نحوه سلام دادن در نماز و احکام و روایات آن

سلام نماز جزء پایانی نماز بشمار میرود که در رکعت آخر و پس از تشهد آن را میخوانیم. هنگامی که نمازگزار حین اقامه نماز با پروردگارش مناجات می کند و در بین مردم نیست و یا مشغول صحبت با افراد جمع نیست، هنگامی که نمازش رو به اتمام گرایید و از مناجات با خداوند تمام شده و به جمع مردم پیوست، به مردم سلام می کند.

آیا سلام نماز واجب است؟ آیا از ارکان نماز است؟

سلام در نماز یک واجب غیر رکنی از نماز بشمار میرود و جزو ارکان نماز نیست، به همین خاطر اگر احیانا (سهواً) گفتن آن را فراموش کنید، اگر قبل از اینکه حالت نمازتان به هم بخورد و کار اضافه ای نکرده باشید که صورت نماز عوض شود میتوانید سلام دهید و نمازتان صحیح باشد.

چرا در آخر نماز سلام می‌دهیم؟

آن طوری که مرسوم و معمول است ، هنگام وارد شدن بر جمعی ، شروع شرکت در بحثی و امثال اینها، ابتدا سلام میدهیم. در هنگام نماز با اینکه جسم انسان در جمع حضور دارد. با گفتن تکبیره الاحرام بُعد معنوی و روحی انسان در پیشگاه حق حاضر میشود و مشغول عبادت میگردد و در نهایت با گفتن سلام، از معراج فرود آمده و به پیامبر(صلی الله علیه و آله)، افراد صالح و نیکوکار سلام می‌دهد و این نشانه‌ای بر پایان نماز میباشد.

سلام نماز

در رکعت آخر از نماز و در حالی که نشسته و بدن آرام میباشد و همان حالت تشهد را حفظ کرده ایم میگوییم:

1. اَلسَّلامُ عَلَیک اَیُّهَا النَّبِیُّ وَ رَحْمَهُ اللَّهِ وَ بَرَکاتُهُ
2. اَلسَّلامُ عَلَینا وَ عَلی عِبادِ اللَّهِ الصّالِحینَ
3. اَلسَّلامُ عَلَیکمْ وَ رَحْمَهُ اللَّه وَ بَرَکاتُهُ

که به ترتیبت معانی این سه سلام میشود:

1. سلام بر تو ‌ای پیامبر و رحمت و برکات خداوند بر تو باد.
2. سلام از سمت خداوند عالم بر ما (نمازگزاران) و تمام بندگان صالح خدا
3. سلام و رحمت و برکات خداوند بر شما

مخاطبین در تسلیم نماز چه کسانی هستند؟

در سلام اول پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) را مخاطب قرار میدهیم. سپس در سلام دوم برهمه مؤمنان و بندگان صالح خدا که شامل انبیا و مؤمنان و در سلام آخر نیز مخاطبین، طبق روایات و احادیث می‌تواند ملائکه موکل انسان، ملائکه و فرشتگان و یا انبیاء الهی میباشد.

کدام نماز سلام ندارد؟

تمام نماز های واجب و مستحب از اعمالی مانند تشهد و سلام برخوردارند. تنها نمازی که سلام ندارد، نماز میت است که بر متوفی خوانده میشود و کل نماز در حالت ایستاده است.

تعریف لغوی سلام نماز چیست؟

سلام در لغت از ریشه «س.ل.م» یعنی سلامتی، صلح و امنیت می باشد که در فارسی به معنای درود ترجمه شده است.

در روایات آمده است که فردی از امام علی (علیه السلام) پرسید که: معنای “السلام علیکم…” در نماز چیست؟ امام فرمودند: «پیشوای مترجمان فرمایش خداست و در وقتی که “السلام علیکم…” خطاب به همگان می‌گوید، به معنای آن است که همگی از عذاب خداوند در روز قیامت مصون و در امان هستید.»

علاوه بر این، در روایتی دیگر نیز از امام صادق(علیه السلام) منقول است: «معنای سلام در آخر نماز امان است، یعنی کسی که امر پروردگار متعال را به جا آورد و به سنت پیغمبر خدا به حال خضوع و خشوع عمل کند، پس او از بلای دنیا و از عذاب آخرت در امان می‌ماند.»

سلام نماز در احادیث و روایات

همانطور که در بندهای قبل به آن اشاره شد ، سلام در نماز جزو واجبات نماز میباشد و قطعا به امر مهمی که جزو واجبات ستون دین است در احادیث و روایات اشاره شده که در ذیل به چند مورد از آنها میپردازیم.

• امام علی (علیه السلام) درباره معنی، السلام علیکم، در سلام نماز فرموده اند: امام مترجم سخن پروردگار است و به اهل جماعت میگوید که شما از عذاب روز آخرت در امان هستید.
• در حدیث معراج آمده که خداوند به پیامبر امر میکند ابتدا بر خود و اهل بیتش سلام بفرستد، سپس فرشتگان و انبیاء و مرسلین که در پشت سرش صف کشیده بودند سلام و صلوات بفرستد که پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله ) فرمود: «اَلسَّلامُ عَلَیکمْ وَ رَحْمَهُ اللَّه وَ بَرَکاتُهُ»
• امام صادق (علیه السلام) نیز فرمودند: معنای سلام در آخر هر نماز امان است، یعنی کسی که امر پروردگار متعال را بجا آورد و به سنت پیامبر (صلی الله علیه و آله) به حالت خضوع و خشوع عمل کند، از بلای دنیا و عذاب آخرت در امان می‌ماند.
• در روایتی از امام رضا (علیه السلام) نیز آمده است است که فرمود: نمازگزار با شروع نماز صحبت با مخلوقین را بر خود حرام و رو به سوی خالق میکند، در پایان نماز و رو به سوی مخلوقین کردن، اولین چیزی که گفته می‌شود، سلام است.

احکام سلام نماز

• سلام اول و دوم نماز مستحب است و نمازگزار میتوان با گفتن السَّلامُ عَلَیْکُمْ نماز را تمام کند اما مستحب موکد است که هر سه بخش سلام گفته شود.( اگر مایل باشید که به گفتن بخش واجب نماز اکتفا کنید، بهتر است به نظر مرجع تقلید خود در این باره مراجعه نمایید)
• اگر نمازگزار فراموش کند و سلام ندهد و زمانی که یادش آمده، هنوز از حالت و صورت نماز خارج نشده و کاری که از روی عمد یا سهو نماز را باطل کند، انجام نداده ، میتواند سلام نمازش را بدهد و نمازش صحیح است.
• فرد هنگام سلام، استقرار و آرامش بدن را حفظ کند و و آن را به عربی صحیح و طوری که معمول است، پشت سرهم و با رعایت موالات بخواند.

فلسفه سلام در نماز

سلام در آخر نماز امنیت و امان میباشد، ینی نمازگزاری که فرمان خداوند متعال را اجرا میکند و به سنت پیامبرش با خضوع و خشوع عمل مینماید از بلایا و عذاب آخرت در امان میماند. در پایان نماز نیز بنده مومن از درگاه خداوندش به فرود آمده و به سمت خلق الله رو میکند و سلام میدهد که نشانه ی خروج و اتمام نماز است.