کن. این فرمان دستور حقی است از طرف پروردگار تو، و خداوند از کردار شما غافل نیست.»
در آیه ی مذکور لزوم توجه به کعبه تکرار شده و در آیه بعدی نیز به آن تاکید شده تا مساله تغییر قبله و نماز خواندن به سمت مسجد الحرام واضح و روشن در میان نسل ها باقی بماند.
حکم انحراف از قبله
نماز باید به سمت قبله خوانده شود ولی در حد ۵ الی ۶ درجه انحراف اشکالی ندارد. ولی بیشتر از این مقدار جایز نیست و اگر عمدا باشد نماز را باطل میکند. ولی اگر سهوا تا کمتر از ۹۰ درجه با انحراف نماز بخواند نمازهایش صحیح است. در غیر این صورت باید قضای نماز های خوانده شده را به جا آورد.
تغییر جهت قبله در کشتی یا قطار
در احکام قبلی به این مورد اشاره شد که تا جای ممکن در مکان متحرک نماز نخوانیم مگر در شرایطی که میدانیم در وقت نماز به مکان مطلوبی نخواهیم رسید. در این صورت میتوان در قطار یا کشتی و امثالهم نماز خواند. اگر حین نماز خواندن، وسیله مد نظر تغییر جهت بدهد و قبله تغییر کند باید نمازگزار نیز فورا خود را به سمت قبله بچرخاند.
رعایت سمت قبله در حالت ایستاده نماز
کسی که نماز واجب را در حالت ایستاده میخواند، باید سینه و شکمش رو به سمت قبله باشد، همچنین صورت او نیز نباید زیاد از قبله منحرف باشد و رو به سمت قبله باشد. بنابر احتیاط مستحب، انگشتان پای نمازگزار هم رو به قبله باشد.
به سمت قبله بودن در حالت نشسته نماز
کسی که نمیتواند نمازش را ایستاده بخواند باید بصورت نشسته نماز بخواند، و برای رعایت سمت قبله باید در موقع نماز سینه و شکم او به سمت قبله باشد، صورت او هم نباید زیاد از قبله منحرف باشد.
چگونه در حالت دراز کشیده به سمت قبله نماز بخوانیم؟
اگر نمازگزار بر اثر بیماری، کهولت سن یا هر دلیلی نتواند ایستاده و یا نشسته نماز بخواند، باید در حال نماز به پهلو طوری بخوابد که جلوی بدن او رو به قبله باشد، و اگر ممکن است به پهلوی راست بخوابد، و اگر نتواند به به پهلوی راست خود در جهت قبله بخوابد باید به پهلوی چپ بخوابد، و اگر هیچ یک از این دو ممکن نباشد باید به پشت بخوابد به طوری که کف پاهای او رو به قبله باشد.
رعایت قبله در نماز های مستحبی
بهتر است که انسان نماز های مستحبی خود را به سمت قبله بخواند و رعایت قبله در نماز را بکند و همچنین اکثر مراجع اعلام کرده اند که اگر نماز در حالت استقرار خوانده شود باید به سمت قبله باشد. اما اگر در حال حرکت مثلا راه رفتن یا سوار بر مرکب بود، رعایت قبله واجب نیست.
سلام بنده چک کردم آیه ی ذکر شده سوره بقره ایه ی ۱۵۱ هست نه ۱۴۶
سلام و احترام تشکر از نظر شما
آیه ۱۵۱ که فرمودید، این آیه هست: کَمَا أَرْسَلْنَا فِیکُمْ رَسُولًا مِنْکُمْ یَتْلُو عَلَیْکُمْ آیَاتِنَا وَیُزَکِّیکُمْ وَیُعَلِّمُکُمُ الْکِتَابَ وَالْحِکْمَهَ وَیُعَلِّمُکُمْ مَا لَمْ تَکُونُوا تَعْلَمُونَ
آیه ۱۴۹ صحیحه